Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1250 Esas 2021/212 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1250
Karar No : 2021/212

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Kamu Çalışanları Sendikası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Sekizinci Dairesinin 17/02/2020 tarih ve E:2018/766, K:2020/863 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararında yer alan "ücretsiz izinli sayılmaları kaydıyla" ibaresinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 17/02/2020 tarih ve E:2018/766, K:2020/863 sayılı kararıyla;
Anayasa'nın 10. maddesi, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) fıkrası, aynı Kanun'a 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 49. maddesi ile eklenen ek 30. maddesi ile 39. maddesi hükümlerine yer verilerek;
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri uyarınca, öğretim elemanlarının yurt dışında görevlendirilmelerinin iki şekilde olduğu, bunlardan birinin, Cumhurbaşkanınca her yıl belirlenecek kontenjan ve süreler dahilinde yurt dışına gönderilme, diğerinin ise, dış burslara dayanılarak gönderilme olduğu; söz konusu Kanun maddesinde her iki yöntemle de yurt dışına gönderilme hususunda öğretim elemanları arasında bir ayırıma ya da sınırlandırmaya gidilmediği gibi herhangi bir istisnaya da yer verilmediği; öte yandan, "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanmış olup, sonradan Kanun'un 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye alınan kişilerin, "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında olmaksızın bu kadroda görev yapan diğer araştırma görevlileri ile aynı hak ve yetkilere sahip olacağı;
Diğer taraftan, 2547 sayılı Kanun'un 39. maddesine dayanılarak çıkarılan 07/11/1983 tarih ve 18214 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurtiçinde ve Dışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinin (d) fıkrasında, "Araştırma görevlileri üniversitede en az bir yıl görev yapmış olmak şartıyla yurt dışında bir yıla kadar görevlendirilebilir." hükmüne yer verildiği;
2547 sayılı Kanun'a 11/05/2018 tarihinde eklenen Geçici 78. madde hükmüne yer verilerek;
22/02/2017 tarihli Yürütme Kurulu toplantısında alınan karar ile, ÖYP kapsamında 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüsüne alınan araştırma görevlilerinin lisansüstü eğitim yaptıkları alanla ilgili ulusal ve uluslararası kurumlardan burs kazanmaları ve üniversiteleri tarafından ücretsiz izinli sayılmaları kaydıyla, yurt dışında uzun süreli olarak görevlendirilebileceklerine karar verildiği;
2547 sayılı Kanun'un 39. maddesi uyarınca, öğretim elemanlarının ne şekilde yurt dışında görevlendirilecekleri hususunda davalı idareye takdir yetkisi tanındığı açık ise de; söz konusu Kanun maddesinde öğretim elemanları arasında yurt dışına gönderilme hususunda herhangi bir istisna ya da sınırlandırma söz konusu olmadığından, "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında olmaksızın Kanun'un 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kadrosuna atanmışlar ile "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanarak, sonradan bu statüye alınanların bu konudaki hak ve yetkilerinde eşitsizlik yaratacak nitelikte düzenlemelerin yapılamayacağı;
Uyuşmazlıkta, dava konusu YÖK Yürütme Kurulu kararı ile ÖYP kapsamında 50/d statüsüne alınan araştırma görevlilerinin lisansüstü eğitim yaptıkları alanla ilgili üniversiteleri tarafından ücretsiz izinli sayılmaları kaydıyla, yurt dışında uzun süreli olarak görevlendirilebileceklerine karar verildiği, "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında olmaksızın Kanun'un 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kadrosuna atanmışlar ile aynı statüde olmalarına karşın, "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanarak sonradan bu statüye alınanlar yönünden Kanun'da yer almayan bir sınırlandırma getirildiği ve bu kişilerin yurt dışına gidebilmesinin sadece ücretsiz izinli sayılmaları koşuluna bağlandığı;
Bu itibarla, "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanarak, sonradan Kanun'un 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye alınan kişiler yönünden 2547 sayılı Kanun'da yer almayan bir kısıtlama öngörüldüğü, aynı hak ve yetkilere sahip olmalarına karşın, bu kişiler ile "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında olmaksızın Kanun'un 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kadrosuna atanmışlar arasında eşitsizliğe yol açabilecek nitelikte bir düzenleme getirildiği sonucuna varıldığından, bu haliyle dava konusu düzenlemede üst hukuk normlarına ve hukuka uyarlık bulunmadığı;
Ayrıca 2547 sayılı Kanun'a 11/05/2018 tarihinde eklenen Geçici 78. madde ile "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanmış olup statüleri 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüştürülmüş sayılan ve ek 30 uncu madde uyarınca 33. maddenin (a) fıkrasına göre yeniden ataması yapılmayanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte belirtilen şartları taşıyanların yeniden atamalarının yapılacağı düzenlemesine yer verildiği;
Yapılan bu Kanuni düzenleme ile yasama organının amacının da kadroları 33. maddenin (a) fıkrası kapsamı statüsünden 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye çevrilen araştırma görevlilerinin yeniden 33. maddenin (a) fıkrası kapsamı statüsüne atanması yönünde olduğu gerekçesiyle, dava konusu düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 2547 sayılı Kanun'un 39. maddesinde, öğretim elemanlarının yurt dışında görevlendirilmeleri hususunda davalı idareye takdir yetkisinin verildiği, söz konusu işlemin bu takdir yetkisi çerçevesinde tesis edildiği, anılan Kanun uyarınca öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın görevlendirilmelerinin yapılabileceği ve ücret verilip verilmemesi hususunun da idarelerinin takdir yetkisinde olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın "Kanun önünde eşitlik" başlıklı 10. maddesinde; "Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar." kuralına yer verilmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 33. maddesinin (a) fıkrasında; "Araştırma görevlileri, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcılarıdır. Bunlar ilgili anabilim veya anasanat dalı başkanlarının önerisi, Bölüm Başkanı, Dekan, enstitü, yüksekokul veya konservatuvar müdürünün olumlu görüşü üzerine rektörün onayı ile araştırma görevlisi kadrolarına en çok üç yıl süre ile atanırlar; atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunlar aynı usulle yeniden atanabilirler. Lisans üstü eğitim - öğretim için yurt dışına gönderilecek araştırma görevlileri ile ilk defa bu amaçla bu göreve atanacaklarda aranacak nitelikler ve diğer hususlar Yükseköğretim Kurulunca tespit edilir. Lisansüstü eğitim - öğretim için yurtdışına gönderilecek araştırma görevlileri hakkında yukarıdaki atama süresi ile ilgili hüküm uygulanmaz. Bu gibilerin öğrenim ücretleri ve yollukları dahil her çeşit sosyal ve diğer giderleri bağlı bulundukları üniversitelerin personel giderleri içerisinde açılacak özel tertipden ödenir. Lisansüstü eğitim - öğretim için yurt dışına gönderilen araştırma görevlileri kadrolarında bırakılırlar ve (Burslu gidenlerin biryılı aşan süreleri ile şahsen özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kurumlarınca kendilerine aylıksız izin verilmesi uygun görülenler hariç) aylık ve diğer her türlü ödemelerin kanuni kesintilerin sonra kalan net tutarının % 60'ını kurumlarından alırlar. Bunlardan kurumlarınca gönderilenlere, 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun hükümlerine göre aynı ülkede bulunan öğrencilere verilen tahsisat tutarında ayrıca ödeme yapılır. Burslu gidenlerin aldıkları burs miktarları bu miktarın altında ise aradaki fark kurumlarınca kendilerine ayrıca ödenir. Bunların okul ücretleri ile eğitim ve öğretime başlayabilmeleri için zorunlu olan kurs ücretleri karşılanır. Kitap ve kırtasiye bedelleri ile diğer eğitim ve öğretim giderlerini karşılamak için her yıl Mart ve Eylül aylarında iki eşit taksitte ödenmek üzere birer aylıkları tutarında ek ödenek verilir." hükmü,
Aynı Kanun'un 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) fıkrasında; lisans üstü öğretim yapan öğrencilerin, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere öğretim yardımcılığı kadrolarından birine de atanabilecekleri düzenlenmiş olup, aynı Kanun'a 15/08/2016 tarih ve 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 49. maddesi ile eklenen Ek 30. maddesinde ise; "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı" kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanarak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların statülerinin herhangi bir işleme gerek kalmaksızın 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüştürülmüş sayılacağı ve bunlar hakkında söz konusu (d) bendi hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
Anılan Kanun'un "Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirme" başlıklı 39. maddesinde; "...Öğretim elemanları birinci fıkrada ve bu Kanunun 33. maddesinde sayılan yurt dışına gönderilme halleri dışında mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak veya staj yapmak için Cumhurbaşkanınca üniversiteler itibariyle bir yılı geçmeyecek şekilde her yıl belirlenecek kontenjan ve süreler dahilinde yurt dışına gönderilebilecekleri gibi aynı amaçlarla dış burslara dayanılarak da gönderilebilirler. Belirlenen kontenjanların üniversiteye bağlı birimler arasında dağıtımı üniversite yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı, gönderilme ise ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı ile olur. Zorunlu hallerde yurt dışında kalma süresi ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı ile yarısına kadar uzatılabilir. Bunlar hak ve yükümlülükleri bakımından 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre aynı amaçla yurt dışına gönderilenlerin tabi oldukları hükümlere tabi olurlar. Ancak, bunlara yapılacak ödemenin miktarı Devlet memurlarına yapılacak ödemeyi geçmemek üzere üniversite yönetim kurulunca daha düşük olarak tespit edilebilir. Öğretim elemanlarından kendilerine yurt dışı kuruluşlarınca burs veya ücret sağlananlar, görev yapacakları sürece Yükseköğretim Kurulunun belirleyeceği esaslara göre üniversite yönetim kurulunun kararı ile aylıklı veya aylıksız izinli de sayılabilirler." hükmü yer almaktadır.
2547 sayılı Kanun'un 39. maddesine dayanılarak çıkarılan 07/11/1983 tarih ve 18214 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurtiçinde ve Dışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 2. maddesinin (b) bendinde; uzun süreli görevlendirme, öğretim elemanları için inceleme, araştırma ve uygulama yapmak üzere üç aydan fazla bir süre ile ilgili yönetim kurullarınca onaylanacak bir çalışma programına göre yapılan görevlendirme olarak tanımlanmış, dava konusu düzenleme tarihinde yürürlükte olan 5. maddesinin (d) fıkrasında, "Araştırma görevlisi veya bu kadrolara atanmış öğretim elemanları üniversitede en az bir yıl görev yapmış olmak ve genel hükümlere göre mecburi hizmet yüklenmek şartıyla yurtdışında iki yıla kadar görevlendirilebilirler. Bunların görevleri beş yıla kadar uzatılabilir. " hükmüne yer verilmiştir.
Yine 2547 sayılı Kanun'a 11/05/2018 tarihinde eklenen Geçici 78. maddesinde; "Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanmış olup statüleri 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüştürülmüş sayılan ve Ek 30. madde uyarınca 33. maddenin (a) fıkrasına göre yeniden ataması yapılmayanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte; a) Başarısızlık ile Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında süresi içinde lisansüstü eğitimlerini tamamlayamama veya terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olmaları nedeniyle araştırma görevlisi kadrosuyla ilişiği kesilenler hariç olmak üzere, Devlet yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı kadrolarında bulunmayan ancak doktora veya sanatta yeterlik eğitimini tamamlayanlar bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde, b) Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında lisansüstü eğitimine devam eden araştırma görevlilerinin maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumuna müracaat etmeleri hâlinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinde belirtilen genel şartları taşımaları kaydıyla ilgili üniversite tarafından 33. maddenin (a) fıkrası kapsamında yeniden atamaları yapılır. " düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu ... tarih ve ... sayılı Yürütme Kurulu Kararı ile; Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye alınan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim yaptıkları alanla ilgili ulusal ve uluslararası kurumlardan burs kazanmaları ve üniversiteleri tarafından ücretsiz izinli sayılmaları kaydıyla, yurt dışında uzun süreli olarak görevlendirilebileceklerine karar verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, öğretim elemanlarının yurt dışında görevlendirilmelerinin; Cumhurbaşkanınca her yıl belirlenecek kontenjan ve süreler dahilinde, yurt dışına gönderilme ya da dış burslara dayanılarak gönderilme şeklinde yapılması düzenlenmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 50. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan araştırma görevliliği kadrosunun, süreklilik arz eden nitelikte bir kadro olmadığı, 33. maddesinin (a) bendi kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların üç yıllığına söz konusu kadroya atandıkları, dolayısıyla bir yıldan uzun süreli yurt dışına gidebilme imkanları var iken, Kanun'un Ek 30. maddesi ile getirilen düzenleme sonucu, söz konusu kişilerin artık daha kısa süreli olarak araştırma görevlisi kadrosunda bulunacak olmaları nedeniyle, daha önce söz konusu kadroda olup uzun süreli yurt dışına gidenlerle, halihazırda gitmeyenler arasında bir ayrım yapılmaması için anılan düzenlemenin getirildiği, diğer bir ifadeyle, daha önce Kanun'un 33. maddesinin (a) bendi kapsamında olup da daha sonra kadrosu 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamına dönüşenlerin de, belirli şartlarda yurt dışında uzun süreli görevlendirilmeleri imkanının sağlandığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin yeterli kriterleri sağlamaları ve burs bulmaları halinde, uzun süreli yurtdışında görevlendirme imkanı getirilerek ilgililer lehine düzenleme yapıldığı anlaşıldığından, dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 17/02/2020 tarih ve E:2018/766, K:2020/863 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 08/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.