Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1234 Esas 2021/208 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1234
Karar No : 2021/208

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Sekizinci Dairesinin 11/12/2019 tarih ve E:2015/15247, K:2019/11717 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılında Yükseköğretim Kurumlarında Cari Hizmet Maliyetlerine Öğrenci Katkısı Olarak Alınacak Katkı Payları ve Öğrenim Ücretinin Tespitine Dair 19/08/2015 tarih ve 2015/8040 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 11. maddesinin 3. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 11/12/2019 tarih ve E:2015/15247, K:2019/11717 sayılı kararıyla;
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4. sınıf öğrencisi olan davacının ikinci yükseköğretim programı kapsamında Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Dış Ticaret Bölümü'ne kayıt yaptırırken kendisinden katkı payı ödenmesinin istenildiği, ödemesi gereken katkı payı miktarını ödeyen davacı tarafından söz konusu ödeme işlemine dayanak olan 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılında Yükseköğretim Kurumlarında Cari Hizmet Maliyetlerine Öğrenci Katkısı Olarak Alınacak Katkı Payları ve Öğrenim Ücretinin Tespitine Dair 19/08/2015 tarih ve 2015/8040 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 11. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı;
Davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmediğinden işin esasına geçilerek;
Anayasa'nın 42. ve 130. maddeleri ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 46. maddesinin (a) ve (b) bentleri ve Ek 9. maddesi hükümlerine yer verilerek,
Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının 2. maddesinde, 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılında öğrenimine devam eden veya yeni kayıt yaptıracak birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinden, 4. ve 11. maddelerdeki hükümler saklı kalmak kaydıyla, öğrenci katkı payı alınmayacağı, bu öğrencilerden alınması gereken öğrenci katkı payı tutarlarının, Devlet tarafından karşılanacağının öngörüldüğü; 3. maddesinde, öğrenci katkı payları ve öğrenim ücretlerinin ilgili dönem başlarında kayıt olma veya kayıt yenileme sırasında ödeneceği, süresi içinde katkı payı veya öğrenim ücretini ödemeyenler ile mazeretleri ilgili yükseköğretim kurumunun yönetim kurulunca kabul edilmeyenlerin, o dönem için kayıt yaptıramayacağı ve öğrencilik haklarından yararlanamayacağı; 7. maddesinde, bir yükseköğretim programına kayıtlı iken tekrar girdiği sınav sonucuna göre başka bir yükseköğretim kurumuna yerleşen öğrencilerin, kayıt yaptıracakları yükseköğretim programına ait katkı payı/öğrenim ücretine tabi olacaklarının düzenlendiği;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri incelendiğinde; 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılında öğrenimine devam eden veya yeni kayıt yaptıracak birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinden, istisnalar dışında öğrenci katkı payı alınmayacağı ve bu öğrencilerden alınması gereken öğrenci katkı payı tutarlarının, Devlet tarafından karşılanacağı esas olup, ancak, yükseköğretim programına devam ederken ikinci bir yükseköğretim programına kayıt yaptıranlardan, ikinci yükseköğretim programına ait öğrenci katkı payının öğrenciler tarafından karşılanacağının kurala bağlandığı;
2015-2016 yılı eğitim - öğretim dönemi için geçerli olan kurallar böyle olmakla birlikte, sonraki eğitim-öğretim dönemlerine ilişkin alınan Bakanlar Kurulu kararları incelendiğinde ise, bir yükseköğretim programına devam etmekte iken ikinci bir yükseköğretim programına kayıt yaptıranlar için daha farklı bir düzenlemenin öngörüldüğü; bu kapsamda, 22/10/2016 tarih ve 29865 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılında Yükseköğretim Kurumlarında Cari Hizmet Maliyetlerine Öğrenci Katkısı Olarak Alınacak Katkı Payları ve Öğrenim Ücretlerinin Tespitine Dair Karar'ın 10. maddesinin 3. fıkrasında; öğrencinin kayıtlı olduğu sadece bir programın öğrenci katkı payının Devletçe karşılanacağı, birinci ve açık öğretim kapsamında bir programa kayıtlı iken aynı kapsamda ikinci bir yükseköğretim programına (çift anadal programları hariç olmak üzere) kayıt yaptırılması halinde, ikinci programa ait öğrenci katkı paylarının öğrencilerin kendileri tarafından karşılanacağı hükme bağlanmış olup, 21/10/2017 tarih ve 30217 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılında Yükseköğretim Kurumlarında Cari Hizmet Maliyetlerine Öğrenci Katkısı Olarak Alınacak Katkı Payları ve Öğrenim Ücretlerinin Tespitine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar'ın 10. maddesinin 3. fıkrasında da söz konusu düzenlemenin aynen korunduğu;
2015-2016 eğitim-öğretim döneminde uygulanacak dava konusu düzenlemede, bir yükseköğretim programına devam ederken ikinci bir yükseköğretim programına kayıt yaptıranlardan, ikinci yükseköğretim programına ait öğrenci katkı paylarının kendilerince karşılanacağı belirtilmiş iken, sonraki yıllarda alınan kararlarda iki yükseköğretim programına kayıtlı olan öğrencilerin sadece bir programının katkı payının Devletçe karşılanacağı öngörülerek, esas olanın Devletçe bir yükseköğretim programının katkı payının karşılanması olduğunun açıkça ifade edildiği;
Anayasa'da öngörülen temel hak ve özgürlüklerin kişiler tarafından kullanılabilmesi için bu özgürlükleri sınırlayan ekonomik engelleri kaldırmak, insanların maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli koşulları hazırlamanın, sosyal hukuk devletinin bir gereği olarak devletin görevi olduğu; Bakanlar Kurulunca 2547 sayılı Kanun'un 46. maddesinin verdiği yetkiyle yürürlüğe konulan dava konusu kararda da bu gereğin Anayasa'da sosyal bir hak olarak tanımlanan eğitim hakkının ekonomik olarak desteklenmek suretiyle yerine getirildiği, fakat yine Anayasa'da öngörülen devletin sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği yönündeki kural da göz önünde bulundurularak, dava konusu madde hükmünde aynı anda iki yükseköğretim programına kayıtlı kişilerin durumu için ayrıksı bir düzenlemeye yer verildiği; ancak somut olayda davacının, devletin katkı payı verme yükümlülüğünün olmadığı vakıf üniversitesinde öğrenim gördüğü, yani davacının kaydolduğu birinci programda mütevelli heyeti tarafından belirlenen öğrenim ücretini kendisinin karşıladığının anlaşıldığı;
Bu itibarla, söz konusu hüküm, davacının durumundaki gibi devletçe herhangi bir katkı payı ödemesi desteği almamasına rağmen, ikinci bir yükseköğretim programına kayıt yaptırması halinde o programın katkı payını ödemekle yükümlü tutulan kişiler yönünden eksik düzenleme niteliğinde olup, esasında getirilen kural ile kişinin, (devlet-vakıf üniversitesi ayrımı yapılmaksızın) birden fazla yükseköğretim programına kayıtlı iken katkı payı ödenmesini gerektiren sadece bir program yönünden katkı payının devletçe karşılanmasının amaçlandığı, nitekim 2016-2017 ve 2017-2018 eğitim öğretim dönemlerine ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarında da "sadece bir programın" katkı payının devletçe ödeneceği kuralına açıkça yer verilmesinin de bunun bir göstergesi olduğu anlaşıldığından, dava konusu hükmün bu haliyle, iki yükseköğretim programına kayıtlı ve fakat adına devletçe katkı payı ödemesi yapılmamış öğrencilerin kaydolduğu ikinci programda, cari hizmet maliyetine katılma konusunda herhangi bir devlet katkısı olmadan tek başına yükümlü tutulmasına yol açarak eşitliğe ve hakkaniyete aykırı bir duruma sebebiyet verdiği sonucuna varıldığı;
Bu durumda, dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun'un Ek 9. maddesi uyarınca, vakıf yükseköğretim kurumu öğrencilerinden alınacak ücretlerin vakıf mütevelli heyetince belirlendiği, bu itibarla öğrenci katkı payından söz edildiğinde devlet yükseköğretim kurumlarında birinci öğretim ve açık öğretim kapsamında öğrenim gören öğrencilerden alınması gereken harçların anlaşılması gerektiği, iptali istenen hükmün öğrenci katkı payı ödemeyi gerektiren iki programda, yani devlet yükseköğretim kurumlarının birinci öğretim ve açık öğretim programlarında, aynı anda öğrenim görülmesi durumunu düzenlemekte olduğu ve ikinci kayıt yaptırılan programın katkı payının öğrenci tarafından karşılanmasını öngördüğü, bu nedenle, vakıf yükseköğretim kurumlarında bir programa kayıtlı öğrencinin katkı payı ödenmesini gerektirecek bir programa kayıt yaptırması halinde öğrenci katkı payı ödemeyi gerektirecek "iki program"dan söz edilmesine imkan bulunmadığı, anılan düzenlemenin iptali durumunda, aynı anda devlet yükseköğretim kurumlarının iki programında öğrenim gören öğrencilerin ikinci programları için katkı payı alınmaması şeklinde kanuna aykırı bir durum ortaya çıkacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu düzenlemenin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 11/12/2019 tarih ve E:2015/15247, K:2019/11717 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 08/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Dava konusu 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılında Yükseköğretim Kurumlarında Cari Hizmet Maliyetlerine Öğrenci Katkısı Olarak Alınacak Katkı Payları ve Öğrenim Ücretinin Tespitine Dair 19/08/2015 tarih ve 2015/8040 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 11. maddesinin 3. fıkrasında; "Bir yükseköğretim programına kayıtlı iken ikinci bir yükseköğretim programına (çift ana dal programları hariç olmak üzere) kayıt yaptırılması halinde ikinci yükseköğretim programına ait öğrenci katkı payları, öğrencilerin kendileri tarafından karşılanır." hükmü yer almaktadır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Cari Hizmet Maliyeti" başlıklı 46. maddesinde "a)Yükseköğretim kurumlarında, öğrenci başına düşen cari hizmet maliyetleri, yükseköğretim programlarının özellikleri göz önüne alınarak Yükseköğretim Kurulunca hesaplanır. Öğrencilerden her bir dönem için birinci öğretimde öğrenci katkı payı, ikinci öğretim ve uzaktan öğretimde ise öğrenim ücreti alınır. Yabancı uyruklu öğrencilerden, birinci veya ikinci öğretim ayırımı yapılmaksızın, her bir dönem için öğrenim ücreti alınır. Devlet tarafından karşılanacak kısım ile birinci öğretim, ikinci öğretim, açık ve uzaktan öğretim öğrencileri tarafından karşılanacak öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretleri, öğrenci başına düşen cari hizmet maliyetleri göz önünde bulundurularak belirlenir. Cari hizmet maliyetinin öğrenciler tarafından karşılanacak kısmı dışında kalan miktarı, Devlet tarafından karşılanır. Devletçe karşılanan kısım cari hizmet maliyetinin yarısından az olamaz. b) Birinci öğretim, ikinci öğretim, açık ve uzaktan öğretim için Yükseköğretim Kurulu tarafından hesaplanan cari hizmet maliyetlerinin Devlet tarafından karşılanacak kısmı, öğrenciler tarafından karşılanacak katkı payları ve öğrenim ücretleri ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, her yıl haziran ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunun görüşü ve Milli Eğitim Bakanlığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir. Öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretinden muaf tutulacaklar ile yabancı uyruklu öğrencilerden alınacak asgari öğrenim ücretlerinin tutarı Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca 2547 sayılı Kanun'un Ek 2. maddesinde, Anayasa'nın 130. maddesinde yer alan düzenlemelere paralel olarak; vakıfların, kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla ve mali ve idari hususlar dışında, akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden bu Kanun'da gösterilen esas ve usullere uymak kaydıyla, Yükseköğretim kurumları veya bunlara bağlı birimlerden birini veya birden fazlasını kurabileceği hüküm altına alınmıştır. Anılan Kanun'un Ek 9. maddesinde de, vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim - öğretim esasları, öğretim süreleri ve öğrenci hakları ile ilgili hususların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu ve öğrenciler tarafından alınacak ücretlerin mütevelli heyet tarafından tespit edileceği belirtilmiştir.
2547 sayılı Kanun'un 46. maddesi uyarınca, yükseköğretime dair cari hizmet maliyetine ilişkin olarak; Yükseköğretim Kurulunca hesaplanan cari hizmet maliyetinin öğrenci katkı payı olarak öğrenciler tarafından karşılanan kısmı dışında kalan miktarının Devlet tarafından karşılanması ve cari hizmet maliyetinin Devlet ve öğrenciler tarafından karşılanacak kısmı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasların her yıl Bakanlar Kurulunca belirlenmesi yönünde bir uygulama öngörülmüş olup, bu kapsamda dava konusu "2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılında Yükseköğretim Kurumlarında Cari Hizmet Maliyetlerine Öğrenci Katkısı Olarak Alınacak Katkı Payları ve Öğretnim Ücretlerinin Tespitine Dair Bakanlar Kurulu Kararı" düzenlenmiştir.
Dava konusu edilen Bakanlar Kurulu Kararının 2. maddesinde, 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılında öğrenimine devam eden veya yeni kayıt yaptıracak birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinden, 4. ve 11. maddelerdeki hükümler saklı kalmak kaydıyla, öğrenci katkı payı alınmayacağı, bu öğrencilerden alınması gereken öğrenci katkı payı tutarlarının, Devlet tarafından karşılanacağı öngörülmüş olup; 3. maddesinde, öğrenci katkı payları ve öğrenim ücretlerinin, ilgili dönem başlarında kayıt olma veya kayıt yenileme sırasında ödeneceği, süresi içinde katkı payı veya öğrenim ücretini ödemeyenler ile mazeretleri ilgili yükseköğretim kurumunun yönetim kurulunca kabul edilmeyenlerin, o dönem için kayıt yaptıramayacağı ve öğrencilik haklarından yararlanamayacağı kuralı yer almış; 7. maddesinde de, bir yükseköğretim programına kayıtlı iken tekrar girdiği sınav sonucuna göre başka bir yükseköğretim kurumuna yerleşen öğrencilerin, kayıt yaptıracakları yükseköğretim programına ait katkı payı/öğrenim ücretine tabi olacakları ifade edilmiştir.
Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararına bir bütün olarak bakıldığında, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında öğrenimine devam eden veya yeni kayıt yaptıracak birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinden, istisnalar dışında öğrenci katkı payı alınmayacağı ve bu öğrencilerden alınması gereken öğrenci katkı payı tutarlarının, Devlet tarafından karşılanacağı esas olup, ancak, yükseköğretim programına devam ederken ikinci bir yükseköğretim programına kayıt yaptıralardan, ikinci yükseköğretim programına ait öğrenci katkı paylarının ise öğrenciler tarafından karşılanacağının belirtilmesinin üst norm kurallarına aykırı hüküm içermediği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, yukarıda yer alan yasal düzenlemeler ve açıklamalar ışığında, kar amacı gütmeden, cari hizmet maliyetleri karşılamak amacıyla aynı anda ikinci yükseköğretim programına kayıt yaptıran öğrencilerden, sunulan hizmetlerinin karşılığı olarak maliyet prensiplerine uygun ve makul ölçütlerde öğrenci katkı payının alınmasının kanuni dayanağının bulunması karşısında, dava konusu edilen düzenlemede hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacı tarafından, kendisinin vakıf üniversitesinde okuduğu, bu nedenle örgün eğitimde Devlete herhangi bir maliyeti olmadığından, ikinci üniversite olan açıköğretim fakültesine kayıt yaptırırken kendisinden herhangi bir katkı payının alınmaması gerektiği ileri sürülmekte ise de; yukarıda alıntısı yapılan, Anayasa ve 2547 sayılı Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; Kanun'da gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile, vakıflar tarafından kurulan üniversitelerin Devletin gözetim ve denetiminde bulunduğu; ayrıca, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasa'da belirtilen hükümlere tabi olduğu ve vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim-öğretim esasları, öğretim süreleri ve öğrenci hakları ile ilgili hususların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu ve öğrenciler tarafından alınacak ücretlerin mütevelli heyet tarafından tespit edileceğinin düzenlenmesi karşısında, söz konusu iddialar yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenlemede usul ve hukuka aykırılık, temyize konu kararda ise hukuki isabet bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.