Nitelikli dolandırıcılık ve resmi belgede sahtecilik suçlarından şüpheliler ... ve ... haklarında yapılan soruşturma sonunda ... Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen 28/02/2020 tarihli ve 2019/107069 soruşturma, 2020/12134 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın reddine ilişkin ... 4. Sulh Ceza Hâkimliğinin 07/09/2020 tarihli ve 2020/3449 değişik iş sayılı kararı aleyhine, Yüksek Adalet Bakanlığınca verilen 16/02/2021 gün ve 94660652-105-34-19150-2020-Kyb sayılı kanun yararına bozma talebine dayanılarak soruşturma dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 17/03/2021 gün ve 2021/27914 sayılı tebliğnamesiyle Dairemize gönderilmekle okundu.
Kanun yararına bozma isteyen tebliğnamede;
5271 sayılı Kanun’un 160. maddesi uyarınca, Cumhuriyet savcısının, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlaması gerektiği, aynı Kanun’un 170/2. maddesi gereğince yapacağı değerlendirme sonucunda, toplanan delillerin suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu kanısına ulaştığında iddianame düzenleyerek kamu davası açacağı, aksi halde ise anılan Kanun’un 172. maddesi gereği kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar vereceği, buna karşın Cumhuriyet savcısının 5271 sayılı Kanun’un kendisine yüklediği soruşturma görevini yerine getirmediği, ortada yasaya uygun bir soruşturmanın bulunmadığı durumda, anılan Kanun’un 173/3. maddesindeki koşullar oluşmadığından, itirazı inceleyen merciin Cumhuriyet savcısının soruşturma yapmasını sağlamak maksadıyla itirazın kabulüne karar verebileceği yönündeki açıklamalar karşısında,
Dosya kapsamına göre, müşteki ... Lojistik A.Ş. vekilinin 11/08/2019 tarihli şikayet dilekçesinde özetle, ... Lojistik A.Ş. ile yetkilisinin şüpheli ... olduğu ... A.Ş. ve ... isimli firmalar ile alıcı konumundaki ... Mensucat Boya Terbiye İşl. A.Ş. arasında yurt dışından 1830 ton iplik temini maksadıyla sözleşme yapıldığı, temin edilecek ipliklerin yurt dışından gemi yolu ile taşınmasında müşteki şirket ile anlaşıldığı, ... A.Ş yetkililerinin ... Mensucat Boya Terbiye İşl. A.Ş ile olan iplik teminine yönelik anlaşmayı nakdin bulunmaması nedeniyle temin edemediğinden, akreditif yolu ile iplik bedelinin önceden ödenebilmesine imkan sağlamak için müşteki şirket çalışanı olan ..."nu aldatarak müşteki şirket tarafından taşınmak üzere teslim alınmamış eşya için müşteki şirket konşimentolarını (yükün deniz yolu ile ve gemi ile taşınmak üzere teslim alındığını ve varma limanında hak sahibi kişiye aynen teslim edileceği taahhüdünü içeren yükü temsil eden, taşıyan veya onun adına kaptan veya acente tarafından düzenlenen kıymetli evrak) düzenlettirdikleri, bu şekilde 05/03/2018-30/05/2018 tarihleri arasında (1235, 1237, 1239, 2345, 2346, 2347, 2348, 2349, 2350, 2353, 2351, 2352, 2354, 2355, 2357, 2358, 2470, 2471 ve 2473 nolu konşimentolar) toplam 19 adet konşimentonun düzenlendiği, müşteki şirkete taşınacak eşya teslim edilmeden düzenlenen 19 adet sahte konşimentodan şirket yetkililerinin bilgisinin olmadığı, konşimento düzenlenmesindeki amacın akreditif işlemi dolayısıyla esasen var olmayan mal için bankadan kredi çekilmesi olduğu ve bu konşimentolara dayanılarak ... A.Ş. tarafından bankalardan kredi çekildiği, bu şekilde çekilen kredi ile alınmış olan ipliklerin müşteki şirket dışında başka taşımacılık şirketleri ile anlaşılarak taşındığı, konşimentoların eşya teslim alınmadan sahte olarak düzenlendiğinden, gerçekte taşınmak üzere teslim alınan ve alıcı ... Mensucat Boya Terbiye A.Ş"ye teslim edilen malın miktarı ile konşimento üzerinde yazılı malın miktarında farklılıklar ortaya çıktığı, akreditif yolu ile 1.136.659,22 Usd ödenen ... A.Ş. firmasından, ipliğin bir kısmını teslim alamayan alıcı ... Mensucat Boya Terbiye İşl. A.Ş. tarafından teslim alınmamış iplik nedeniyle müşteki şirket ile ... ve ... A.Ş. aleyhine ... 17. Asliye Ticaret Mahkemesinde tazminat davası açıldığı, bu şekilde müşteki şirketin zarara uğratıldığı iddiaları ile resmi belgede sahtecilik ve kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık suçlarından ... Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma başlatıldığı,
Soruşturma kapsamında, şüpheli ..."in alınan ifadesinde özetle, uyuşmazlık konusu konşimentoların ... tarafından düzenlendiğini, ... ile bir kaç kere görüşerek temsilcisi olduğu firma olan ... arasında anlaşma yapıldığını, kendilerinin uygun navlun fiyatı almaya çalıştığını, uyuşmazlığın ... adlı firma ile alakalı olmadığını beyan ettiği, şüpheli ... ifadesinde özetle, kendisinin ... A.Ş."nin yetkilisi olduğunu, ... isimli İsviçre Menşeli firmanın 20 yıldır Türkiye temsilciliğini yaptıklarını, uyuşmazlığın ..., ... Lojistik A.Ş. ve malı satın alan firma arasında gerçekleştiğini, yüklemesi yapılan malların tedarikçinin konşimentosu gelmeden yüklenmiş olması nedeniyle şikayetçi firmanın insiyatifi ile malların serbest kaldığını, alıcı ... Mensucat Boya Terbiye İşl. A.Ş. firmasına ... Lojistik A.Ş."nin bir kısım malları doğrudan teslim etmiş olması nedeniyle imalatçı olan Kore firmasının bakiye malların yükleme işlemini durdurduğunu beyan ettiğinin görüldüğü, ... Cumhuriyet Başsavcılığınca toplanan bilgi ve belgelerden müştekinin soyut iddiası dışında şüphelilerin yüklenen suçları işlediğini gösterir dava açmaya yeter kanıt ve emare bulunamadığı gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar verildiği anlaşılmış ise de;
Somut olayda, müşteki şirkete ait konşimentoların malların teslim alınmadan tanzim olunduğu, 14 ayrı konşimentoya ait malların teslim edildiği ancak ... Mensucat Boya Terbiye İşl. A.Ş. adlı firmaya ait 5 konşimentoya ait malların teslim edilmediği, konşimentoların mallar teslim alınmadan tanzim olunmasında o dönem müşteki şirket yetkilisi olan ..."nun aldatıldığının iddia olunduğu, ..."nun 24/09/2019 tarihli ifadesinde, konşimentoların müşteki şirketin genel müdürü olan ..."ın onayıyla düzenlendiği yer almakla birlikte, soruşturma dosyasında bu konuda herhangi bir araştırma yapılmadığı, tanıkların dinlenmediği gibi dosya arasına alınan 24/12/2019 tarihli bilirkişi raporunun iddiaları ve uyuşmazlık konusu ticari ilişkiyi karşılamakta yetersiz olduğu, şüpheliler ve firmalar arasındaki ticaret ilişkisine ilişkin defter, belge, muhasebe kayıtları celp edilip denetime olanak verecek şekilde konusunda uzman bilirkişi heyetinden rapor alınarak, anılan şirketin konşimentolarının mallar teslim alınmadan tanzim olunması kapsamındaki sorumluluğun açıklığa kavuşturulması zorunluluğunun bulunduğu, müşteki şirket dışında ...Forwarding Taşımacılık A.Ş., ... Lojistik Hizmetleri A.Ş. ve ... Lojistik Hizmetleri Ltd. Şti. adlı firmaların benzer şekilde dolandırıldığı iddia olunmakla bu hususta devam eden soruşturma bulunup bulunmadığının araştırılmasının gerektiği, şüphelilerin haksız kazanç elde etmek amacıyla sahte konşimentoları araç olarak kullanıp kullanmadığı, akreditif yoluyla usulsüz şekilde kredi başvurusunda bulunulup bulunulmadığına yönelik yapılacak araştırma sonucu hukuki durumlarının takdir ve tayininin gerektiği, eksik soruşturmaya dayalı kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itiraz üzerine soruşturmanın genişletilmesine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde itirazın reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozma talebine dayanılarak ihbar olunmuştur.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Müşteki vekili şüpheliler ... ve ... haklarında sunduğu şikayet dilekçesi ve sair beyan dilekçelerinde; müvekkili müşteki şirketin taşıma işiyle iştigal ettiğini, şüpheli ..."in tedarikçi ... A.Ş.nin hakim ortağı ve temsilcisi, konişmentolarda taşıtan olarak görünen ve merkezi İsviçre"de bulunan ... adlı firmanın dolaylı ortağı olduğunu, şüpheli ..."ın ise ... A.Ş.de dış ticaret operasyon sorumlusu olduğunu, ... A.Ş. ve ... firmaları ile üçüncü kişi konumundaki alıcı ... Mensucat A.Ş. arasında yurt dışından uygun fiyatla yaklaşık 1.830 ton ipliğin temini maksadıyla sözleşme yapıldığını, ipliğin fiyatı anlık değişen bir ürün olduğundan en uygun fiyatın yakalanarak alım satımın gerçekleştirilebilmesi için anlık nakdin bulunması gerektiğini, ... A.Ş. ve ... firmalarının gerekli nakdinin bulunmadığını, bu nedenle ithal edilmek istenen iplik için nakit kaynağı olarak belgeli kredi olarak da adlandırılan akreditif işlemi kullanılmak istendiğini, akreditif işlemi yapılabilmesi için en önemli belgenin taşınmak üzere taşıyan tarafından teslim alınan emtiayı temsil eden kıymetli evrak vasfındaki konişmento olduğunu, şüphelilerin ... Mensucat A.Ş. ile olan sözleşme ilişkisi gereği ithal etmek zorunda oldukları ipliği gerekli nakdin bulunmaması nedeniyle temin edemediklerinden akreditif yoluyla iplik bedelinin önceden ödenmesine imkan sağlamak üzere müşteki şirketin eski çalışanı ..."nu kandırarak daha müşteki şirket tarafından taşınmak üzere teslim alınmamış eşya için 19 adet gerçeğe aykırı müşteki şirket konişmentolarını düzenlettiklerini, eşya daha taşınmak üzere müşteki şirkete teslim edilmeden düzenlendikleri için gerçekte taşınan malın miktarıyla uyuşmayan söz konusu 19 adet konişmentonun müşteki şirketin yönetim kurulu ve diğer yöneticilerinin bilgisi ve oluru olmaksızın düzenlendiğini, anılan konişmentoların düzenlenmesinde şüphelilerin müşteki şirketin eski çalışanı ..."nu sahte konişmento düzenlenmesi hususunda kandırdıklarını, sonrasında da müşteki şirket uygulamalarına ve hukuka tamamen aykırı biçimde içeriği sahte olan konişmentolar daha eşya teslim alınmadan şüphelilere gönderildiğini ve bunun sayesinde akreditif işlemi dolayısıyla var olmayan mal için bankadan kredi çekildiğini, sahte konişmentolar sayesinde yükleten konumundaki ... firmasının akreditif yoluyla ithal edilmesi düşünülen iplik bedelini önceden bankadan tahsil ettiğini ve bununla peyder pey iplik temin edildiğini, temin edilen ipliklerin müşteki şirket ile şikayet dışı başka şirketlerle taşınmaya başladığını, müşteki şirket ile alıcı ... Mensucat A.Ş. arasındaki e-mail yazışmalarından da görüleceği üzere, ... Mensucat A.Ş.ne 05/03/2018 tarihli ve 1235 nolu konişmento bağlamında taşınmak üzere şüphelilerin bulunduğu ... A.Ş. ve ... firmaları tarafından eksik eşya teslim edildiğini, bu eksikliğin daha sonra tamamlanmış olmasına karşın konişmento konusu malın iki parti halinde farklı tarihlerde iki ayrı gemiyle taşındığını, bunun üzerine konişmentonun yenisiyle değiştirilmesi gerekirken konişmento iki kez kullanılarak gümrükten hukuka aykırı mal çekildiğini, benzeri durumun 18/04/2018 tarih ve 2347 nolu konişmento için de geçerli olduğunu, tek konişmento konusu olan yükün iki ayrı gemiye kısım kısım yüklenerek taşınması ve miktarlarda farklılık oluşmasının konişmentoların içeriklerinin doğru olmadığını gösterdiğini, belirtilen nedenlerle konişmentolar daha eşya teslim alınmadan düzenlendiğinden gerçekte taşınmak üzere teslim alınan ve alıcı ... Mensucat A.Ş.ne teslim edilen malın miktarı ile konişmento üzerinde yazılı malın miktarında farklılıklar ortaya çıktığını, bunun üzerine de akreditif yoluyla 1.136.659,22 ABD Doları ödenmiş ipliğin bir kısmını alamayan ... Mensucat A.Ş.nin müşteki şirket tarafından teslim alınmamış mal için ... 17. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/431 Esas, 2018/449 Esas ve 2018/555 Esas sayılı dosyaları üzerinden müşteki şirket ile ... A.Ş. ve ... firmaları aleyhine tazminat davası açtığını, konişmentoların bu şekilde henüz eşya teslim alınmadan düzenlendiğini bilen ... Mensucat A.Ş.nin 2018 yılının Temmuz ayında bankaya ödeme yapılmaması için yaptığı başvurunun reddedilmesi dışında herhangi bir ihtiyati haciz kararı almadığını, müşteki şirketin eski çalışanı ile ... A.Ş. ve ... firmaları yetkililerinin hileli işlemleri sonucunda eksik malın teslim edilmesi dolayısıyla açılan tazminat davaları nedeniyle zarara uğratıldığını, bu şekilde şüphelilerin zincirleme şekilde resmi belgede sahtecilik suçunu, tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında dolandırıcılık suçunu ve banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla dolandırıcılık suçunu işledikleri iddiası üzerine Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturmada, şüpheli ... C.savcısı tarafından alınan 07/02/2020 tarihli ifadesinde; ... A.Ş.nin yetkilisi olduğunu, alım satım sözleşmesine konu olan satıcı pozisyonundaki ... isimli İsviçre menşeli firmanın 20 yıldır Türkiye temsilciliğini yaptıklarını, ... firmasına açılan işlemlerinden herhangi bir sorumluluklarının olmadığını, bu işlemlerin ... firması ve malı satın alan firma ile nakliyeci firmalar arasında gerçekleştirildiğini, olayın tamamen şikayetçi firmanın kendi içerisinde gerçekleştirdiği bir eylem olduğunu, yüklemesi yapılan malların tedarikçinin konişmentosu gelmeden yüklenmiş olması nedeniyle daha sonra şikayetçi firmanın kendi insiyatifiyle serbest kaldığını, usulüne uygun şekilde düzenlenen konişmentolar sebebiyle % 80"e varan miktarda nakliye işlemini şikayetçi firma ve aracılıkları vasıtasıyla ... firması tarafından gerçekleştirildiğini, ancak kendilerinden kaynaklanan nedenlerle % 20 civarında kısmın gerçekleştirilmediğini, imalatçı firmadan şikayetçi firmanın ana konişmentoları almadan malları ... Mensucat A.Ş. firmasına kendi kararlarıyla doğrudan teslim etmiş olmaları nedeniyle imalatçı firma olan Kore firması bakiye malların yükleme işlemini durdurduğunu, olayın buradan kaynaklandığını savunarak müştekinin ileri sürdüğü suçlamaları kabul etmediği, şüpheli ... C.savcısı tarafından alınan 07/02/2020 tarihli ifadesinde; ... A.Ş.nin muhasebe sorumlusu olduğunu, şikayetçi firmanın düzenlemiş olduğu konişmentoların ... tarafından düzenlenerek firmalarına gönderildiğini, ... ile bir kaç kere görüşerek temsilcisi oldukları İsviçre merkezli ... firmasının aradığı şartları anlattığını, kaldı ki aynı konuda başka firmalarla da görüştüklerini, çünkü uygun navlun fiyatı almaya çalıştıklarını, ancak bunu tamamen ... firması adına yaptıklarını, kesinlikle kendilerinden kaynaklanan bir durumun söz konusu olmadığını savunarak müştekinin ileri sürdüğü suçlamaları kabul etmediği, ... tanık sıfatıyla alınan beyanında; 2017 ya da 2018 yılında müşteki firmada operasyon müdürü olarak işe başladığını, bundan öncesinde de yine bu şirkete bağlı ... Lojistik isimli firmada yine operasyon müdürü olarak çalıştığını, şirketin uluslararası taşımacılık yaptığını, yurt dışından gelecek ya da yurt dışına gidecek malları taşıma işi yürüttüğünü, şüphelileri önceden tanımadığını, olay nedeniyle tanıdığını, firmada yurt dışından Kore ya da Çin"den ithal edilen ve Türkiye"deki ithalatçı firmalara getirilecek olan mallara ilişkin konişmentoları düzenleyen ekibin yöneticisi olduğunu, şirkette çalışan ...isimli satış sorumlusunun kendisine gelerek şüpheli ..."in sahibi olduğu ... A.Ş. isimli bir ithalatçı firmanın kendileriyle çalışmak istediğini ve çok yüklü miktarlarda iş yaptığını söylediğini, kendileriyle görüşme talep ettiklerini söyleyince bunun üzerine 2018 yılının Şubat ayında ... A.Ş.nin yetkilisi şüpheli ... ile görüştüğünü ve kendisinin nasıl konişmento istediğini anlattığını, bunun sakıncalı olduğunu ifade ettiğini, yetki alanı dışında olduğu için firmadan onay alması gerektiğini söylediğini, bunun üzerine şirketin genel müdürü ... ile bu hususu görüştüğünü, müşteriden aldığı konişmento kopyasını gösterdiğini, sorun olmayacağını söylediğini, bunun üzerine konişmento asılları gelmeden ... A.Ş.nin talimatıyla konişmento düzenleyerek ... A.Ş.ne verildiğini, ancak normalde konişmento üzerinde konteyner numarası yükün çıkış tarihi gibi hususların yazması gerekirken kendilerine verilen konişmento kopyasında bu hususların olmadığını, ekibinin alınan "sorun olmaz" şeklinde talimat üzerine bu şekilde 15"in üzerinde konişmento düzenlediğini, sonradan öğrendiklerine göre ... A.Ş. ihracatçı firmadan hiçbir mal alıp yükleme yaptırmadığı halde mal alıp yükleme yapmış gibi ithalatçı firmaya konişmentoları götürüp avans para aldığını, bunun üzerine ... Mensucat A.Ş.nin konişmentoları görerek ödeme yaptıkları için müşteki firmaya dava açtılarını, bu şekilde olaydan haberdar olduklarını, kendilerinin firma olarak ... A.Ş.nin verdiği konişmento talimatına göre düzenlenen konişmentoları düzenleyerek ... A.Ş. görevlilerine teslim ettiklerini, ... A.Ş.nin de Yenibosna"da bulunan ... Mensucat A.Ş.ne düzenledikleri konişmentoları vererek avans aldıklarını ifade ettiği; dosyaya alınan 24/12/2019 tarihli bilirkişi raporunda, bazı teknik değerlendirmelerde bulunulduktan sonra netice itibarıyla, soruşturma dosyası içerisinde, taraflar arasında gerçekleşen 19 adet navlun sözleşmesinde, müşteki beyanı ve tanık ifadesinden de belirtildiği üzere, konişmentolar, çok sakıncalı bir şekilde, aracı firmaya yük alınmadan teslim edildiğini, miktar ve durum değişikliği olan konişmentoların yenisiyle değiştirilmediğini, müşteki yanın iddialarıyla ilgili olarak bir tespitte bulunma olanağına ulaşılamadığı konusunda görüş beyan edildiği incelenen dosya münderecatından anlaşılmakta olup; tüm dosya kapsamı itibarıyla, olayların gelişim şekline ve yanlar arasındaki hukuki ilişkinin mahiyetine göre, şüpheli ..."in talep ettiği içerikteki konişmentoların müşteki şirketin çalışanı olan ve tanık sıfatıyla beyanı alınan ... tarafından, şirketin genel müdürü ..."ın uygun görmesiyle, hazırlanarak şüphelilere teslim edildiği, konişmentolar düzenlenirken tanık ..."ın şüpheliler tarafından kandırıldığına yönelik iddianın mücerret olmaktan öteye geçemediği ve bu konuda somut bir delilin de mevcut olmadığı, esasen, talep edilen konişmento içeriklerini sakıncalı bulmasına karşın şirket yönetiminin talimatıyla işlem yaparak konişmento hazırladıklarını tanık ..."ın ifade ettiği, dolandırıcılık suçu itibarıyla şüpheliler tarafından icra olunan hileli eylemlerin mevcut olmadığı, sahtecilik iddiasına konu edilen konişmentoların da tamamen müşteki şirket çalışanları tarafından düzenlendiği, mal teslim alınmadan ve şirket çalışanı kandırılarak konişmento düzenlenip bunun akreditif işleminde kullanıldığı ve bu şekilde haksız menfaat temin edildiğine yönelik iddiaların 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun konişmentoyu düzenleyen 1228. maddesi dikkate alındığında hayatın olağan akışına aykırı olduğu ve inandırıcı olmaktan uzak izahat niteliği taşıdığı, bununla birlikte yanlar arasındaki hukuki ilişkiye konu malın % 80 oranında teslim edildiği iddia ve savunmalar muvacehesinde ihtilafsız bir vakıa iken, toplanan tüm delillere nazaran müşteki tarafın şikayetine konu ettiği olgular yanlar arasındaki ihtilafın hukuk mahkemelerinde halli gereken hukuki uyuşmazlık niteliğinde olduğunun ve kamu davasının açılması için yeterli delilin mevcut olmadığının anlaşılması karşısında, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararda ve bu karara yönelik itiraz üzerine merciince verilen itirazın reddi kararında hukuka aykırı bir yön bulunmadığından ve kanun yararına bozma istemi yerinde görülmediğinden, ... 4. Sulh Ceza Hâkimliğinin 07/09/2020 tarih ve 2020/3449 D.İş sayılı kararına yönelik kanun yararına bozma isteminin REDDİNE, 17/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.