Danıştay 7. Daire 2016/7345 Esas 2021/869 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/7345
Karar No : 2021/869

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Sanayi İthalat İhracat Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına … Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: ... tarih ve ... sayılı T2 transit beyanname ile Irak'a transit geçiş yapmak üzere Kapıkule Tır Gümrük sahasına giriş yapan araç içerisinde beyanname kapsamında yer almayan beyan harici eşya tespit edilmesi üzerine, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca, gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Olayda, davacı tarafından ... nolu beyannamede kullanılmış demonte vaziyette çekici ve dorse olarak olarak beyan edilen, serbest dolaşımda olmayan yasal yükün içerisinde, beyan harici olarak toplam 2 adet kullanılmış tır çekici motorunun tespit edildiği, söz konusu eşyanın beyan edilenden açıkça farklı olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabileceği, eşyanın gümrüklenmiş değeri üzerinden iki kat kesilen idari para cezası ile bu cezaya vaki itirazın reddine ilişkin Bölge Müdürlüğü işleminde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Romanya'dan Irak'a gitmek üzere Romanya Gümrüğü tarafından mühürlenen dorse içerisinde beyan harici bir eşya bulunduğunun kendilerce tespit edilmesinin mümkün olmadığı, Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 5. fıkrası kapsamında ceza uygulanabilmesi için beyan edilenden farklı cinste eşya bulunması gerektiği, nicelik olarak farklılığın bu kapsamda değerlendirilemeyeceği, araç şoförü hakkında kaçakçılık soruşturmasında kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, idari para cezasının muhatabı olmalarının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ: Dosyanın incelenmesinden, olay tarihinde yürürlükte bulunan 4458 sayılı Yasanın 235. maddesinin 5. fıkrasında, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen transit rejime tabi serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası alınacağı düzenlenmiş olup beyan edilenden fazla çıkan eşyanın anılan madde kapsamında değerlendirilmesi mümkün görülmediğinden temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı T2 transit beyanname ile Kapıkule Gümrük Müdürlüğü sahasına giren araç içerisinde, beyanname kapsamında yer almayan beyan harici eşya tespit edilmesi üzerine, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 3. maddesinin 16. fıkrasında, "gümrük beyanı"nın eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasını; 17. fıkrasında, "beyan sahibi"nin gümrük beyanında bulunan kişiyi; 20. maddesinin (a) bendinde "rejim hak sahibi" nin gümrük beyanında bulunan kişiyi , (b) bendinde ise, "asıl sorumlu"nun transit rejiminde rejim hak sahibini ifade ettiği belirtilmiş; 235. maddesinin 5. fıkrasında, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası alınacağı, Transite İlişkin Gümrük İşlemleri başlıklı 88. maddesi 1 .fıkrasında, Transit rejimine tabi eşya, şüphe veya ihbar durumları hariç olmak üzere, varış gümrük idaresine kadar muayene edilmeksizin ve gerektiğinde mühür altına alınarak veya memur eşliğinde sevk edileceği, 2. fıkrasında, antrepolardan veya gümrük idarelerince konulmasına izin verilen diğer yerlerden transit rejimi kapsamında taşınan eşya, gerek görülmesi halinde muayene edileceği, transit rejimi kapsamında taşınacak eşyanın muayenesinin 61 ila 70.madde hükümlerine göre yapılacağı, yapılacak gümrük muayenesinde, asıl sorumlu, temsilcisi veya eşyanın taşınmasından sorumlu kişilerin de bulunabileceği hükme bağlanmıştır.
Gümrük Yönetmeliği'nin olay tarihinde yürürlükte bulunan mülga 278. maddesinde ise, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilerek transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın giriş gümrük idaresinde yapılan kontrolü neticesinde, beyan edilenden açıkça farklı olduğu tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabilen ve gümrük vergileri ve/veya ticaret politikası önlemleri açısından farklılık oluşturan eşyanın, belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olarak kabul edileceği, Kanun'un 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca idari para cezası uygulanmasını müteakip eşyanın sevkine izin verileceği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, 4458 sayılı Kanun'un 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca ceza kesilebilmesi için transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olması; bir eşyanın belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun kabul edilebilmesi için giriş gümrük idaresinde yapılan kontrolü neticesinde, beyan edilenden açıkça farklı olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabilmesi ve gümrük vergileri veya ticaret önlemleri açısından farklılık oluşturması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Olayda ise, transit beyannamesi kapsamında belirgin bir şekilde farklı cinste eşya beyan edilmesi değil, beyanname muhteviyatında yer almayan fazladan tespiti yapılan eşyaların mevcudiyeti söz konusudur.
Bu bakımdan, anılan madde hükmünün olayda uygulanma imkanı bulunmadığından, belirtilen hüküm dayanak gösterilmek suretiyle kesilen para cezasında hukuka uygunluk, davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında ise yasal isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/02/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesi 5. fıkrasının fiilin gerçekleştiği tarihteki yürürlük şeklinde; Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası alınacağı, hükme bağlanmıştır.
24/10/2019 tarihinde 7190 sayılı Kanun'un 12. maddesi ile yapılan değişiklikle; Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve varış gümrük idaresine karayolu ile sevk edilmek üzere transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, yapılan kontrol veya muayene sonucunda, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın tespiti hâlinde fiilin niteliğine göre bu fıkranın (a) ve (b) bentlerine, transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, hareket gümrük idaresinden sevk edilmesinden sonra varış gümrük idaresine varışından önce ya da varış gümrük idaresinde yapılan kontrolü veya muayenesi sonucunda beyana göre eksiklik veya fazlalık tespit edilmesi hâlinde fiilin niteliğine göre bu fıkranın (c) veya (d) bentleri uyarınca işlem yapılır. Bu fıkranın (c) ve (d) bentleri kapsamında değerlendirilemeyecek eksiklik ve fazlalık durumları ile bu durumların tespitine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
a) Farklı çıkan eşyanın gümrük vergileri toplamının beyan edilen eşyanın gümrük vergileri toplamından fazla olması durumunda farklı çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası verilir.
b) Farklı çıkan eşyanın beyan edilen eşyadan farklı şekilde, ithalinin lisansa, şarta, izne,
kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olması durumunda farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir.
c) Beyana göre eksik olduğunun tespit edilmesi hâlinde, eksik çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra eşyanın gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası verilir.
d) Beyana göre fazla olduğunun tespit edilmesi hâlinde, fazla çıkan eşyanın gümrük vergileri kadar idari para cezası verilir ve fazla çıkan eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulur olarak düzenlenmiştir.
Gümrük Yönetmeliğinde farklı eşya tanımlanmış olup, transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın giriş gümrük idaresinde yapılan kontrolü neticesinde, beyan edilenden açıkça farklı olduğu tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabilen ve gümrük vergileri ve/veya ticaret politikası önlemleri açısından farklılık oluşturan eşya, belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olarak kabul edilmiştir.
Transit rejim beyanıyla bu rejim hükümlerine tabi olunmakla, beyannamenin sunulması ile araçta “yanlızca bu beyana konu” eşyanını yer aldığı bunun dışında eşyanının olmadığı anlamına geldiği tabiidir. Aksi düşünce “beyan harici” ifadesini beyan haricinde farklı eşya da olsa bu eşyanın transit geçmesine izin verileceği anlamını doğuracaktır. Nitekim dosya kapsamında beyan harici eşya olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu yorum ile Beyannamede yer alan eşyanın yanında fazladan farklı nitelikte çıkan eşya sözkonusu olduğu hallerde cezanın uygulanmaması ve transit geçişin gerçekleşebileceği sonucu doğmuş olmaktadır. Bu şekilde, Kanunun düzenlemesindeki maksadın gerçekleşmesine mani olacak lafzi bir yorum gerektirecek kanun metni olmadığı gibi gümrük yönetmeliğinde (Değişik:RG-1/4/2020-31086) yapılan değişiklik ile “beyan edilen serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya ilaveten farklı eşya tespit edilmesi halinde”ibaresi ile bu halin tesbiti durumunda 235. maddenin 5. fıkrasının d bendinin uygulanacağına yer verilmiştir.
Beyan edilenden farklı eşya çıkmış olması hali ile beyan edilenin yanında farklı eşyanın tespit edilmesi aynı anlam ve sonuc doğuracağından, 4458 sayılı Kanunda 24/10/2019 tarih 7190 sayılı Kanunun 12. maddesi ile 235/5-d maddesinde yapılan değişiklik hükümlerinin ve gümrük yönetmelğnin 239. maddesinde değişikliğe paralel yapılan yönetmelik değişiklik hükmünün davacının lehine düzenleme olup olmaması durumlarına göre değerlendirilmek üzere bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.