Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, Türk vatandaşı olan murisi sigortalının yurtdışında geçen borçlanmaya esas süreleri hak sahibinin talep tarihinde Türk vatandaşı olma şartı aranmaksızın 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanabileceğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
05.10.1960 – 05.08.1968 tarihleri arasında 506 sayılı Kanun kapsamında yurtiçi çalışmaları, 01.02.1954 – 30.10.1955 ve 01.10.1968 – 30.02.1972 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanun kapsamında yurtiçi sigortalılığı bulunan davacının eşi sigortalı..."ın Türk vatandaşı olup, 04.08.1995 tarihinde öldüğü; Türk vatandaşlığından 30.07.1997 tarihinde aldığı belge ile izinle ayrılan hak sahibi davacıya ....ca, Türk-... Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümleri uyarınca sözleşme aylığı bağlandığı anlaşılmaktadır. Anılan sözleşme aylığının tam aylığa çevrilmesi ve 3201 sayılı Kanun kapsamındaki murisin yurtdışı sürelerini borçlanma istemini içeren 16.01.2012 günlü davacı istemi üzerine yapılan değerlendirmede davalı Kurum tarafından davacının Türk vatandaşı olmadığı gerekçesiyle borçlanma isteminin kabul edilmediği bildirilmiştir.
İş bu davayla davacı, Türk vatandaşı olan murisi sigortalının yurtdışında geçen borçlanmaya esas süreleri hak sahibinin talep tarihinde Türk vatandaşı olma şartı aranmaksızın 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanabileceğinin tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, davacının Türk vatandaşı olmaması nedeniyle davalı Kurum işleminin yerinde olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiştir.
5510 sayılı Kanunun “Uyuşmazlıkların çözüm yeri” başlıklı 101"inci maddesinde, bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan durumlarda, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği belirtilmiş olup, diğer taraftan, idari nitelikteki bir davanın hukuk mahkemesine açılması durumunda izlenecek sürece ilişkin olarak, 01.10.2011 günü yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanununda birbirini tamamlayan düzenlemeler yer almaktadır. 6100 sayılı Kanunun “dava şartları” başlığını taşıyan 114"üncü maddesinde, yargı yolunun caiz olması durumu, dava koşulları arasında sıralanmış, “dava şartlarının incelenmesi” başlıklı 115. maddesinde, dava koşulu eksikliğini saptayan mahkemece davanın usulden reddine karar verileceği belirtilmiştir. Diğer taraftan 2577 sayılı Kanunun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlığını taşıyan 2"nci maddesinde; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları ile idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenlerce açılan tam yargı davaları idari dava türleri olarak sıralanmış; “Görevli Olmayan Yerlere Başvurma” başlıklı 9"uncu maddesinde; çözümlenmesi Danıştay’ın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girmesine karşın, adli yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi durumunda, bu konudaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren (30) gün içinde görevli mahkemede dava açılabileceği, görevsiz yargı makamına başvuru tarihinin, Danıştay’a, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edileceği, adli yargı yerlerine açılan ve görevsizlik sebebiyle reddedilen davalarda, görevsizlik kararının kesinleşmesinden sonra, anılan (30) günlük süre geçirilmiş olsa da, idari dava açılması için öngörülen süre henüz dolmamış ise bu süre içinde idari dava açılabileceği bildirilmiştir.
Öte yandan; 3201 sayılı Kanunun 3"üncü maddesinde; “Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri aylık aldıkları sosyal güvenlik kuruluşunca yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında yapılan değerlendirmede; kendisine Türkiye ile ... arasındaki sosyal güvenlik sözleşmesi uyarınca kısmi ölüm aylığı bağlanmış olan davacının 3201 sayılı Kanun kapsamındaki borçlanma isteminin değerlendirmesinin 5434 sayılı Kanun kapsamındaki (5510 sayılı Kanunun 4/1-c maddesi) sigortalılık statüsünde yapılması gerekeceğinden taraflar arasındaki temel çekişmenin 5434 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasından kaynaklandığının kabulü gerekir. Bu nedenle uyuşmazlıkta 5510 sayılı Kanunun uygulama alanı söz konusu olmadığından, davada adli yargı ve giderek iş mahkemelerinin görevli olmadığı belirgin bulunmakla, idari yargı alanına giren davanın dava koşulu eksikliğine dayalı olarak usulden reddine karar verilmesi gerekirken, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu, işin esasına girilerek hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 26.02.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.