Danıştay 8. Daire 2020/15 Esas 2021/681 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/15
Karar No : 2021/681

DAVACI : … A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU:
1- Kütahya İli, … İlçesi, … Mevkiinde bulunan … sayılı IV. Grup maden (kömür) işletme ruhsatlı saha için, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içerisinde yatırılmadığından bahisle ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin ve;
2- Bu işlemin dayanağı olan 06/11/2010 günlü, 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir" cümlesinin iptaline ve işletme ruhsat teminatının irat kaydedilmesi üzerine davacı şirket tarafından yeniden yatırılan işletme ruhsat teminatının iadesine karar verilmesi istemidir.

DAVACININ İDDİALARI:
Dava konusu Yönetmelik hükmü gereği, davacı taraftan tahsil edilmesi gereken 2010 yılı çevre ile uyum teminatı bedelinin 3.269,40-TL olduğu ancak bu bedelin yatırılmaması halinde ruhsat teminatının irat kaydedilmesinin hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu, zira yatırılması gerekli teminatın çevre ile uyum teminatı olduğu, bu bedelin yatırılmaması halinde ruhsat harcının karşılığı olarak yatırılan bir bedelin irat kaydedilmesi durumunun söz konusu olduğu öne sürülmüştür.
Dava konusu bireysel işlemin iptali istemi yönünden ise yatırılması gereken bedel ile irat kaydedilen bedel arasında yaklaşık 18 kat fark bulunduğu, davacı 2011 yılı bedeline göre ödeme yaptığı halde sonradan ruhsat teminatının irat kaydedilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığından bireysel işlemin iptali gerektiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI:
Ruhsat sahalarında maden üretim faaliyeti ile değişen alanın faaliyet süresince ve sonrasında projesine uygun şekilde çevre emniyetinin sağlanarak çevreye uyumlu hale getirilip ıslah edilmesi ve doğaya kazandırılmasının vazgeçilmez olduğu, bahsedilenlerin yerine getirilebilmesi için çevre ile uyum teminatı alınarak, bu amaca yönelik olarak doğrudan kaynak oluşturulmasının öngörüldüğü, bu teminatın özel kanunlarda belirtilen hükümler hariç, o yılki işletme ruhsat harç bedeli kadar olacağı, her yıl Haziran ayı sonuna kadar ilgili emanet hesabına yatırılması gerektiğinin düzenlendiği, teminatın süresi içerisinde yatırılmaması halinde ise ruhsat teminatının irat kaydedileceği hükme bağlandığından davalı idarece tesis edilen işlemde hukuka ve mevzuata aykırı yön bulunmadığı ve davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ: …

DÜŞÜNCESİ : Dava, Kütahya İli, … İlçesi, … Mevkiinde bulunan … sayılı IV. Grup maden (kömür) işletme ruhsatlı saha için, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içerisinde yatırılmadığından bahisle ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 06/11/2010 günlü, 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir" cümlesinin iptali ve işletme ruhsat teminatının irat kaydedilmesi üzerine davacı şirket tarafından yeniden yatırılan işletme ruhsat teminatının iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/04/2015 tarih ve E:2012/1520, K:2015/2466 sayılı kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir” cümlesinin iptali istemi yönünden davanın reddine, davacı şirketin 59.090 TL ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin iptaline karar verilmiş olup, kararın dava konusu işlemin iptale ilişkin kısmı temyiz incelemesi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 03/05/2018 tarih ve E:2015/3639,K:2018/2127 sayılı kararıyla, davacı şirket tarafından, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içinde yatırılmadığı hususunda tereddüt bulunmadığından, Yönetmelik'in 29. maddesi uyarınca tesis edilen ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunun, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay Dava Dairelerinin nihai kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği, 49. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50’nci madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı öngörülmüştür. 2577 sayılı Yasanın 49. maddesinin 4. fıkrasında yer alan düzenleme ile Danıştay Dava Dairelerine, ilk derecede bakılan davalarla ilgili bozma kararlarına karşı eski kararlarında ısrar edebilme yetkisi tanınmamıştır.
Açıklanan nedenlerle ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlem yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI: …

DÜŞÜNCESİ: Davacı şirkete ait Kütahya İli, … İlçesi, … Mevkiinde bulunan … sayılı IV. Grup maden (kömür) işletme ruhsatlı saha için, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içerisinde yatırılmadığından bahisle ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 06/11/2010 günlü, 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir" cümlesinin iptali ve işletme ruhsat teminatının irat kaydedilmesi üzerine davacı şirket tarafından yeniden yatırılan işletme ruhsat teminatının iadesine karar verilmesi istemiyle açılan davada, Yönetmeliğin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir” cümlesi yönünden davanın reddi, davacı şirketin 59.090 TL ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin iptali yolunda Danıştay Sekizinci Dairesince verilen 01/04/2015 tarih ve E:2012/1520, K:2015/2466 sayılı kararın dava konusu işlemin iptale ilişkin kısmı temyiz incelemesi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 03/05/2018 tarih ve E:2015/3639,K:2018/2127 sayılı kararıyla “davacı şirket tarafından, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içinde yatırılmadığı hususunda tereddüt bulunmadığından, Yönetmelik'in 29. maddesi uyarınca tesis edilen ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.” gerekçesiyle bozulmuştur.
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunun, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay Dava Dairelerinin nihai kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği, 49. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50’nci madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı öngörülmüştür. 2577 sayılı Yasanın 49. maddesinin 4. fıkrasında yer alan düzenleme ile Danıştay Dava Dairelerine, ilk derecede bakılan davalarla ilgili bozma kararlarına karşı eski kararlarında ısrar edebilme yetkisi tanınmamıştır.
Açıklanan nedenlerle ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlem yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ:
Davacı şirkete ait Kütahya İli, … İlçesi, … Mevkiinde bulunan … sayılı IV. Grup maden (kömür) işletme ruhsatlı saha için, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içerisinde yatırılmadığından bahisle ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 06/11/2010 günlü, 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir" cümlesinin iptali ve işletme ruhsat teminatının irat kaydedilmesi üzerine davacı şirket tarafından yeniden yatırılan işletme ruhsat teminatının iadesine karar verilmesi istemiyle açılan davada, davacı tarafın Anayasa'ya aykırılık iddiaları yerinde görülmemiş olup, işin esası yönünden ise Yönetmeliğin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir” cümlesi yönünden davanın reddi, davacı şirketin 59.090 TL ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemin iptali yolunda Danıştay Sekizinci Dairesince verilen 01/04/2015 tarih ve E:2012/1520, K:2015/2466 sayılı kararın dava konusu işlemin iptale ilişkin kısmının temyiz incelemesi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 03/05/2018 tarih ve E:2015/3639,K:2018/2127 sayılı kararıyla, davacı şirket tarafından, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içinde yatırılmadığı hususunda tereddüt bulunmadığından, Yönetmelik'in 29. maddesi uyarınca tesis edilen ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararlarının Danıştay'da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, İdarî Dava Daireleri Kurulu'nun, idarî dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği; 2577 sayılı Kanun'un 49/4 ve 50. maddelerinde, Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmayıp, Danıştay İdarî ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Aktarılan kanun hükümlerine göre, Danıştay dava dairelerince ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların Danıştay İdarî ve Vergi Dava Daireleri Kurullarınca bozulması hâlinde Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmadığından, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
3213 sayılı Maden Kanunu'nun 13. maddesinde; "Ruhsatların verilmesi için harç ve teminatın yatırılması zorunludur (...) Arama dönemi üretim izni ve üretim için işletme izni talep edildiğinde çevre ile uyum teminatı alınır. Bu teminat, özel kanunlarında belirtilen hükümler hariç yıllık işletme ruhsat harç bedeli kadar her yıl Haziran ayının son günü mesai bitimine kadar yatırılır. Bu teminatın süresi sonuna kadar yatırılmaması halinde ruhsat teminatı irat kaydedilir. Faaliyet sonrası sahanın çevre ile uyumlu hale getirilmesini müteakip, çevre ile uyum teminatı iade edilir." kuralı yer almaktadır.
06/11/2010 günlü, 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin 29. maddesinde, işletme izni verilmesi ve değişiklik talepleri düzenlenmiş, 2. fıkrasında; "işletme izninin düzenlenmesinden sonraki her yıl için Haziran ayı sonuna kadar çevre ile uyum teminatı yatırılır. Aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir......" düzenlemesi; Yönetmelik'in "Çevre İle Uyum Teminatı" başlıklı 35. maddesinin 1. fıkrasında "....çevre ile uyum teminatı özel kanunlarda belirtilen hükümler hariç yıllık işletme ruhsat harç bedeli kadar her yıl Haziran ayınının son günü mesai saati bitimine kadar yatırılır. Bu teminatın süresi sonuna kadar yatırılmaması ya da eksik yatırılması halinde ruhsat teminatı irat kaydedilir." düzenlemesi getirilmiş, Yönetmelik'in Geçici 12. maddesinin 1. fıkrası ile de, 2010 yılı Haziran ayı sonuna kadar yatırılması gereken çevre ve uyum teminatının yatırılma süresi 2010 yılı sonuna kadar uzatılmıştır.
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden, davacı şirketin Kütahya İli, … İlçesi, … Mevkiinde bulunan … sayılı IV. Grup maden (kömür) işletme ruhsatlı sahada madencilik faaliyetinde bulunduğu, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 13. maddesi ile 2010 yılından itibaren alınması öngörülen çevre ile uyum teminatının, davacı şirket tarafından 14/06/2011 tarihinde güncel bedel üzerinden ödenerek davalı idareye bildirilmesinden sonra, bu teminatın ödenmesi için belirlenen süre olan 2010 yılının son günü geçtikten sonra ödendiğinden bahisle davacı şirketin 59.090,00 TL işletme ruhsat teminatının 10/01/2012 tarihinde irat kaydedildiği, bunun üzerine davacı şirket tarafından anılan işlemle birlikte dayanağı Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği'nin 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "aksi takdirde işletme ruhsat teminatı irat kaydedilir" cümlesinin iptali ve işletme ruhsat teminatının irat kaydedilmesi üzerine 10/01/2012 tarihinde yeniden yatırılan işletme ruhsat teminatının iadesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacı şirket tarafından, 2010 yılına ait çevre uyum teminatının süresi içinde yatırılmadığı hususunda tereddüt bulunmadığından, Yönetmelik'in 29. maddesi uyarınca tesis edilen ruhsat teminatının irat kaydedilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 10.01.2012 tarihli işletme ruhsat teminatının irat kaydedilmesine yönelik işlem yönünden de DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen temyiz aşamasında davalı idarenin yatırdığı … TL posta avansının davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine; ilk aşama karar düzeltme aşaması ve sonrasında yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
09/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.