MAHKEMESİ : Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (İlk Derece)

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay 4. Hukuk Dairesince;
“DAVA: Davacı dava dilekçesinde; Konya Cumhuriyet Başsavcılığı"nın 2004/3843 E. 2004/5263 K. Numaralı ve 2005/28675 soruşturma numaralı dosyalarında cumhuriyet savcısının CMK"nun amir hükümlerini yerine getirmeyerek takipsizlik kararı verdiğini, takipsizlik kararına yaptığı itirazın ise Karaman Ağır Ceza Mahkemesi başkanı tarafından reddedildiğini, daha sonra ilgili hakim ve cumhuriyet savcısı hakkında idare mahkemesinde açtığı tazminat davasının da retle sonuçlandığını, idare mahkemesinin ret kararının Danıştay"ın ilgili dairesince onandığını, fakat idare mahkemesindeki yargılama sürecinin 6 yıl sürdüğünü, adil yargılama hakkının ihlal edildiğini belirterek zarar görmesine neden olunduğundan dolayı 48.777 Alman Markının karşılığı Türk Lirasının ve 10.000,00 TL"lik manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte davalı hazineden tahsiline karar verilmesi, talep ve dava olunmuştur.
GEREKÇE: Dava, ihbar olunan ceza hakimi ve cumhuriyet savcısının yargısal faaliyeti nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Dava şartı niteliğindeki görev sorunu, kendiliğinden ve öncelikle irdelenmeli ve ön inceleme aşamasında bu konuda bir karar verilmelidir. (HMK m.114, m.115 ve m.138)
Yargılama aşamasında ve 28/06/2014 tarihinde yürürlüğe giren Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 6545 sayılı Yasa"nın 70. ve 86.maddeleri hükümleri uyarınca, suç soruşturması veya kovuşturması sırasında yapılan her türlü işlem veya alınan kararlar nedeniyle hakimler ve Cumhuriyet savcıları hakkında açılan davaların ağır ceza mahkemeleri tarafından hükme bağlanacağı ön görülmüş; diğer yandan, CMK"nun 142. maddesi ile de zarara uğrayanın oturduğu yer ağır ceza mahkemesi yetkili kılınmıştır.
Ayrıca Anayasa Mahkemesi"nin 2013/3727 başvuru numaralı kararı ile İdare Mahkemesi kararına yönelik adil yargılama hakkının ihlali iddiası yönünden "açıkça dayanaktan yoksun olması" nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmiş olduğundan, Konya Cumhuriyet Başsavcılığı"ndaki dosya yönünden görevsizlik nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar verilmelidir. Açıklanan nedenlerle, aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçe uyarınca;
1-Konya Cumhuriyet Başsavcılığı"nın 2005/28675 numaralı soruşturma dosyası yönünden 6545 sayılı yasanın 70.maddesi ile değişik CMK"nun 141/3.maddesi ile 142.maddesi uyarınca mahkememizin görevsizliği nedeniyle davanın usulden REDDİNE,
2-Yine 6545 sayılı Yasa"nın 70.maddesi ile değişik CMK"nun 141/3. maddesi ile 142. maddesi uyarınca mahkememizin ihbar olunan hakim ve cumhuriyet savcısı yönünden GÖREVSİZLİĞİNE,
2-Dosyanın talep halinde görevli Bolu Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesi"ne gönderilmesine,
3-Takdiren para cezası tayinine yer olmadığına,
4-Yargılama giderlerinin görevli mahkemede gözetilmesine,”
dair oybirliği ile verilen 13.11.2015 gün ve 2015/78 E., 2015/76 K. sayılı karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Davacı tarafın temyiz isteminin süresinde olduğunun anlaşılmasından ve dosyadaki tüm kâğıtların okunmasından sonra gereği düşünüldü:
Dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 46. maddesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
Davacı merkezleri Konya’da bulunan Endüstri Holding, Sayha Holding, Kaldera Holding ve Kombassan Holding isimli şirketler hakkında Konya Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunduğunu, ancak kanunen yapılması şart olan gerekli araştırmalar ve soruşturmalar yapılmadan takipsizlik kararları verildiğini, bu kararlara itiraz ettiğini, bu kez Karaman Ağır Ceza Mahkemesi başkanı tarafından itirazlarının reddedildiğini, söz konusu kararlar nedeniyle hizmet kusurları olduğu düşüncesiyle Konya 2. İdare Mahkemesinde açtığı maddi ve manevi tazminat davasının da reddedildiğini, Danıştay 10. Dairesince kararın onandığını, fakat idare mahkemesindeki yargılama sürecinin 6 yıl sürdüğünü, adil yargılama hakkının ihlal edildiğini, bunun üzerine başvurduğu Anayasa Mahkemesi tarafından ise başvuru yollarının tüketilmiş olmasının talep edildiğini ileri sürerek 48.777,00 Alman Markı karşılığı Türk Lirası tutarında maddi tazminatın ve 10.000,00 TL manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Hazinesi ile hâkim ve Cumhuriyet savcısına dava dilekçesi tebliğ edilmemiştir.
Özel Dairece yukarıda başlık bölümüne alınan gerekçe ile Konya Cumhuriyet Başsavcılığının 2005/28675 numaralı soruşturma dosyası yönünden mahkemenin görevsizliği nedeniyle davanın usulden reddine, yine 6545 sayılı Yasa"nın 70. maddesi ile değişik CMK"nın 141/3. ve 142. maddesi uyarınca mahkemenin ihbar olunan hâkim ve Cumhuriyet savcısı yönünden görevsizliğine, dosyanın talep halinde görevli Bolu Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
I. Davacının Karaman Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Maruf Alikanoğlu yönünden yapmış olduğu temyiz itirazlarının incelenmesinde;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 46. maddesinde, hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı madde metninde sınırlı olarak sayılan sebeplerle Devlet aleyhine tazminat davası açılabileceği belirtilmiştir. HMK"nın 46. maddesine dayalı olarak açılacak tazminat davalarında hangi mahkemenin görevli olacağı hususu ise aynı Kanun’un 47. maddesinde düzenlenmiştir.
6100 sayılı HMK"nın “Davaların açılacağı mahkeme” başlıklı, 01.04.2015 gün ve 6644 sayılı "Yargıtay Kanunu İle Hukuk Muhakemeleri Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" ile değişik 47. maddesinde;
"MADDE 47- (1) (Değişik: 1/4/2015-6644/3 md.) Devlet aleyhine açılan tazminat davası, ilk derece ve bölge adliye mahkemesi hâkimlerinin fiil ve kararlarından dolayı, Yargıtay ilgili hukuk dairesinde; Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesinde ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülür. Dava, bu dairenin Başkan ve üyelerinin fiil ve kararlarından dolayı ise yargılama Yargıtay Üçüncü Hukuk Dairesinde yapılır. Verilen kararların temyiz incelemesi Hukuk Genel Kurulunca yapılır. Temyiz incelemesine, kararı veren başkan ile üyeler katılamaz.
(2) Devletin sorumlu hâkime karşı açacağı rücu davası, tazminat davasını karara bağlamış olan mahkemede görülür."
hükmü yer almaktadır.
Anılan hükümde Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Devlet aleyhine açılacak tazminat davalarında görevli mahkemenin ilk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay 4. Hukuk Dairesi olduğu düzenlenmiştir.
Yapılan bu açıklamalar ışığında somut olaya gelindiğinde, davacı tarafından Devlet aleyhine açılan davada Konya Cumhuriyet Savcısı Yılmaz Koçer ve Karaman Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Maruf Alikanoğlu"nun verdiği kararlar nedeniyle zarara uğradığı iddia edilerek tazminat talep edilmiş, ilk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay 4. Hukuk Dairesince 6545 sayılı Yasa"nın 70. maddesi ile değişik CMK"nın 141/3. ve 142. maddesi uyarınca mahkemenin ihbar olunan hâkim ve Cumhuriyet savcısı yönünden görevsizliğine, dosyanın talep halinde görevli Bolu Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Ancak Karaman Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı olarak görev yapmakta iken vermiş olduğu karar nedeniyle zarara uğranıldığı iddia edilen Maruf Alikanoğlu"nun, eldeki davanın açıldığı 16.06.2015 tarihinden önce 15.12.2014 tarihli HSYK kararı ile Yargıtay üyesi olarak seçildiği anlaşılmıştır.
Maruf Alikanoğlu"nun sıfatı ve en son görevi itibariyle HMK"nın 47. maddesi hükmü gereğince ilk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin görevli olduğu dikkate alınarak, işin esasına girilip taraf delilleri toplandıktan sonra oluşacak sonuç doğrultusunda bir karar verilmesi gerekirken, Yargıtay üyesi yönünden de mahkemenin görevsizliğine ve dosyanın Bolu Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, hükmün bu yönden bozulması gerekmiştir.
II. Davacının Cumhuriyet Savcısı Yılmaz Koçer yönünden yapmış olduğu temyiz itirazlarına gelince;
Dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bilgi ve belgelere, daire kararında açıklanan gerektirici nedenlere, delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, usul ve yasaya uygun olduğu tespit edilen Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın Cumhuriyet Savcısı Yılmaz Koçer yönünden onanması gerekir.
SONUÇ: Davacının Yargıtay üyesi Maruf Alikanoğlu yönünden temyiz itirazlarının yukarıda (I) nolu bentte açıklanan nedenlerle kabulü ile hükmün bu yönden BOZULMASINA, davacının Konya Cumhuriyet Savcısı Yılmaz Koçer yönünden temyiz itirazlarının yukarıda (II) nolu bentte açıklanan nedenlerle reddi ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin ilk derece mahkemesi sıfatıyla verdiği kararın ONANMASINA, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 29.11.2017 gününde oy birliği ile karar verildi.