MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katkı payı alacağı

... ile ... aralarındaki katkı payı alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair ... Aile Mahkemesinden verilen 02.06.2009 gün ve 424/329 sayılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili ile davalı vekili taraflarından süresinde istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

KARAR

Davacı ... vekili, evlilik birliği içinde edinilen İzmir’de 6447 ada 1 parselde 5 numaralı mesken ve zemin kat 12 numaralı dükkan, Nazilli İsabeyli’de 103 ada 1 parselde 11 numaralı tripleks mesken, ...köyünde 114 ada 1 parsel arsa ile davalının dava tarihinden önce satış suretiyle elden çıkardığı Didim Umut Yapı Kooperatifinde yazlık ve Kuşadası 207 ada 20 parselde dubleks meskenin davalı adına tescil edildiğini, taşınmazların alımına vekil edeninin katkıda bulunduğunu açıklayarak, 83000 TL katkı payı alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiliyle vekil edenine ödenmesini istemiştir.
Davalı ... vekili, vekil edeninin 1979 yılından bu yana yurtdışında çalıştığını, davacının ise 1985-1991 yılları arasında yarı zamanlı işlerde çalışarak düşük gelir elde ettiği gibi, kazancını da kendi kişisel ihtiyaçlarına ve lüks tüketim eşyalarına sarfettiğini, ayrıca kalanını da altın alarak şahsi tasarrufa dönüştürdüğünü, nizalı İzmir’de bulunan taşınmazların vekil edeninin kazancı ile 1985 yılında alınması nedeniyle davacının katkısı olamayacağını, yine vekil edeninin kazancıyla alınan yazlık evlerin Nazilli’de kooperatif vasıtasıyla edinilen tripleks evin alımı için satıldığını, köyde üzerine besihane kurulu arsanın ise, kredi ve davalının babasının katkısıyla satın alındığını açıklayarak, davacının kısmen çalıştığı dönemler bulunuyor ise de katkısı olmadığını, nizalı taşınmazların vekil edeninin kişisel malı olduğunu açıklayarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 15.978 TL katkı payı alacağının dava tarihinden itibaren yasal faiziyle davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazla talebin reddine karar verilmesi üzerine; hükmün kabule ilişkin bölümü davalı vekili, redde ilişkin bölümü ise, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar 19.8.1982 tarihinde evlenmiş, dosya arasında mevcut nüfus kayıtlarına göre 14.4.2005 tarihinde kesinleşen boşanma ilamı ile evlilik birliği son bulmuştur. Boşanmaya ilişkin dosya ve ilam dosya arasında bulunmadığından boşanma davasının açıldığı tarih saptanamamıştır.
Başka mal rejimi seçildiği ileri sürülmediğine göre, eşler arasında 1.1.2002 tarihine kadar 743 sayılı MK.nun 170. maddesi uyarınca “mal ayrılığı”, bu tarihten mal rejiminin sona erdiği (boşanma davası 1.1.2002 tarihinden sonra açılmışsa) ve boşanma davasının açıldığı tarihe kadar ise, 4721 sayılı TMK.nun 202. maddesi hükmü uyarınca yasal “edinilmiş mallara katılma” rejimi geçerlidir. Eşler arasındaki mal rejimi TMK.nun 225/2. maddesi uyarınca boşanma davasının açıldığı tarih itibariyle sona ermiştir.
Dava konusu İzmir’de 6447 ada 1 parselde bulunan 114/1240 arsa paylı 5 numaralı mesken davalı adına kayıtlı iken yargılama safhasında 19.6.2002 tarihinde satışla davalı tarafından dava dışı ...’ya devredilmiştir. Aynı parselde 40/1240 arsa paylı zemin kat 12 numaralı dükkan ise, davalı adına kayıtlı bulunmaktadır. Her ne kadar davalı adına tescil tarihleri sonraki döneme ilişkin ise de; gerek mesken, gerek dükkan vasıflı belirtilen taşınmazların 22.4.1985 tarihinde yükleniciden bir miktar bedeli verilerek, kalanı taksitler halinde ödenmek üzere satın alındığı, davalı adına tapuda intikalin yüklenici ile arsa sahipleri arasındaki ihtilaf nedeniyle ilerleyen yıllarda yapıldığı anlaşılmıştır.
Dava konusu Nazilli İsabeyli 103 ada 1 parselde 25/600 arsa paylı 11 numaralı tripleks mesken vasıflı taşınmaz 6.7.1998 tarihinde ferdileşme suretiyle davalı adına tescil edilmiş, bu taşınmazın 19.7.1991 tarihinde ...Konut Yapı Kooperatifine davalı adına üyelik yoluyla edinildiği belirlenmiştir.
Anlaşmazlığa konu ... bulunan 114 ada 1 parselde arsa vasıflı taşınmaz 16.5.1994 tarihinde satın alma yoluyla davalı adına kayıtlıdır. Yine kooperatif üyeliği yoluyla edinildiği bildirilen ve tahsis suretiyle davalı adına 8.5.1991 tarihinde tapuya kaydedilen Kuşadası’nda 207 ada 20 parselde 41 numaralı dubleks mesken dava tarihinden önce 9.12.1998 tarihinde dava dışı 3.kişiye satışla devredilmiştir. Yine Didim Umut Yapı Kooperatifinde bulunan yazlık evin de dava tarihinden kısa süre önce 3.5.2000 tarihinde ibraz edilen senetle davalı tarafından 3.kişiye satıldığı iddia edilmektedir.
Davacı taraf, yukarıda parsel numaraları yazılı taşınmazların evlilik birliği içinde edinildiğini ve katkıda bulunulduğunu açıklayarak, alacak isteğinde bulunmuştur. Uyuşmazlığa konu taşınmazlar eşler arasında 743 sayılı MK.nun 170.maddesi hükmü uyarınca mal ayrılığı rejiminin geçerli bulunduğu dönemde edinildiğinden buna ilişkin talebin Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine göre çözüme kavuşturulması gerekir. Buna göre, eşlerin birbirlerinin mal varlıklarının edinilmesine katkılarının kanıtlanması durumunda, katkı oranında alacak hakkı doğar. Dosya arasında bulunan çalışma ve gelir belgeleri incelendiğinde; davacının 1985 tarihden itibaren, davalınınsa evlilik tarihi öncesinden bu yana 1979 yılından beri yurtdışında çalıştıkları, 1993 yılında dönüş yapmışlardır. Davalı koca, köyde alınan arsa üzerine besihane yapılarak bir süre besicilik faaliyetlerinde bulunmuş ise de; beyanlara göre zararla sonuçlandığı belirlenmiştir. 743 sayılı MK.nun yürürlükte bulunduğu, 1.1.2002 tarihinden önce eşler arasında yasal mal ayrılığının geçerli olduğu dönemde, karı ve kocanın diğerinden katkı payı karşılığında tazminat isteyebilmesi için mutlaka parasal veya parayla ölçülebilen maddi bir değer koymak suretiyle katkısının bulunması gerekir.
Somut olayda her iki taraf çalıştığına göre evlilik birliği içinde çalışma karşılığı edinilen mallara katkıda bulunduklarının kabulü gerekir. Mahkemece, evlilik birliği içinde davalı üzerine alınan dava konusu taşınmazlar ve dava dışı davacı adına kayıtlı Nazilli Turan Mahallesindeki taşınmaz arasında denkleştirme yapılmak suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan hesaplama usul ve yasaya uygun bulunmamaktadır. Zira, dava yukarıda yazılı davalı adına kayıtlı olan ve devredilen taşınmazlara ilişkindir. Davalı vekili, öncelikle davacının katkısı bulunmadığından davanın reddini, aksi halde katkı payı alacağı belirlenirken vekil edeni tarafından davacıya devredilen Nazilli Turan Mahallesindeki 410 ada 1 parselde 11 numaralı meskenin davacının alacağından düşülmesi gerektiğini ileri sürerek takas ve mahsup isteğinde bulunmuş ise de; böyle bir isteğin değerlendirmeye alınması için istekte bulunan kişinin de yöntemine uygun bir biçimde harcı yatırılmak suretiyle açmış olduğu bir davanın olması ve bu isteğe bağlı olarak belirlenmiş ve kanıtlanmış bir alacağın bulunması gerekir. Diğer bir anlatımla; sadece takas ve mahsup isteğinde bulunmak yeterli değildir. Davacı adına kayıtlı ve dava konusu olmayan, buna ilişkin usule uygun açılmış dava veya karşı dava da bulunmayan ve belirtilen taşınmazın hesaplamaya dahil edilerek katkı payı alacağının belirlenmesi doğru değildir.
Mahkemece yapılacak iş, öncelikle boşanmaya ilişkin dosyanın getirtilerek taraflar arasında mal rejiminin sona erdiği tarihin saptanması, dava konusu edinme tarihleri dosya arasında belirtilmeyen bir kısım taşınmaza ilişkin tapu kayıtlarının Tapu Sicil Müdürlüğünden, kooperatif üyeliği yoluyla edinilen taşınmazların kooperatif üyelik, aidat ve ödeme tarihleri ile fiilen teslim tarihlerinin ilgili kooperatif yönetimlerinden, tasfiye halinde iseler tasfiye kurullarından istenilerek davaya konu tüm taşınmazların edinim tarihlerinin belirlenmesi, tarafların gelir bilgilerine kısmen ulaşılamadığı bildirildiğine göre bu hususta varsa taraflara ellerinde bulunan belgeleri ibraz etmek üzere süre ve imkan tanınması ve bulunduğu takdirde tarafların gelir bilgilerinin evlenme tarihlerinden başlayarak dava konusu taşınmazların edinildiği tarihleri de kapsar şekilde nazara alınması, davalı taraf uyuşmazlığa konu-3.kişilere satışla devredilen yazlıkların satış bedelinin Nazilli’de mevcut tripleks evin yapımına harcandığını savunduğuna göre TMK.nun 6 ve 222.maddesi hükümlerine göre ispat yükümlüsü olan davalıya bu konuda mehil verilmesi ve delillerinin toplanması, mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davaların kamu düzeni ağırlıklı davalar olduğu hususunun gözönünde bulundurularak, toplanan deliller, getirtilecek boşanma dosyalarıyla varsa saptanan olgular ve dosya içinde mevcut bilirkişi raporlarının değerlendirilmesi, bundan sonra gerektiği takdirde dosyanın katkı payı alacağının hesaplanması bakımından bir hukukçu, mali müşavirden oluşacak bilirkişilere tevdii ile kocanın 743 sayılı MK.nun 152. maddesi hükmü uyarınca aileyi geçindirme yükümlülüğünün ve tarafların sosyal konumları gereği kişisel giderlerinin göz önünde bulundurularak, dava konusu taşınmazların edinme tarihleri itibarıyla eşlerin her birinin yapabilecekleri tasarruf miktarının belirlenerek katkı oranlarının tespit edilmesi ve niza konusu taşınmazların dava tarihi itibariyle belirlenen değerleriyle çarpılarak katkı payı alacağı miktarının saptanmasıdır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekili ile davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile usul ve yasa hükümlerine uygun bulunmayan hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve 15,60 TL peşin harcın istek halinde temyiz edenlere ayrı ayrı iadesine 7.7.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.