Danıştay 8. Daire 2017/2757 Esas 2021/746 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/2757
Karar No : 2021/746

DAVACI : ... Sendikası (...-SEN)
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ..., Av. ..., Av. ..., Av. ..., Av. ...
DAVALI : ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 08 sayılı kararının 1, 2 ve 3. maddelerinin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu düzenleyici işlemin, dayanağı 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa aykırı olarak, öğretim görevlilerine tanınan statüyü ortadan kaldırmasının yetki gasbı olduğu, 2547 sayılı Kanun'un 33/a ve 50/d maddelerinde, azami öğrenim süresinde öğrenimlerini tamamlayamayanların kadrolarıyla ilişiklerinin kesileceği yönünde bir kural bulunmadığı, lisansüstü eğitim için öngörülen azami süre içerisinde öğrenimlerini tamamlayamayanların, 2016-2017 yılı güz döneminden itibaren öğrencilik statülerinin devam etmesine karşın, araştırma görevlisi kadrosunda olanların kadroları ile ilişiklerinin kesilmesi ve bu kadrolara başvuru yapamamalarının, hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmadığı, eşitlik, hukuki güvenlik ve hukuki belirlilik ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Usul yönünden, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği; esas yönünden, Anayasa'nın 130 ve 131. maddeleri ile 2547 sayılı Kanun'un 6/a, 7/a ve 7/b maddeleri uyarınca, öğretim elemanı yetiştirme, planlama, düzenleme, yönetme, denetleme, eğitim- öğretim ve bilimsel ve araştırma faaliyetlerinin yönlendirilmesi, yükseköğretim kurumları arasında birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlamak yetki ve görevinin Yükseköğretim Kurulu'na ait olduğu; azami öğrenim süreleri içinde öğrenimlerini başarıyla tamamlayanların kadrolarıyla ilişikleri kendiliğinden kesilirken, tamamlayamayanların kadrolarıyla ilişiklerinin devam ettirilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu; başarısızlığı teşvik edebileceği, burslardan faydalanmaya alternatif olarak sunulan kadrolara atanma hakkının yanlış kullanılmasına yol açacağı; Öğretim Üyesi Yetiştirme Programının (ÖYP) amacının, lisansüstü eğitim yaptırılması suretiyle öğretim üyesi yetiştirilmesini sağlamak olduğu, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'ın 10/1 maddesinde, ÖYP araştırma görevlilerinin öğrenim sürelerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nde belirlenen azami öğrenim süreleri olduğunun kurala bağlandığı, aynı maddenin 2. fıkrası gereği, çalışmalarını azami öğrenim süresi içinde tamamlayamayan ÖYP araştırma görevlilerinin ilişiklerinin kesileceği dikkate alındığında, 2547 sayılı Kanun'un geçici 67. maddesi ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin geçici 1. maddesinin, ÖYP ve 50/d uyarınca araştırma görevlisi kadrolarına atananlara uygulanmamasının hukuki güvenlik ilkesine uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davanın kısmen iptal kısmen reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulu'nun 07/03/2017 tarih ve 08 sayılı oturumunda alınan kararının,
1. 06.02.2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim Yönetmeliği'nde tanımlanan azami öğrenim süresini dolduran ancak 2016-2017 güz yarıyılından itibaren azami öğrenim süresi yeniden başlayan öğrencilerin 2547 sayılı Kanun'un 50/d veya 33/a maddesi uyarınca ilan edilen araştırma görevlisi kadrolarına başvuramamalarına, şeklindeki (1). maddesinin,
2. Lisansüstü Eğitim Yönetmeliği'nin yayımlandığı 20 Nisan 2016 tarihinden itibaren 2017 Güz dönemine kadar geçen sürede azami öğrenim sürelerinin dolması nedeniyle kadro ile ilişikleri kesilen araştırma görevlilerinin 2016-2017 Güz döneminde azami öğrenim sürelerinin yeniden başlaması nedeniyle 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve 33/a maddesi uyarınca ilan edilen araştırma görevlisi kadro ilanlarına başvuramamalarına, şeklindeki (2). maddesinin,
3. Halen 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve ÖYP kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda bulunan, ancak azami öğrenim süresini dolduran veya dolduracak olan araştırma görevlilerinin kadro ile ilişiklerinin kesilmesi gerektiği, ancak öğrencilik sürelerinin 2016-2017 Güz dönemi itibariyle yeniden başlaması nedeniyle öğrencilik statülerinin devam etmesi gerektiğinin uygun olduğuna, şeklindeki (3). maddesinin iptali istenilmektedir.
Üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile kurulan Yükseköğretim Kurulunun 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca öğretim elemanı yetiştirme, planlama, düzenleme, yönetme, denetleme, eğitim-öğretim ve bilimsel ve araştırma faaliyetlerini yönlendirme, yükseköğretim kurumları arasında birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlama yetki ve görevini haiz olduğu anlaışlıdğından bu görev çerçevesinde gerekli önlemlerin almasında ve eğitim yönetimini etkin kılmak amacıyla düzenlemeler ihdas etmesinde hukuka hizmet gereklerine ve üst normlara aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07/03/2017 tarih ve 08 sayılı kararının 1, 2 ve 3. maddelerinin iptali istemidir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek işin esası incelendi:

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 131. maddesinde; Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim- öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulacağı kurala bağlanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Yükseköğretim Kurulu" başlığını taşıyan 6. maddesinde; "Yükseköğretim Kurulu, tüm yüksek öğretimi düzenleyen ve yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerine yön veren, bu kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip, bir kuruluştur. Yükseköğretim Kuruluna; Yükseköğretim Denetleme Kurulu (…) (3) ile gerekli planlama, araştırma, geliştirme, değerlendirme, bütçe, yatırım ve koordinasyon faaliyetleri ile ilgili birimler bağlıdır.'' kuralı yer almıştır. "Yükseköğretim Kurulunun görevleri" başlığını taşıyan 7. maddesinde; yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda kurulması, geliştirilmesi, eğitim - öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi için kısa ve uzun vadeli planlar hazırlamak, üniversitelere tahsis edilen kaynakların, bu plan ve programlar çerçevesinde etkili bir biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak, Yükseköğretim Kurulu'nun görevleri arasında sayılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 44. maddesinin (c) fıkrasında 19.11.2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun'un 28. maddesiyle yapılan değişiklik ile, ''Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir." düzenlemesine, 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Kanun'a eklenen geçici 67. madde ile; ''Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un ''Araştırma görevlileri, uzman, çevirici ve eğitim - öğretim planlamacıları'' başlığını taşıyan 33. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle (a) bendinde; araştırma görevlilerinin, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcıları olduğu; bunların ilgili anabilim veya anasanat dalı başkanlarının önerisi, Bölüm Başkanı, Dekan, enstitü, yüksekokul veya konservatuvar müdürünün olumlu görüşü üzerine rektörün onayı ile araştırma görevlisi kadrolarına en çok üç yıl süre ile atanacakları; atanma süresi sonunda görevlerinin kendiliğinden sona ereceği; bunların aynı usulle yeniden atanabileceği kuralı; "Lisansüstü Öğretim" başlığını taşıyan 50. maddesinin d fıkrasında; lisans üstü öğretim yapan öğrencilerin, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere araştırma görevlisi kadrosuna da atanabilecekleri kuralı; 65. maddesinde; öğretim elemanlarının yetiştirilme esaslarının Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak Yönetmelikle düzenleneceği kuralı; ek 30. maddesinde ise; Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında 33. maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanmış olup, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların statülerinin herhangi bir işleme gerek kalmaksızın 50. maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüştürülmüş sayılacağı ve bunlar hakkında söz konusu (d) bendi hükümlerinin uygulanacağı; bu şekilde statüleri değiştirilen araştırma görevlilerinden 33 üncü maddenin (a) fıkrasına göre yeniden ataması yapılmayanların mecburi hizmet yükümlülüklerinin kaldırılacağı; 35. madde uyarınca başka bir üniversitede ve yurtdışında eğitimde bulunanların, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üniversitelerinin talebi üzerine onbeş gün içinde kendi üniversitelerine dönmek zorunda oldukları, bu süre içerisinde dönmeyenlerin atamalarının iptal edileceği kuralı yer almıştır.
20.04.2016 gün ve 29690 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 1. fıkrasında, "Tezli yüksek lisans programının süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, program en çok altı yarıyılda tamamlanır.", 12. maddesinde, ''Tezsiz yüksek lisans programını tamamlama süresi, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın en az iki yarıyıl, en çok üç yarıyıldır. Bu sürenin sonunda başarısız olan veya programı tamamlayamayan öğrencinin yükseköğretim kurumu ile ilişiği kesilir.'', 17. maddesinin 1. fıkrasında ise, "Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın sekiz yarıyıl olup azami tamamlama süresi on iki yarıyıl; lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl olup azami tamamlama süresi on dört yarıyıldır." kuralı yer almıştır.
13.10.1984 gün ve 18544 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri ile Tıpta Uzmanlık Öğrencileri Hakkında Yönetmelik'in "Amaç ve Kapsam" başlığını taşıyan 1. maddesinde; "2547 sayılı kanunun 50. ve 65. maddelerine göre Üniversitelerarası Kurul tarafından hazırlanan bu yönetmelik, lisans düzeyinde öğrenim gördükten sonra, yükseköğrenim kurumlarında yükseklisans, doktora, sanatta yeterlik veya tıpta uzmanlık öğrenimi yapmak isteyenlerden geçici olarak öğretim yardımcılığı kadrolarına atanacakların hak ve yükümlülükleri ile tıpta uzmanlık öğrencilerinin giriş sınavları hakkındaki usul ve esasları düzenler"; "Atama Süresi" başlığını taşıyan 5. maddesinde; "Atanma için bütün şartlar haiz yüksek lisans, sanatta yeterlik, doktora ve tıpta uzmanlık öğrencilerinin öğretim yardımcısı kadrolarına atanmaları her defasında en fazla bir yıl süre ile yapılır. Atanmalar her öğretim yılı başında aynı usulde ve yükseklisans, sanatta yeterlik ve doktora öğrencileri için Lisansüstü Öğretim Yönetmeliğinde, tıpta uzmanlık öğrencileri için ise, Tababet ve Uzmanlık Tüzüğü’nde öngörülen süreler ile 2547 sayılı Kanunun 44. maddesinde gösterilen ek sürelerle sınırlı olmak üzere, yeniden yapılabilir. Ancak, üniversitelerin özelliklerine göre tıpta uzmanlık eğitimi yapanlar için bu süreler anabilim dalı başkanı ve ilgili yönetim kurulunun görüşü alınarak rektörün onayı ile uzatılabilir", "Kadroyu boşaltma" başlığını taşıyan 10. maddesinde ise, "2547 sayılı Kanunun 50. maddesine göre öğretim yardımcılığı kadrolarına geçici olarak atanıp, yükseklisans, doktora, sanatta yeterlik ve tıpta uzmanlık öğrenimlerini başarı ile tamamlayarak yükseklisans, doktora veya sanatta yeterlik diploması veya tıpta uzmanlık belgesi alanların kadro ile ilişkileri kendiliğinden kesilir. Hizmetlerine ihtiyaç görülenlerin 2547 sayılı Kanunun 2880 sayılı kanunla değişik 33. maddesine göre öğretim yardımcısı olarak yeniden atanmaları mümkündür." kuralına yer verilmiştir.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'ın "Öğrenim süresi" başlığını taşıyan 10. maddesinin 1. fıkrasında; ÖYP araştırma görevlilerinin öğrenim sürelerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde belirlenen azami öğrenim süreleri olduğu belirtilerek; aynı maddenin 2. fıkrasında; "Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP'ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır." kuralı yer almıştır.
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 08 sayılı kararı ile 2547 sayılı Kanun'un 50/d maddesi ve ÖYP uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atananların lisansüstü eğitimlerinde azami öğrenim sürelerinin dolması halinde kadroları ile ilişiklerinin kesilmesi gerektiği, 6569 sayılı Kanun ile 2547 Sayılı Kanun'un geçici 67. maddesi hükmünün uygulamasında lisansüstü programa kayıtlı öğrencilerin azami öğrenim sürelerinin hesaplanmasında ilgili kararın 50/d ve ÖYP kadrosundaki araştırma görevlileri için uygulanmayacağının Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 29.07.2015 günlü toplantısında uygun bulunduğu belirtilmiştir. 20.04.2016 gün ve 29690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin uygulanması ilişkin olarak, lisansüstü eğitim programına kayıtlı öğrencilerin azami öğrenim süreleri dikkate alınmaksızın, 2016- 2017 güz dönemi itibarıyla azami öğrenim sürelerinin yeniden başlaması Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim Öğretim Dairesi Başkanlığının 08.06.2016 günlü Yürütme Kurulu'nda uygun görüldüğü ifade edilmiştir.
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 08 sayılı kararının dava konusu 1, 2 ve 3. maddelerinde ise; Yürütme Kurulunda alınan bu kararlar uyarınca araştırma görevlisi kadro ilanlarına başvuran adaylardan;
1. 06.02.2013 gün ve 28551 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim Yönetmeliği'nde tanımlanan azami öğrenim süresini dolduran ancak 2016-2017 güz yarıyılından itibaren azami öğrenim süresi yeniden başlayan öğrencilerin 2547 sayılı Kanun'un 50/d veya 33/a maddesi uyarınca ilan edilen araştırma görevlisi kadrolarına başvuramamalarına,
2. Lisansüstü Eğitim Yönetmeliği'nin yayımlandığı 20.04.2016 gününde itibaren 2017 Güz dönemine kadar geçen sürede azami öğrenim sürelerinin dolması nedeniyle kadro ile ilişikleri kesilen araştırma görevlilerinin 2016-2017 güz döneminde azami öğrenim sürelerinin yeniden başlaması nedeniyle 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve 33/a maddesi uyarınca ilan edilen araştırma görevlisi kadro ilanlarına başvurup başvuramamalarına,
3. Halen 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve ÖYP kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda bulunan, ancak azami öğrenim süresini dolduran veya dolduracak olan araştırma görevlilerinin kadro ile ilişiklerinin kesilmesi gerektiği, ancak öğrencilik sürelerinin 2016-2017 Güz dönemi itibariyle yeniden başlaması nedeniyle öğrencilik statülerinin devam etmesi gerektiğinin uygun olduğuna karar verilmiştir.
Hukuki Değerlendirme:
Davacı tarafından davaya konu işlemin birden çok maddesinin hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, iptali istemiyle dava açılması nedeniyle, uyuşmazlığın çözümü için hukuka aykırılık iddialarının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 8 sayılı kararının dava konusu 1 ve 2. maddelerinin incelenmesi:
Yükseköğretim mevzuatı bir bütün olarak değerlendirildiğinde anlaşılacağı üzere; 2547 sayılı Kanun'un 33. maddesi uyarınca, araştırma görevlileri, lisansüstü öğretim yapmak amacıyla değil, araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olmak üzere öğretim yardımcısı olarak atanabilirler. Öğretim yardımcısı olarak nitelendirilen araştırma görevlileri anılan kadrolara belirli bir süre ile atanırlar ve öngörülen sürenin sonunda görev süreleri kendiliğinden sona erer. 2547 sayılı Kanun'un 50/d maddesine göre ise, Tıpta Uzmanlık Sınavını kazanan öğrencilerle, yüksek lisans, sanatta yeterlilik ve doktora öğrencileri, öğrenim süreleri ile sınırlı olmak üzere atanırlar. Her iki maddede, araştırma görevliliğine yapılan atamaların amaç ve süreleri birbirinden farklı düzenlenmiştir.
Nitekim, Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri ile Tıpta Uzmanlık Öğrencileri Hakkında Yönetmeliğinin 10. maddesinde, 2547 sayılı Kanunun 50. maddesine göre öğretim yardımcılığı kadrolarına geçici olarak atanıp, yükseklisans, doktora, sanatta yeterlik ve tıpta uzmanlık öğrenimlerini başarı ile tamamlayarak yükseklisans, doktora veya sanatta yeterlik diploması veya tıpta uzmanlık belgesi alanların kadro ile ilişkileri kendiliğinden kesileceğinin kurala bağlanmasında, kadronun ihdas amacının dikkate alındığı açıktır.
2547 sayılı Kanunun 33/a maddesine göre yapılan atamaların hizmetin yürütülmesi amacı taşıdığı dikkate alındığında, azami öğrenim süresini dolduran ancak 2016-2017 güz yarıyılından itibaren azami öğrenim süresi yeniden başlayan öğrencilerin ve azami öğrenim sürelerinin dolması nedeniyle kadro ile ilişikleri kesilen araştırma görevlilerinin, 33/a maddesi uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna başvuramamalarının, 33/a maddesinin lafzi ve amaçsal yorumuna ve bu eksende kadronun ihdas amacına aykırı olduğu kabul edilmelidir. Aksi değerlendirmenin, akademik hizmetin yürütülmesine yönelik amaca uyarlık taşımayacağı ve 2547 sayılı Kanuna aykırı olarak başvuru hakkını sınırlandıracağı açıktır.
Buna karşın, 50/d maddesine göre yapılan atamaların burs verilmeyen lisansüstü öğrencilerin mali yönden desteklenmesi amacıyla öğrenim süresiyle sınırlı olarak yapıldığı göz önüne alındığında, lisansüstü eğitimlerini azami süresinde tamamlayamayan ancak 2016-2017 güz yarıyılından itibaren azami öğrenim süresi yeniden başlayan öğrencilerin ve azami öğrenim sürelerinin dolması nedeniyle kadro ile ilişikleri kesilen araştırma görevlilerinin, 50/d maddesi uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna başvuramamalarının, 50/d maddesinin lafzi ve amaçsal yorumuna ve bu eksende kadronun ihdas amacına uygun olduğu, nitekim lisansüstü eğitimlerini tamamlayanların yerlerine gelecekler için kadro ihtiyacının bulunduğu anlaşılmıştır. Aksi değerlendirmenin; lisansüstü eğitimde başarısızlığın ödüllendirilmesine yol açacağı açıktır.
Bu bağlamda; yükseköğretim kurumlarında lisansüstü eğitim yapmak isteyenlerin 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi kadrolarına, öğrenim süreleri ile sınırlı olmak kaydıyla, geçici olarak atanma imkanlarının bulunduğu, kadrolarda amacı dışında uzun sürelerle bulunulmasının engellenerek kaynakların etkin ve verimli şekilde kullanılmasının sağlanması amacı dikkate alındığında, Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 8 sayılı kararının dava konusu 1 ve 2. maddesinin, 50/d maddesine ilişkin kısmının hukuka uygun olduğu; 2547 sayılı Kanunun 33/a maddesi kapsamında araştırma görevlilerinin, belirli bir süre ile araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olmak üzere atandığı dikkate alındığında, 33/a maddesine ilişkin kısmının üst hukuk normlarına ve kadronun ihdas amacına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
3. maddenin İncelenmesi:
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 8 sayılı kararının dava konusu 3. maddesi, Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 13.04.2017 günlü toplantısında "(3) Öncelikli alanlar dışındaki, 2547 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamındaki araştırma görevlisi kadrolarına atanan veya atanmaya hak kazananlar ile Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı Kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, bu kadrolarda bulunma sürelerinin hesaplanmasında atandıkları zamanda yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri ile Kurul Kararlarının uygulanması" olarak değişikliğe uğramıştır. Anılan Yürütme Kurulu kararına 4. madde olarak "(4) Öncelikli Alanlardaki Araştırma Görevlisi Kadrolarına Atanan Araştırma Görevlilerinin bu kadrolarda bulunma sürelerinin hesaplanmasında 'Öncelikli Alanlardaki Araştırma Görevlisi Kadrolarına Atananların Lisansüstü Eğitimleri ile Diğer Hususlara İlişkin Usul ve Esaslar'ın uygulanması", maddesi eklenmiştir.
Dava konusu maddede yapılan değişikliğin, taraflar arasında çekişmeli olan, öğrencilerin kadrolarda bulunma sürelerinin öğrencilik süreleriyle birlikte ya da ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği iddia ve savunmalarına yönelik farklı bir yaklaşım getirmediği görüldüğünden, dava konusu düzenlemenin esasının değerlendirilerek bir karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu bakımdan, dava konusu düzenlemenin değerlendirilmesine geçmeden önce, bu konuda daha önce davalı Yükseköğretim Kurulu tarafından alınan kararların ve bunlara karşı açılan davalarda verilen kararların dikkate alınması gerekmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na 26.11.2014 gün ve 29187 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile eklenen geçici 67. maddede "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz." kuralı yer almıştır. Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 29.07.2015 günlü işlemi ile, 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin, halen ÖYP, 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve 35. maddeleri kapsamında araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmayacağına karar verilmiştir.
Bu kararın iptali istemiyle Dairemizde açılan, E:2015/11995 esasına kayıtlı dosyada verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine dair karara yapılan itiraz üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun YD İtiraz E:2017/231 sayılı kararında; "2547 sayılı Geçici 67. maddesinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 26/11/2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağı öngörülmüş olup, bu tarihte araştırma görevlisi olan ya da olmayan öğrenciler arasında herhangi bir ayrıma gidilmediği gibi söz konusu hükmün araştırma görevlilerine uygulanmamasına yönelik bir istisna da Kanunda yer almamaktadır. Bu itibarla, 2547 sayılı Kanunun Geçici 67. maddesinin, halen ÖYP, 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve 35. maddeleri kapsamında araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin dava konusu YÖK Yürütme kurulu kararının üst norm olan 2547 sayılı Kanuna aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır." gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir. Aynı gerekçelerle Dairemizin 14.03.2019 gün ve E:2015/11995, K:2019/1879 sayılı kararıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptaline karar verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne dair kararı üzerine, söz konusu yargı kararının yerine getirilmesi amacıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 29.07.2015 günlü kararının değiştirilerek, 2547 sayılı Kanun'un geçici 67. maddesinin, 2547 sayılı Kanun'un 50. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi kapsamında atanan araştırma görevlileri ile ÖYP kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların araştırma görevlisi kadrolarında azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına, bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında ise uygulanmasına karar verilmesine ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 10.10.2017 günlü kararı tesis edilmiştir. Bu kararın iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada; Dairemizin E:2017/7164 esasına kayıtlı dosyada verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara yapılan itiraz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun YD İtiraz E:2018/332 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
2547 sayılı Kanunun 50/d maddesinin yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilerin kendilerine tahsis edilebilecek burslar dışında, mali yönden desteklenebilmeleri için öğrenimleri süresince, her seferinde 1 yıl için öğretim yardımcılığı kadrosuna atanabilme konusunda idareye takdir hakkı tanındığı, 44. maddesinin (c) fıkrasına dayanılarak hazırlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği uyarınca ise, lisansüstü eğitim için azami öğrenim sürelerinin düzenlendiği dikkate alındığında 50/d'ye göre yapılacak atamaların bu azami süreden fazla olmayacağı açıktır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin ve yargı kararının bir bütün olarak değerlendirilmesinden; 2547 sayılı Kanunun 50/d ve ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında geçici 67. maddeden yararlanmalarını engelleyen ya da sınırlandıran bir düzenleme bulunmaması nedeniyle bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında geçici 67. maddenin uygulanmasının mümkün olmasına karşın; 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin, açık hüküm olmaması ve bu konuda başkaca lehe bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'a tabi olan ve ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin ve 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, kadrolarında azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında uygulanmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer bir anlatımla; Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar ile tabi olunan kuralların belirlendiği, istisnai bir program olan ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlamaları için öngörülen sürelerin dikkate alınması suretiyle kadrolarında bulunmaları için belirlenen süreler ile lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerektiği kabul edilmelidir. Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan araştırma görevlilerinin kadrolarından ilişiğinin kesilmemesinin, kadronun amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenerek, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşıdığı anlaşılmış olup, aksinin kabul edilmesi durumunun ise, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağı açıktır.
Bu bağlamda; Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 8 sayılı kararının dava konusu 3. fıkrasının, üst hukuk normlarına, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun yukarıda aktarılan kararına ve akademik hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 08 sayılı kararının 1 ve 2. maddesinde yer alan ''33/a'' ibarelerinin oyçokluğu ile İPTALİNE, dava konusu diğer kısımları yönünden oybirliği ile DAVANIN REDDİNE,
2. Dava kısmen iptal, kısmen de ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü yapılan ... TL yargılama giderinin ... TL kısmının davacı üzerinde bırakılmasına ve kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, yargılama giderlerinin diğer kısmı olan ... TL'nin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
10/02/2021 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY
(X) Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 07.03.2017 gün ve 08 sayılı kararının 1, 2 ve 3. maddelerinin iptali istemidir.
Anayasa'nın 130 ve 131. maddeleri ile 2547 sayılı Kanun'un 6/a, 7/a ve 7/b maddeleri uyarınca, öğretim elemanı yetiştirme, planlama, düzenleme, yönetme, denetleme, eğitim- öğretim ve bilimsel ve araştırma faaliyetlerinin yönlendirilmesi, yükseköğretim kurumları arasında birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlamak Yükseköğretim Kurulu'nun yetki ve görevleri arasındadır.
Azami öğrenim süreleri içinde lisansüstü eğitimlerini başarıyla tamamlayanların kadrolarıyla ilişikleri kesilirken, tamamlayamayanların kadrolarıyla ilişiklerinin devam ettirilmesinin ve ilişikleri kesilenlere yeniden kadro imkanı tanınmasının başarısızlığı teşvik edebileceği, kadroların amacı dışında kullanımına yol açacağı açıktır.
Bu bağlamda; dava konusu düzenlemenin kadroların amacı dışında kullanılmasının engellenerek, kaynakların etkin ve verimli şekilde kullanılması sağlanması amacı taşıdığı dikkate alındığında hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, 1 ve 2. maddelerde yer alan ''33/a'' ibaresi yönünden de davanın reddedilmesi gerektiği oyu ile aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.