Danıştay 13. Daire 2015/2727 Esas 2021/426 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/2727
Karar No:2021/426

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Radyo Televizyon Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurulu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı yayın kuruluşuna ait "…" logosuyla yayın yapan televizyon kanalında yayınlanan "Karadayı" adlı dizinin 18/03/2013 tarihli bölümünün, içerdiği görüntüler itibarıyla "Genel İzleyici" olarak değil, "18 yaş ve üzeri" ve "Şiddet-Korku" koruyucu işaretleriyle saat 24.00'den sonra yayınlanması gerektiğinden 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 24. maddesinin 2. fıkrasındaki, "Koruyucu sembol sistemi ile ilgili usul ve esaslar Üst Kurulca belirlenir." kuralının tekraren ihlâl edildiğinden bahisle anılan Kanun'un 32. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 318.523,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı toplantıda alınan … sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunda özetle, söz konusu görüntülerin "muşta", "ustura", "tabanca" gibi aletlerin kullanımını ve uygulamasını göstermesi yönüyle eyleme geçirilebilir, işkence yapılışını göstermesi bakımından abartılı şiddet ve yaralama ve nihayet elleri kolları bağlı birini kafasından silahla vurarak ve isteyerek öldürmek yönüyle açık öldürme sahneleri içerdiği, şiddete özendirici, kanıksatıcı ve yöntem gösterici nitelikte olduğu kanaatine varıldığı, 7-13 yaş grubu çocukların gelişim dönemlerinin doğal bir özelliği olarak, otoriteyi koşulsuz kabul ettiğinden otorite figürü olanların verdiği yanlış mesajların (davaya konu dizi bölümünde olduğu gibi çete lideri ve onun adamlarının şiddet işkence, adam öldürme gibi) bu yaş grubunu olumsuz yönde etkilediği, 13-18 yaş grubu ergen ve gençlerin içinde bulundukları gelişim döneminin doğal bir özelliği olarak, kural ve sınırları zorlamayı deneyebileceği, riskli davranışlara girişebileceği, bu tür davranışları taklit etme olasılıklarını artıracak kurguların, bağlandığı ve özdeşleştiği kahramanların davranışlarını aşırı sahiplendiklerinden olumsuz davranışlarını içselleştirebilecekleri ve uygulayabilecekleri, bir ideoloji gerçekleştirmeye ve buna bağlı değerlerin davranışlarına rehber olmasına çalışacağı için olumsuz nitelikte örnekleri benimsemeye yatkın olacaklarından, bilgi ve deneyimleri davranışın sonuçlarını yeterli ve sağlıklı olarak değerlendirmeye yetmediği için ani ataklarda ve kendi ve/veya diğerlerinin yaşamını tehdit edebilecek davranışları tetikleyebileceği, bu yönüyle dizideki görüntülerin 18 yaş altındaki çocuk ve ergenlerin psikolojik ve ruhsal gelişimi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilecek nitelikte olduğu, "Akıllı işaretler Sınıflandırma Sistemi" isimli kitapçıkta, yaş derecelemesi esas alınarak yapılmış olan sınıflamaya göre, kurmaca türü TV yapımlarında eyleme geçirilebilirlik, abartılı şiddet, yaralanma ve/veya ağır yaralanma varsa 18 yaş ve üzeri için uygun olacağının açıkça ifade edildiği, dizinin senaryo ve kurgusu dikkate alındığında "+18 yaş" koruyucu sembolü kullanılarak yayınlanmasının isabetli olacağı, şiddet ve saldırganlık unsurları içeren görüntülerin ve modellerin çocuk ve gençler üzerinde örseleyici (travma yaratan) ve ileride davranışlarını olumsuz yönde etkileyici kalıcı izler yaratabileceği, dizide geçen sahnelerin çocuk ve gençlerde duygusal travma yaşantısını tetikleyebileceği, medyanın görev sorumluluğu anlayışı ile bağdaşmayan görüntülerin yaşı küçük çocuklarda endişe ve korku unsurunu oluşturabileceği, şiddet ve saldırganlığa teşvik edebileceği şeklinde görüş belirtildiği, Mahkemece bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek nitelikte olduğu değerlendirilerek rapora yapılan itirazın yerinde görülmediği;
Öte yandan, davacı yayın kuruluşunun 08/10/2012 tarihli yayını nedeniyle 6112 sayılı Kanun'un 24. maddesinin ihlâl edildiğinden bahisle … tarih ve … sayılı toplantıda alınan … sayılı Kurul kararı ile uyarıldığı, işlemin iptali istemiyle açılan davada ... İdare Mahkemesi'nin E:…, K: … sayılı kararı ile davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verildiği; ayrıca, 09/10/2012 tarihli yayını nedeniyle 6112 sayılı Kanun'un 24. maddesinin ihlâl edildiğinden bahisle … tarih ve … sayılı toplantıda alınan 54 sayılı Kurul kararı ile ikinci kez uyarıldığı, anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin E:… sayılı kararı ile yürütmenin durdurulması istemin reddine karar verildiği, karara yapılan itirazın ise … Bölge İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… sayılı kararı ile reddedildiği ve davaların derdest olduğu;
Bu durumda, dosyada bulunan deşifre metinler ve CD’ler ile bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde, dizide yer alan görüntülerin ve konuşmaların 6112 sayılı Kanun'un 24. maddesinin 2. Fıkrasındaki yayın ilkesine aykırılık oluşturduğu anlaşıldığından, dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dizi ile ilgili nitelemelerin yanlış olduğu, dizide hiçbir şekilde kanlı ya da şiddet içeren sahnelere yer verilmediği, görüntülerin gençlerin ve çocukların ekran başında olmaması gereken bir saatte, yine onları olumsuz etkilemeyecek şekilde koruyucu önlemler alınarak ekrana yansıtıldığı, Kurul'un sembol sınıflandırma sisteminin yayıncılığa uygun olmayıp yayıncılık yapmayı imkânsız hâle getirdiği, yayınlar değerlendirilirken onların bir kurgu ve sanat eseri olduğunun gözetilmesi gerektiği, hatalı tespitlerde bulunan bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğu, söz konusu sahnelerin çocuklara şiddeti göz alıcı bir şekilde ya da önemsizleştirerek değil gerçek yönleriyle gösterdiği, çocukları şiddete özendirmek yerine şiddetin olumsuz yönlerini göz önüne serdiği, çocuğun kişisel gelişiminde önceliğin ailede olduğu, televizyonun tek başına gençlerin ve çocukların ahlaki gelişimini etkileyecek bir unsur olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, yayıncı kuruluşun, izleyiciyi yayın içeriğine dair doğru bir biçimde bilgilendirmek için kullanılan koruyucu sembollere ilişkin yanıltıcı bir tavır sergilediği, mevcut sembolün elektronik kodlama yapılmadan ezbere kullanıldığı, medya hizmet sağlayıcılarının Kurul web sitesinde yer alan “Koruyucu Uygulama Rehberi” bölümünde yer alan ”Uygulama Esas ve İlkeleri”ni bilmek ve sınıflandırma işlemini buna uygun olarak yapmakla sorumlu olduğu, Kurul web sitesinde yer alan akıllı işaretler kodlama formunun doldurulması neticesinde filmde kullanılacak akıllı işaretin “18 Yaş ve Üzeri” ve “Şiddet-Korku” kategorisinde sayılmasının doğru olacağının belirlendiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.