Danıştay 10. Daire 2016/653 Esas 2021/361 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/653
Karar No : 2021/361

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Van ili, Gevaş ilçesi, … mahallesi, … Mevkii, … ada, … nolu parselde bulunan ağaçların, davalı idare tarafından Gevaş sulama hattı çalışmasının başlatılması nedeniyle eski sulama kanalının bozularak su akışı sağlanmadığından bahisle zarar görmesi nedeniyle oluştuğu ileri sürülen toplam 34.988,65 TL zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava dosyasına ibraz edilen ve olaya ilişkin olarak … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D. İş dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesinde, ziraat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen raporda; davacıya ait parselin Gevaş ilçesi, … Mahallesi yerleşim alanı içerisinde kalan bahçe niteliğinde bir taşınmaz olduğu, üzerinde değişik yaş gruplarında çeşitli meyveli ve meyvesiz ağaçların bulunduğu, parselin hemen üstünden geçen beton bir ark bulunduğu, ancak arkın kuru olduğu, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların bir kısmının kuruduğunun, bir kısmının da kurumak üzere olduğunun tespit edildiği, benzer nitelikteki Mahkemelerinin E:… sayılı dosyasından yapılan ara kararı ile; Van ili, Gevaş ilçesi, … mahallesi ve çevresindeki sulama suyunun daha verimli kullanılabilmesi için kapalı boru sistemi projesinin başlatıldığı, daha sonra bahsi geçen proje için yapılan ihalenin fesh edildiği, ancak bu sistemin çeşitli nedenlerle tamamlanamadığı görülmüş olup, bahsi geçen kapalı boru sistemi projesinin ne zaman başladığının, ne zaman ihalenin feshedildiğinin, bu projeye ilişkin olarak yeni ihale açılıp açılmadığının, açılmış ise işin bitirilip bitirilmediğinin, halihazırda kapalı boru projesinin tamamlanıp tamamlanamadığının ve mevcut eski kanaldan su verilip verilmediğinin, kapalı boru sistemi projesi sırasında; Van ili, Gevaş ilçesi, … mahallesi ve çevresine eski kanaldan su verilip verilmediğinin verilmiş ise bu hususa ilişkin yazılı belgelerin, verilmemiş ise hangi dönemlerde su verilmediğinin Mahkemelerine sunulmasının istenildiği, davalı idare tarafından verilen cevapta; davacıya ait taşınmazın da bulunduğu bölgenin sağlıklı bir şekilde sulanabilmesi için eski ve yetersiz bulunan sulama kanalının kapatılarak yeni bir sulama kanalının yapımına başlanıldığı, eski su kanalını kullananlara su teminini sağlamak için motopomplar vasıtasıyla sulama yapıldığı, yeni sulama kanalı yapım işi ihalesi yapıldığı, firma ile sözleşmeye bağlandığı, projenin 08/05/2014 tarihinde başlayacağı ve 18/06/2015 tarihinde bitirileceğinin belirtildiğinin görüldüğü, davalı idare tarafından da eski su kanalının kapatıldığının ifade edildiği, eski su kanalından su verilmediği görülmekle birlikte, davalı idare tarafından motopomplarla su verildiği ifade edilmiş ise de; davacının motopomplarla su aldığına ilişkin herhangi bir belgenin ibraz edilmediği gibi, uyuşmazlığa konu olan taşınmazdaki ağaçların susuzluktan dolayı zarar gördüğüne ilişkin dava dosyasında yer alan rapor da göz önüne alındığında, davalı idarenin bu iddiasına itibar edilmediği, dosyadaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporu bir bütün halinde değerlendirildiğinde dava konusu taşınmazdaki ağaçların kurumasında/zarar görmesinde idarenin hizmet kusuru bulunduğu sonuç ve kanaatine varıldığı, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D. iş sayılı dosyası nezdinde delil tespiti suretiyle yaptırılan inceleme sonucunda hazırlanan raporda özetle; … ada … nolu parseldeki, değişik yaş gruplarındaki meyveli ve meyvesiz ağaçların bulunduğu bahçede susuzluktan dolayı bir kısım ağaçların tamamen bir kısmının da %50 oranda kuruduğu, kurumakta olan ağaçlarda %50 dolayında verim kaybının oluştuğu, kuruyan meyve ağaçları için; toplam 34.073,00 TL, % 50 kuruyan ağaçlardaki ürün kaybı için toplam 486,25 TL, kuruyan kavak ağaçları için toplam 429,40 TL zararın oluştuğunun tespit edildiği; tüm zararların toplamının ise; 34.988,65 TL olduğunun ve bu miktarın da davacının uğradığı zarar olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı, bu durumda; davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle davacının uğradığı maddi zarara karşılık talep edilen 34.988,65 TL'nin davalı idareye başvuru tarihi olan 23/10/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, zarar ziyan tespitinin yokluklarında tek taraflı yapıldığı, tespit dosyasında yer alan bilirkişi raporunda, ağaçların kurumasına yol açan nedenin idare kaynaklı olup olmadığı, idare kaynaklı ise neden olduğu yönünde herhangi bir bilgiye yer verilmediği, kurumaya yol açan neden her ne ise onu ortadan kaldıracak veya etkisini azaltacak önlemleri davacının alıp almadığına ilişkin herhangi bir araştırma ve tespit yapılmadığı, idareye atfedilecek bir kusurun ve kusur ile zarar arasında uygun illiyet bağının bulunmadığı, bu nedenlerle İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile eksik incelemeye dayalı İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, Van ili, Gevaş ilçesi, … mahallesi, … Mevkii, … ada, … nolu parselde bulunan ağaçların, davalı idare tarafından Gevaş sulama hattı çalışmasının başlatılması nedeniyle eski sulama kanalının bozularak su akışı sağlanmadığından bahisle zarar görmesi nedeniyle oluştuğu ileri sürülen toplam 34.988,65 TL zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde; idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. İdarenin hukuki sorumluluğundan söz edilebilmesi için ortada bir zararın bulunması ve bunun idareye yüklenebilen bir işlem veya eylemden doğması; başka bir deyişle zararla idari faaliyet arasında illiyet bağının bulunması gerekir. Bu koşullardan birisinin yokluğu halinde idarenin tazmin sorumluluğu ortadan kalkacaktır.
İdare kural olarak, yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları ödemekle yükümlü olup; idari eylem ve işlemlerden doğan zararlar, idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
İdari eylem nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemiyle tam yargı davası açılabilmesi için, zarara sebep olan eylemin ve maddi olayın idariliğinin ve yol açtığı zararın kesin olarak ortaya çıkması zorunludur.
Olay tarihinde yürürlükte bulunan, 6200 Sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Vazife ve Salahiyetler" başlıklı 2. maddesinde; "Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğünün vazife ve salahiyetleri şunlardır: a) Taşkın sular ve sellere karşı koruyucu tesisler meydana getirmek, b) Sulama tesislerini kurmak, sulama sahalarında mevcut parsellerin tamamını veya aksamını gösterir harita ve planları yapmak veya yaptırmak ve icabı halinde kadastrosunu yaptırmak...g) Yukardaki fıkralarda yazılı tesislerin (Çalıştırma, bakım ve onarım dahil) işletmelerini sağlamak..." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, bakılan davada İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmazda … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D. İş sayılı dosyası kapsamında ziraat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen raporda; davacıya ait parsel Gevaş ilçesi, … Mahallesi yerleşim alanı içerisinde kalan bahçe niteliğinde bir taşınmaz olduğu, üzerinde değişik yaş gruplarında çeşitli meyveli ve meyvesiz ağaçların bulunduğu, parselin hemen üstünden geçen beton bir ark bulunduğu, ancak arkın kuru olduğu, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların bir kısmının kuruduğu, bir kısmının da kurumak üzere olduğunun tespit edildiği, tüm zararların toplamının ise 34.988,65 TL olduğu belirtilmiş, Mahkemece bu rapor hükme esas alınarak davanın kabulü ile 34.988,65 TL maddi tazminatın idareye yapılan başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verildiği görülmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, sulama tesislerini kurmak ve işletmelerini sağlamanın davalı idarenin görevinde olduğu, sulama kanalındaki su akışının kesilmesi sonucunda davacının meyve ağaçlarının ve ürünlerinin kuruyarak zarar gördüğü, davalı idarenin hizmet kusurunun bulunduğu iddiası karşısında Mahkemece … Sulh Hukuk Mahkemesinin meydana gelen zarar tutarının ve taşınmaz durumunun tespitine ilişkin sunulan bilirkişi raporuyla yetinilmeyerek uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için, davacının taşınmazının, akışı kesilen sulama kanalından istifade edip etmediği, davacı ile ilgili kurum arasında mezkur sulama kanalından istifade etme hususunda sözleşme yapılıp yapılmadığı, sulama kanalında su akışının kesilmesinden sonra sulama talebi ile davalı idareye başvuru yapılıp yapılmadığı, başvuruda bulunulmuş ise davalı idarece cevap verilip verilmediği, diğer bir ifadeyle gelişen sorunun yetkililere resmi olarak iletilmesi ve çözüm istenmesinin en doğal yol olacağı, bu noktadan hareketle davacının, bu sorunu yetkililere resmi kanallardan zamanında ileterek çözüm bulunmasını ve tedbir alınmasını talep edip etmediği, zararın meydana gelmesinde veya zararın artmasında davacının ihmal veya kusurunun bulunup bulunmadığı, aynı sulama kanalından istifade eden emsal taşınmazlarda, sulama kanalındaki su akışının kesilmesinden sonra motorpomplar vb. yöntemler uygulanarak sulama yapılıp yapılmadığı, davacının taşınmazının bu yöntemler uygulanarak sulama imkanının bulunup bulunmadığı, su akışının hangi tarihte kesildiği ve davacının taşınmazındaki ürün ve ağaçların hangi tarihten itibaren kurumaya başladığı hususlarının araştırılarak tazminat istemi hakkında bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma sonucunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kabulüne ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 10/02/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.