Danıştay 8. Daire 2020/21 Esas 2021/809 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/21
Karar No : 2021/809

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : Üniversitelerarası Kurul'un ... tarih ve... sayılı toplantısında alınan ... no'lu kararın iptali istenilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI :
Üniversitelerarası Kurul'un ... tarih ve ... sayılı toplantısında alınan ... no'lu kararının; 02.06.2007 gün ve 26540 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan doktora programına başvurabilmek için adayların ÜDS'den (Üniversitelerarası Dil Sınavı) en az 55 puan alma koşulunu öngören düzenlemenin Üniversitelerarası Kurul'un 08/06/2007 günlü toplantısında görüşüldüğü ve Yönetmelik değişikliğinin yürürlüğe girmesinden önce araştırma görevlisi kadrosuna atanmış bulunanlar ile yüksek lisans eğitimine başlamış olanlar ve yüksek lisans diploması almak suretiyle doktora eğitimine başlayacak olanlardan yeniden ÜDS'ye girerek 55 puan almış olma şartının aranmayacağı ve bu durumda olanlara eski yönetmelik hükümlerinin uygulanacağının karara bağlandığı, dava konusu kararla iki yıllık süre ile kısıtlama getirildiği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ... Fakültesinde öğretim görevlisi olduğu için kendisine 50 puan olarak uygulanması gerekeceği öne sürülerek, dava konusu işlemin iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin uygulamasını göstermek, geçiş sürecinde sorun yaşanmasını engellemek amacıyla 2547 sayılı Yasa'nın kendilerine verdiği yetkiye dayanarak dava konusu kararın alındığı; Yönetmelik değişikliği tarihi ile sonbahar doktora başvuruları arasındaki dönemde ÜDS yapılamadığı için, doktora ve sanatta yeterlilik başvurusu yapacak kişilerin mağdur olmaması adına geçici bir dönem için ... tarih ve ... sayılı toplantısının ... no'lu kararın alındığı, ardından bu kararın geçici nitelikte olması nedeniyle dava konusu ... tarih ve ... sayılı toplantısında alınan ... no'lu karar ile uygulanma süresinin 2 yıl ile sınırlandırıldığı belirtilerek, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; Van ... Üniversitesinde öğretim görevlisi olan ve 2000 yılında yüksek lisans eğitimini tamamlayan davacı tarafından, 20/09/2010 tarihli sanatta yeterlik (doktora) başvurusunun, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğünün 22/09/2010 tarihli yazısı ile Üniversitelerarası Kurulun dava konusu 26/01/2009 tarihli kararı dayanak gösterilerek, doktoraya başvurabilmek için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından (ÜDS) en az 55 puan alınması gerektiği gerekçesiyle reddedilmesi üzerine Üniversitelerarası Kurul kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 01/11/2016 günlü, E:2011/9049, K:2016/8134 sayılı davanın reddine ilişkin kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 20/06/2019 günlü, E:2017/642, K:2019/3178 sayılı kararıyla bozulması üzerine dosyanın esası incelendi.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11. maddesinin (b) bendinde Üniversitelerarası Kurul'un görevleri sayılmış olup; anılan bendin (1) no'lu alt bendinde, "Yükseköğretim planlaması çerçevesinde, üniversitelerin eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerini koordine etmek, uygulamaları değerlendirmek, Yükseköğretim Kuruluna ve üniversitelere önerilerde bulunmak"; (3) no'lu alt bendinde, "Üniversitelerin tümünü ilgilendiren eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetleri ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak veya görüş bildirmek" ve (5) no'lu alt bendinde; "Doktora ile ilgili esasları tespit etmek ve yurt dışında yapılan doktoraları, doçentlik ve profesörlük ünvanlarını değerlendirmek" görevleri, kurulun başlıca görevleri arasında yer almıştır.
01/07/1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 21. maddesinin (d) bendi, 25/09/2000 tarih ve 24181 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklik ile "Doktora yeterlik sınavına girebilmek için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) yüz üzerinden en az elli puan almış olmak ya da Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen yabancı dil sınavlarından birinde başarılı olmak gerekir. Yabancı uyruklular, kendi anadili dışındaki diğer yabancı dillerden veya Türkçe’den sınava tabi tutulurlar. Yabancı uyruklu öğrencilerin yabancı dil sınavlarının nasıl yapılacağı Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir ..." şeklinde; 29. maddesinin (a) bendi ise "Sanatta yeterlik çalışmasını sonuçlandırabilmek için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) yüz üzerinden en az elli puan almış olmak ya da Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen yabancı dil sınavlarından birinde başarılı olmak gerekir ..." şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
Yine Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 02/06/2007 tarih ve 26540 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değişen 2. maddesinin (b) bendinde; "Doktora programına başvurabilmek için adayların bir lisans veya yüksek lisans diplomasına, hazırlık sınıfları hariç en az 10 yarıyıl süreli Tıp, Diş Hekimliği ve Veteriner Fakülteleri diplomasına, Eczacılık ve Fen Fakültesi lisans veya Yüksek lisans derecesine veya Sağlık Bakanlığınca düzenlenen esaslara göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlık yetkisine sahip olmaları ve ALES’den başvurduğu programın puan türünde 55 (lisans diplomasıyla başvuranlardan 70) standart puandan az olmamak koşuluyla ilgili senatoca belirlenecek ALES standart puanına sahip olmaları gerekir. Doktora programlarına öğrenci kabulünde, ALES puanı yanı sıra gerekirse, lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilebilir. Bu değerlendirmeye ilişkin hususlar ile başvuru için adayların sağlaması gereken diğer belgeler (referans mektubu, neden doktora yapmak istediğini belirten kompozisyon, uluslararası standart sınavlar v.b.) ilgili senato tarafından düzenlenen yönetmelikle belirtilir. Ancak doktora programına öğrenci kabulünde ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan, yabancı uyruklu öğrenciler için ana dilleri dışında İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinden birinden ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan alınması zorunlu olup, bu asgari puanların girilecek programların özelliklerine göre yükseltilmesi konusunda üniversite senatoları yetkilidir." hükmü; aynı Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinde "Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce lisansüstü eğitim ve öğretime başlamış olup, henüz sanatta yeterlik ve doktora yeterlik sınavlarına girebilmek için gereken yabancı dil sınavlarını vermemiş olan öğrenciler hakkında bu Yönetmelikle yürürlükten kaldırılan 21 inci maddenin (d) bendi ile 29 uncu maddenin (a) bendi hükümleri uygulanır." hükmü yer almaktadır.
Üniversitelerarası Kurulun dava konusu kararından önce, 08/06/2007 tarih ve 160 sayılı toplantısında alınan 37 no'lu kararında, geçiş döneminde uygulanmak üzere; 02/06/2007 tarih ve 26540 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce araştırma görevlisi kadrosuna atanmış bulunanlar ile yüksek lisans eğitimine başlamış olanlar ile bir yüksek lisans diploması almak suretiyle doktora eğitimine başlayacak olanlardan, yeniden ÜDS'ye girerek 55 puan almış olma şartı aranmaması ve bu durumda olanlara eski yönetmelik hükümlerinin uygulanması (ÜDS'den en az 50 puan almış olma şartı) öngörülmüş iken, aynı Kurulun dava konusu kararında "55 puan almış olma şartının aranmayacağına" ilişkin kararın, söz konusu Yönetmelik değişikliğinin yapıldığı 02/06/2007 tarihinden itibaren 2 yıl süre ile geçerli olmasına karar verilmiştir.
Yukarıda hükümlerine yer verilen Yönetmelik değişikliklerinin birlikte incelenip, değerlendirilmesinden; doktora programına öğrenci kabulünde ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan alınması zorunluluğu getirilmiş olmakla birlikte, aynı Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinde sayılan durumlarda olanlar için (bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce lisansüstü eğitim ve öğretime başlamış olup, henüz sanatta yeterlik ve doktora yeterlik sınavlarına girebilmek için gereken yabancı dil sınavlarını vermemiş olan öğrenciler hakkında) ÜDS’den en az 55 puan alınması şartının aranmayacağı yönünde istisnai bir düzenleme öngörülmüş iken, bu sürenin Üniversitelerarası Kurul kararı ile 2 yıl olarak belirlenmesi nedeniyle uygulanma süresinin daraltılarak Yönetmelikle öngörülen dışında bir süre belirlenmesine ilişkin dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır..
Açıklanan nedenlerle, hukuka aykırı dava konusu işlemim iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı Van 100. Yıl Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak görev yapmakta olup, 2000 yılında yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır.
Davacı tarafından, Atatürk Üniversitesi'ne yapılan 20/09/2010 tarihli sanatta yeterlik (doktora) başvurusu, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğünün 22/09/2010 tarihli yazısı ile Üniversitelerarası Kurulun dava konusu 26/01/2009 tarihli kararı dayanak gösterilerek, doktoraya başvurabilmek için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından (ÜDS) en az 55 puan alınması gerektiği gerekçesiyle reddedilmiştir.
Bunun üzerine davacı tarafından işbu dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Dairemizce verilen 01/11/2016 gün ve E:2011/9049, K:2016/8134 sayılı davanın reddine dair kararı, davacının temyiz istemi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/06/2019 gün E:2017/642, K2019/3178 sayılı kararı ile bozulmasına karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının Danıştay'da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Kanunun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında da, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca İdare mahkemelerinin bozmaya uymayarak eski kararlarında ısrar edebilmeleri mümkün iken, Danıştay Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar olanağı tanınmamıştır.
Bu nedenle, bozma kararı gözönünde bulundurularak, yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Üniversitelerarası Kurul'un ... tarih ve ... sayılı toplantısında alınan ... no'lu kararın iptali isteminin incelenmesi
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11. maddesinin (b) bendinde Üniversitelerarası Kurul'un görevleri sayılmış olup; anılan bendin (1) no'lu alt bendinde, "Yükseköğretim planlaması çerçevesinde, üniversitelerin eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerini koordine etmek, uygulamaları değerlendirmek, Yükseköğretim Kuruluna ve üniversitelere önerilerde bulunmak"; (3) no'lu alt bendinde, "Üniversitelerin tümünü ilgilendiren eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetleri ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak veya görüş bildirmek" ve (5) no'lu alt bendinde; "Doktora ile ilgili esasları tespit etmek ve yurt dışında yapılan doktoraları, doçentlik ve profesörlük ünvanlarını değerlendirmek" görevleri, kurulun başlıca görevleri arasında yer almıştır.
01/07/1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 21. maddesinin (d) bendi, 25/09/2000 tarih ve 24181 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklik ile "Doktora yeterlik sınavına girebilmek için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) yüz üzerinden en az elli puan almış olmak ya da Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen yabancı dil sınavlarından birinde başarılı olmak gerekir. Yabancı uyruklular, kendi anadili
dışındaki diğer yabancı dillerden veya Türkçe’den sınava tabi tutulurlar. Yabancı uyruklu
öğrencilerin yabancı dil sınavlarının nasıl yapılacağı Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir ..." şeklinde; 29. maddesinin (a) bendi ise "Sanatta yeterlik çalışmasını sonuçlandırabilmek için Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavında (ÜDS) yüz üzerinden en az elli puan almış olmak ya da Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen yabancı dil sınavlarından birinde başarılı olmak gerekir ..." şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
01/07/1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 02/06/2007 tarih ve 26540 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değişen 2. maddesinin (b) bendinde; "Doktora programına başvurabilmek için adayların bir lisans veya yüksek lisans diplomasına, hazırlık sınıfları hariç en az 10 yarıyıl süreli Tıp, Diş Hekimliği ve Veteriner Fakülteleri diplomasına, Eczacılık ve Fen Fakültesi lisans veya Yüksek lisans derecesine veya Sağlık Bakanlığınca düzenlenen esaslara göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlık yetkisine sahip olmaları ve ALES’den başvurduğu programın puan türünde 55 (lisans diplomasıyla başvuranlardan 70) standart puandan az olmamak koşuluyla ilgili senatoca belirlenecek ALES standart puanına sahip olmaları gerekir. Doktora programlarına öğrenci kabulünde, ALES puanı yanı sıra gerekirse, lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilebilir. Bu değerlendirmeye ilişkin hususlar ile başvuru için adayların sağlaması gereken diğer belgeler (referans mektubu, neden doktora yapmak istediğini belirten kompozisyon, uluslararası standart sınavlar v.b.) ilgili senato tarafından düzenlenen yönetmelikle belirtilir. Ancak doktora programına öğrenci kabulünde ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan, yabancı uyruklu öğrenciler için ana dilleri dışında İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinden birinden ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan alınması zorunlu olup, bu asgari puanların girilecek programların özelliklerine göre yükseltilmesi konusunda üniversite senatoları yetkilidir." hükmü; aynı Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinde "Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce lisansüstü eğitim ve öğretime başlamış olup, henüz sanatta yeterlik ve doktora yeterlik sınavlarına girebilmek için gereken yabancı dil sınavlarını vermemiş olan öğrenciler hakkında bu Yönetmelikle yürürlükten kaldırılan 21 inci maddenin (d) bendi ile 29 uncu maddenin (a) bendi hükümleri uygulanır." hükmü yer almaktadır.
Üniversitelerarası Kurulun dava konusu edilen kararından önce, anılan Kurulun ... tarih ve ... sayılı toplantısında alınan ... no'lu karar ile geçiş döneminde uygulanmak üzere; 02/06/2007 tarih ve 26540 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce araştırma görevlisi kadrosuna atanmış bulunanlar ile yüksek lisans eğitimine başlamış olanlar ile bir yüksek lisans diploması almak suretiyle doktora eğitimine başlayacak olanlardan, yeniden ÜDS'ye girerek 55 puan almış olma şartı aranmaması ve bu durumda olanlara eski yönetmelik hükümlerinin uygulanması (ÜDS'den en az 50 puan almış olma şartı) kararı alınmıştır.
Aynı Kurulun ... tarih ve ... sayılı toplantısında alınan dava konusu ... no'lu kararında ise, 02/06/2007 tarih ve 26540 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe göre, değişiklik öncesinde yüksek lisans eğitimine başlamış olanlar ile bir yüksek lisans diploması almak sureti ile doktora eğitimine başlayacak olanlardan yeniden ÜDS'ye girerek 55 puan almış olma şartının aranmayacağına ilişkin kararın, söz konusu Yönetmelik değişikliğinin yapıldığı 02/06/2007 tarihinden itibaren 2 yıl süre ile geçerli olmasına karar verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda hükümlerine yer verilen 02/07/2007 tarihli Yönetmelik değişikliklerinin birlikte incelenip, değerlendirilmesinden; doktora programına öğrenci kabulünde ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan alınması zorunluluğu getirilmiş olmakla birlikte, aynı Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinde sayılan durumlarda olanlar için (bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce lisansüstü eğitim ve öğretime başlamış olup, henüz sanatta yeterlik ve doktora yeterlik sınavlarına girebilmek için gereken yabancı dil sınavlarını vermemiş olan öğrenciler hakkında) ÜDS’den en az 55 puan alınması şartının aranmayacağı yönünde istisnai bir düzenleme öngörülmüştür.
Dava konusu işlemden önce, Üniversitelerarası Kurulun ... tarih ve ... sayılı toplantısında alınan ... no'lu karar ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin Geçici 1. maddesine uygun olarak, belirli bazı durumlarda bulunan kişiler açısından istisnai bir düzenleme getirilerek 50 (elli) puan uygulamasına devam edileceğine karar verilmiş; ardından bu kararın ne zamana kadar uygulanacağına dair üniversitelerden gelen yazılar üzerine tesis edilen dava konusu ... tarih ve ... sayılı toplantıda alınan 23 no'lu karar ile de bu istisnai durumun uygulanma süresi 2 yıl olarak belirlenmiştir.
Bu durumda, doktora yeterlik ve sanatta yeterlik sınavlarına girebilmek için ÜDS'den alınması gereken puan konusunda istisnai bir düzenleme öngören Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin Geçici 1. maddesinde, söz konusu kuralın ne kadar süreyle uygulanacağına ilişkin bir hükme yer verilmemişken, anılan düzenlemenin geçerlilik süresinin Üniversitelerarası Kurul kararı ile 2 yıl olarak belirlendiği; böylelikle, Yönetmelikle öngörülen bir kuralın idari işlemle değiştirilerek, uygulanma süresinin daraltıldığı sonucuna varıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Üniversitelerarası Kurul kararının İPTALİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... -TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... , TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 11/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.