MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde taraflardan gelen olmadığından incelenmenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

Davacı, 29.11.2012 tarihli harici satış sözleşmesi ile davalıya ait taşınmazları satın aldığını ve taşınmazların adına tescil edildiğini, sözleşmenin 4. maddesi gereğince taşınmazın belirlenen süresinde tahliye edilmediğini, bu nedenle sözleşme ile belirlenen 30.000 USD cezai şartın tahsili için davalı aleyhine başlatılan icra takibine davalı tarafça haksız olarak itiraz edildiğini, takibin durduğunu ileri sürerek itirazın iptaline, %20 icra inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir.
Davalı, taşınmazın satıldığı tarihte, taşınmaz üzerinde faaliyet gösteren şirketin temsilcisi olmadığını, sözleşmenin anılan maddesinin davacı tarafından tadil edildiğini, bu nedenle geçerli olmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak, davanın kabulü ile, ... İcra Müdürlüğü"nün 2013/8826 takip sayılı dosyasında yapmış olduğu itirazın iptali ile takibin devamına, davalı tarafın asıl alacak miktarın %20"sine tekabül eden 11.192,40-TL icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş; hüküm, davalı tarafça temyiz edilmiştir.
Mahkemenin 09/04/2014 tarih 2013/323 esas, 2014/214 karar sayılı kararın Dairemizin 20.10.2015 tarih, 2014/30427 esas, 2015/30425 karar sayılı ilamı ile “Sözleşmede kararlaştırılan “aksi takdirde aylık olarak 10.000 USD tazminat ödemeyi kabul beyan ve taahhüt ederler.“ ifadesi niteliği itibariyle cezai şart mahiyetindedir. Davacının kararlaştırılan cezai şartı isteme hakkı doğmuştur. Ancak BK.nun 161/son maddesine göre hakim fahiş gördüğü cezai şartları tenkis ile mükelleftir. Bu hükmü hakimin resen gözetmesi gerekir. Cezai şartın fahiş olup olmadığı belirlenirken tarafların iktisadi durumları, özel olarak borçlunun ödeme kabiliyeti ile beraber borcunu yerine getirmemiş olması sebebiyle sağladığı menfaat, borçlunun kusur derecesi ve borca aykırı davranışın ağırlığı ölçü olarak alınmalıdır. Cezai şart bu suretle belirlenmeli ve hüküm altına alınacak ceza miktarı hak, adalet ve nefaset kurallarına uygun olarak tespit edilmelidir.“ şeklinde davalı yararına bozulmasına üzerine, mahkemece bozmaya uyularak yargılamaya devam edilmiştir.
Mahkemece, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarının tespiti için müzekkereler yazıldığı, davalı tarafın ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi ile ... Mobilya ve Dayanıklı Tüketim Malları Sanayi Ticaret Ltd Şti’nin 150.000,00 TL’den ibaret sermayesinin tamamı davalı adına kayıtlı olarak Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlandığı ve davalının son 3 yılda şirket özvarlığının iki milyon TL üzerinde olduğunun tespitinin yapıldığı, davalının tacir olduğu ve sözleşme yapılırken basiretli tacir gibi davranması gerektiği, davalının bilirkişi raporunda hesap edilen iktisadi durumu değerlendirildiğinde, cezai şart tutarının mali durumuna uygun oluduğu kanaatine varılarak davanın kabulüne karar verilmiş ise de; uyulmasına karar verilen bozma ilamının gerekleri yerine getirilmemiş olup sadece davalının iktisadi durumu dikkate alınarak cezai şarttan indirim yapılmamıştır.
Bu durumda, ceza koşulunun fahiş olup olmadığı, tarafların iktisadi durumunun yanında özel olarak borçlunun ödeme kabiliyeti ile beraber, borçlunun borcunu yerine getirmemiş olması nedeniyle sağladığı menfaat, kusur derecesi ve borca aykırı davranışın ağırlığı ölçü alınarak, tayin edilmeli ve hüküm altına alınan ceza miktarı, hak, adalet ve nesafet kurallarına uygun olarak tespit edilmelidir. Mahkemece, bu hususlar gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/11/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.