Danıştay 10. Daire 2016/14780 Esas 2021/437 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/14780
Karar No : 2021/437

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Van ili, Gürpınar ilçesi, ... mahallesi ... mevkiinde bulunan davacıya ait ... ada ... parsel ve... ada ... parsel sayılı taşınmazların, Zernek Barajı kapaklarının 26/04/2003 tarihinde kontrol dışı açılması sebebiyle sular altında kaldığı ileri sürülerek olayda idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle uğranıldığı ileri sürülen zararlara karşılık olarak 8.048,14 TL maddi tazminatın idareye başvuru tarihi olan 24/12/2003 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; Danıştay Onuncu Dairesinin 25/06/2012 tarih ve E:2009/14853, K:2012/3071 sayılı eksik inceleme ve araştırma gerekçesiyle verilen bozma kararına uyulmak suretiyle, davacıya ait taşınmazların sular altında kalması olayının 26/04/2003 tarihinde yaşandığı, davacı tarafından ... Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurularak 01/05/2003 tarihinde yerinde yapılan keşifte 1 adet 120 m² toprak kerpiç yığma, ağaç döşeme ev, 1 adet 456 m² kerpiç ağaç döşeme ahır bulunduğu, zararın 4.360.35 TL olarak hesaplandığı, ziraat mühendisince düzenlenen raporda Zernek Barajının tahliyesinden akan su miktarının fazla olması ve dere yatağının ıslah edilmemesinden dolayı dere yatağının kenarında bulunan çoğu 1. sınıf tarım arazisinin büyük ölçüde zarar gördüğü, özellikle su seviyesinin yükselmesi sonucu çevrede bulunan taban arazilerde bol miktarda çamur taşındığı, yer yer çamur kalınlığının 20 cm'ye kadar yükseldiği, böyle alanlarda bitkilerin yeniden yeşermesinin mümkün olmadığı, 11.358 m² alanın %75'lik kısmının hasar gördüğü belirtilerek, eski hale getirme ve 2003 yılı zararı olarak 3.687,65 TL zarar miktarı hesaplandığının görüldüğü, ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nce yaptırılan keşif-bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun olay tarihine en yakın ve olay yerinde yapılmış keşif faaliyeti sonrasında düzenlenen tek bilirkişi raporu olduğu, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'ne bölgede 2003 yılı Nisan ayında doğal afet niteliğinde yağış olup olmadığının sorulduğu, gelen cevapta 2003 yılı Nisan ayı içerisinde sel-taşkın ve afet kaydına rastlanılmadığının belirtildiği, bu bilgilerin birlikte değerlendirilmesinden; taşınmazların su ve çamur altında kalmasının Zernek Barajının kontrolsüz savaklanması sonucu oluştuğu ve idarenin hizmet kusuru nedeniyle davacının zarara uğradığı, dosya üzerinde iki kez bilirkişi incelemesi yapılmasına rağmen olay tarihinden çok zaman geçmesi nedeniyle keşif yapılması halinde somut olaydaki bilimsel gerçeklere ulaşmanın imkansızlığı ve hukuki bir fayda getirmeyeceğinden ... Sulh Hukuk Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun hükme esas alınması gerektiği gerekçesiyle toplam 8.048,14 TL tazminatın idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün cevabi yazısında, 2003 yılı Nisan ayında bölgede herhangi bir sel-taşkın afeti kaydına ulaşılamadığının belirtildiği, ilk derece mahkemesince bozma ilamı sonrasında başvurulan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 10/03/2016 tarihli raporda; sadece dava dosyası üzerinde yapılacak inceleme sonucuna göre davacının zararının hesaplanmasının gerçeği yansıtmayacağı, tazminat ödenmesinin hatalı olabileceği, davacıya herhangi bir zarar ziyan bedelinin ödenmemesi ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği yönünde görüş bildirildiği ileri sürülerek İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Van ili, Gürpınar İlçesi'nde bulunan davacıya ait taşınmazların, 26/04/2003 tarihinde Zernek Barajı kapaklarının davalı idarece kontrol dışı açılması sebebiyle su altında kaldığından bahisle uğranıldığı ileri sürülen zararlara karşılık olarak 8.048,14 TL maddi tazminatın idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdare, kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.
Öte yandan idarenin sorumluluğuna yol açacak zararın kesin ve gerçekleşmiş bir zarar olmasının yanında, zararın idarenin hizmet kusurundan kaynaklandığının da kesin ve şüpheye yer vermeyecek biçimde ortaya konulması gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Van ili, Gürpınar ilçesinde bulunan davacıya ait taşınmazların, 26/04/2003 tarihinde Zernek Barajı kapaklarının davalı idarece kontrol dışı açılması sebebiyle su altında kaldığından bahisle uğranıldığı ileri sürülen zararlara karşılık olarak 8.048,14 TL maddi tazminatın davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ... K: ... sayılı davanın reddi yolundaki kararının Dairemizin 25/06/2012 tarih ve E:2009/14853 K: 2012/3071 sayılı kararıyla; hükme esas alınan bilirkişi raporunda yağışların doğal afet niteliği taşıyıp taşımadığı, dere yatağının ıslahı ve koruyucu önlemlerin alınması hususlarında idarenin herhangi bir kusurunun bulunup bulunmadığı yolunda bir tespitte bulunulmadığı, yağışların doğal afet niteliği taşıyıp taşımadığının Meteoroloji Genel Müdürlüğünden sorulması, aynı olay kapsamında açılan davaların araştırılması ve gerekirse yeniden bilirkişi incelemesi yaptırıldıktan sonra karar verilmesi gerekçesiyle bozulması üzerine İdare Mahkemesi'nce Meteoroloji Genel Müdürlüğü'ne 2003 yılı Nisan ayında Van ili Gürpınar ilçesinde doğal afet niteliğinde yağış olup olmadığının sorulduğu, gelen cevabi yazıda Van ili Gürpınar ilçesinde 2003 yılı Nisan ayı içerisinde herhangi bir sel taşkın afeti kaydına rastlanılmadığı, 2003 yılı Nisan ayı toplam yağışının 78.8 mm olarak gerçekleştiği, bu miktarın toplam yağış ortalamasına göre %48.1 fazla olduğu ancak sadece ölçülen yağış değerlerinin o bölgede bir taşkına sebebiyet verip vermeme hususunda tek başına yeterli olamayacağının belirtildiği, bozma ilamından sonra İdare mahkemesince dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yaptırıldığı ancak olayın üzerinden uzunca bir zaman geçmesi, yeniden yapılacak keşiflerin hukuki fayda getirmeyeceği gerekçesiyle, davacının delil tespiti istemi sonucu ... Sulh Hukuk Mahkemesince düzenlenen bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verildiği görülmektedir.
İdare mahkemesince hükme esas alınan ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin E: ... sayılı dosyasına kayıtlı bilirkişi raporunda; Zernek Barajının tahliyesinden akan suyun fazla olması ve dere yatağının ıslah edilmemesinden dolayı dere yatağının kenarında bulunan çoğu 1. sınıf tarım arazisine büyük ölçüde zarar verdiği, özellikle su seviyesinin yükselmesi sonucu çevrede bulunan taban arazilere bol miktarda çamur taşındığı, davacı ...'e ait 11.358 m² taban arazinin çamurla kaplandığı, sel nedeniyle davacıya ait ev ve ahırda zarar meydana geldiği yönünde görüş ve kanaate yer verildiği görülmektedir.
Diğer taraftan, Dairemizin 25/06/2012 tarih ve E:2009/14853 K: 2012/3071 sayılı bozma ilamından sonra idare mahkemesince dosya üzerinden yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 10/03/2016 tarihli zirai bilirkişi raporunda ise özetle; Zernek Barajı ile dava konusu ... ada... parsel sayılı ve ... ada ... parsel sayılı taşınmazlar arasında tahminen 30-35 km mesafe bulunduğu, taşınmazların barajdan akan sulardan etkilenme riskinin bulunmadığı, zira baraj ile dava konusu taşınmazlar arasındaki 30-35 km mesafe içerisinde bir çok yerleşim yeri bulunduğu, Zernek Barajından taşan suların dava konusu taşınmazlara zarar verecek şekilde ulaşabilmesi için taşınmazlar ile baraj arasında bulunan tüm yerleşim alanlarını sular altında bırakacak mahiyette devasa bir taşkın olması gerektiği, dava dosyasında mevcut olan hatalı bilgi, belge ve bilirkişi raporlarına göre tazminat hesabının veya kusurlu tarafın teşkilinin isabetsiz olacağı ve gerçeği yansıtmayacağı, aynı olay nedeniyle dava konusu taşınmazlar ile aynı sınırlarda yer alan ... ada ... sayılı parsele kayıtlı taşınmaz ile ilgili olarak açılan E: ... K: ... ve E: ...K: ... sayılı davalarda ... İdare Mahkemesi'nce davanın reddine karar verildiği, bu dosyalardaki bilirkişi raporları dikkate alındığında bu davanın da reddi gerektiği kanaatine ulaşıldığı yönünde görüş ve kanaate yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, idare mahkemesince olayın üzerinden uzunca bir zaman geçtiği, yeniden yapılacak keşiflerin hukuki fayda getirmeyeceği, ... Sulh Hukuk Mahkemesinden alınan raporun olay tarihine en yakın ve olay yerinde yapılan keşif sonucu düzenlenmiş tek bilirkişi raporu olduğu gerekçesiyle raporda belirtilen 8.048,14 TL maddi tazminatın davacıya ödenmesine karar verilmiş ise de; dosya üzerinden yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 10/03/2016 tarihli bilirkişi raporunda; Zernek Barajından taşan suların dava konusu taşınmazlara zarar verebilmesi için taşınmazlar ile baraj arasında bulunan tüm yerleşim alanlarını sular altında bırakacak mahiyette devasa bir taşkın olması gerektiği, dava dosyasında mevcut olan hatalı bilgi, belge ve bilirkişi raporlarına göre yapılan tazminat hesabının veya kusur tespitinin isabetsiz olacağı ve gerçeği yansıtmayacağının belirtilmesi ve Meteoroloji Genel Müdürlüğünün 28/03/2014 tarihli ara karar cevabında 2003 yılı Nisan ayı içerisinde bölgede herhangi bir sel taşkın afeti kaydına rastlanılmadığı, 2003 yılı Nisan ayı toplam yağışının 78.8 mm olarak gerçekleştiği, bu miktarın toplam yağış ortalamasına göre %48.1 fazla olduğu ancak sadece ölçülen yağış değerlerinin o bölgede bir taşkına sebebiyet verip vermeme hususunda tek başına yeterli olamayacağının belirtilmesi karşısında; davacının taşınmazlarında meydana geldiği ileri sürülen zararın idareye atfı kabil bir hizmet kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunun kesin, şüpheye yer vermeyecek biçimde ortaya konulamadığı, ... Sulh Hukuk Mahkemesince başvurulan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun, zararın ortaya çıkış sebebini ve şeklini, kapsam ve mahiyetini, zararın davalı idarenin eyleminden kaynaklandığını ortaya koyacak nitelikte olmadığı, aynı zamanda zararın davalı idareden kaynaklandığına yönelik başkaca bir bilgi ve belgenin davacı tarafça dosyaya sunulmadığı, idari eylem ile zarar arasında nedensellik bağı bulunup bulunmadığı hususunun kesin biçimde ortaya konulamamış olması ve tazminata hükmedilebilmesi için gereken ''zarar'' , ''kusur'' ve '' illiyet bağı'' şartlarının somut olayda birlikte gerçekleşmediği göz önünde bulundurularak davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulü yönünde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kabulüne ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11/02/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.