MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık ücretli izin, genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, görevsizlik kararı verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının davalıya ait gemide 20.02.1994-25.05.2013 tarihleri arasında aşçı olarak çalıştığını, davalı tarafça iş akdinin haksız olarak feshedildiğini iddia ederek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsisline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının çalıştığı gemilerin çoğunun yabancı bayrak taşıdığı, bu nedenle uyuşmazlığın deniz ihtisas mahkemelerinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1. maddesi uyarınca İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya iş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözüm yeri iş mahkemeleridir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinin 1. fıkrasının a bendi uyarınca, “deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar” hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz. Deniz taşıma işlerinde çalışanlar hakkında 854 sayılı Deniz İş Kanunu uygulanmaktadır.
854 sayılı Deniz İş Kanununun 1. maddesine göre “Bu kanun denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonalitonluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanır” denilerek, Deniz İş Kanununun kapsamı belirlenmiştir. Gemiler aracılığı ile yapılan deniz taşıma işleri ayrı bir yasaya tabi olduğundan 4857 sayılı İş Kanununun kapsamı dışında bırakılmıştır. Gemi yabancı ülke bayrağı taşıyor veya gemi Türk bayraklı olsa bile yüz grostonlitonluk değil ise, bu gemide çalışanlar hakkında Deniz İş Kanunu uygulanmayacaktır. Keza taşıma işinde çalışan bu gemideki işçiler yine 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına girmeyecek, haklarında Borçlar Kanunu genel hükümleri uygulanacaktır.
Deniz İş Kanunu’nun 46. maddesi uyarınca, “Bu kanun kapsamına giren gemi adamlarıyla bunların işveren veya işveren vekilleri arasında bu kanundan veya hizmet aktinden doğan davalar hakkında, 5521 sayılı kanun hükümleri uygulanır. Hizmet aktinde ayrıca bir hüküm yoksa dava, geminin bağlama limanında iş davalarını bakmaya yetkili mahkemede görülür”.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinde deniz ve taşıma işlerinin yapıldığı işyerlerinde çalışanların kanun kapsamına girmeyeceği açıklandıktan sonra, aynı madde de ayrık durumlara yer verilmiştir.
Buna göre;
1. Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işlerinde,
2. Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işlerinde,
3. Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işlerde,
Çalışanların 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında oldukları açıkça belirtilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta; davacı, 20.02.1994-25.05.2013 tarihleri arasında davalı şirket bünyesinde, şirkete ait olan ve/veya şirketin işletmeciliğini yaptığı gemilerde çalıştığını iddia etmektedir.
Deniz İş Hukuku hükümleri uyarınca, gemi adamının çalıştığını iddia ettiği gemilerden birinin Türk bayraklı olması, yargılama konusunun Deniz İş Kanunu kapsamına girebilmesi için yeterli olup, bu durumda uyuşmazlığa bakıp karar vermek de İş Mahkemesinin görev alanına dahil olmaktadır.
Mahkemece davacıya dava konusu dönemlerde, hangi tarihler arasında hangi gemilerde çalıştığı sorularak davacının talebi açık ve net hale getirilmeli; davacı tarafından bildirilen gemilerin, çalışma iddiasına ilişkin dönemlerinde, menşeileri, donatanları ve/veya donatan ile aralarında kira, intifa gibi sözleşmelerle işletme akdi bulunan gemiyi işletenleri, Türk Gemi Sicilinden ve ilgili liman başkanlıklarından sorulmalı; gelen yazı cevaplarına göre mahkemece görev hususu değerlendirilmeli, davacının çalıştığını iddia ettiği gemilerden birinin Türk bayraklı olması halinde uyuşmazlığın çözümü İş Mahkemesinin görev alanına girdiğinden davanın esası hakkında karar verilmelidir.
Eksik inceleme görevsizlik kararı vermesi hatalı olup bozma nedenidir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 19.10.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.