Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, 01.10.2008 tarihinden önce ödenen yol-yemek yardımlarının sigorta primine esas kazaca dâhil edilmemesi gerektiğinin tespiti ile yersiz ödenen primlerin yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma kararına uyularak ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece verilen 03.03.2016 tarihli ilk karar, Dairemizin 05.03.2019 tarih ve E.2016/13602 – 2019/1964 K. sayılı ilamı ile; “... Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı"ndan yemek muafiyet listesi celbi ile işçi ve işveren paylarının bildirilmesi ile işveren hissesi ayrıştırılmak suretiyle; 01.10.2008 öncesi yapılan ödemeler için davalı işveren tarafından bordrolaştırılan ödemelerin yol ve yemek ücretlerinin hangi kalemlerden kaynaklandığı ayrıntılı olarak belirlenmeli, yol ödemelerinin prime tabi olmasa da, yemek ödemeleri bakımından, yıllara göre belirlenmiş olan muafiyet tutarı dikkate alınmalı ve ayrıca muafiyeti aşan kısım bakımından yapılan ödemelerin prime tabi tutulması gereği ile sonucuna göre bir karar verilmeli; 01.10.2008 sonrası dönem için kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek ücretinin prime esas kazanca tabi tutulmayacağı, bu miktarı aşan yemek ücretinin ve yol ücretinin dahi prime esas kazanca tabi tutulacağının gözetilmesi ve buna göre miktarlar tespit edilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.” şeklindeki gerekçesiyle bozulmuştur.
09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında da açıkça vurgulandığı üzere, bir Mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda; Mahkeme yönünden o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine bozma kararında açıklanan hukuki esaslar çerçevesinde hüküm kurmak yükümlülüğü doğar.
Mahkemece bozmaya uyulmuş ise de bozma gereklerinin tam olarak yerine getirildiğinden bahsedilmesi mümkün değildir.
Eldeki davada, Mahkemece yemek muafiyet listesi ile işçi ve işveren paylarının davalı kuruma sorulması gerekirken Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı"ndan ve İl Müdürlüğü"nden sorulduğu, cevap gelmemesi üzerine davacı şirket tarafından sunulan belgeler üzerinden bilirkişi incelemesi yapılması suretiyle yemek yardımı yönünden davacı şirketin alacak hakkı bulunmadığı, yol yardımı yönünden ise kısmen kabul kararı verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozmaya uyulduğuna göre, bozma içeriğinde belirtilen eksikliklerin, temyiz edenin sıfatına göre, kabule konu 22.11.2006-21.11.2007 tarihleri arasında çalışan sigortalılara ödenen yol yardımlarına ilişkin olmak üzere ikmal edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda; davacı tarafından çalıştırıldığı belirtilen sigortalılarına yol yardımları yapılıp yapılmadığı ile yapılmış ise miktarının ve davalı Kurumca bu miktarın prime tabi tutulduğunun yöntemince belirlenmesi ve alacağın ispatı gereklidir. Bu kapsamda, Mahkemece, davacı şirketin dosya arasına sunduğu ve Kurumca doğrulanıp doğrulanmadığı anlaşılmayan bordro icmallerinde yer alan tutarlar esas alınarak kurumdan sorulmaksızın hesap yapılmak suretiyle ödendiği belirtilen yol yardımı başlığı altındaki paralar dikkate alınmış olup, yol yardımlarının sigortalılara ödendiğine dair sigortalıların imzalarını içeren aylık ücret hesap pusulaları ve imzalı aylık ücret bordroları incelenmeli, davalı kurumdan gelen belgelerde yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç içerisinde değerlendirildiğine dair herhangi bir bilgi bulunmaması karşısında, Mahkemece, davalı Kuruma verilen bordroların celbi ile verildiği esnada 506 sayılı Yasanın 77. maddesi kapsamında prime esas kazançlar dışında ayrıca belirtilen yol yardımına dair tutarların varlığı araştırıldıktan sonra, dava konusu dönem içinde, ödenen sigorta primi ve işsizlik sigortası prim tutarları, ait oldukları dönemler ve ödeme tarihleri üzerinden, konusunda uzman bilirkişi marifetiyle, çalışan her bir sigortalı bazında dava konusu dönem içinde ödenen yol yardımı tutarları tespit edilmeli ve iadesi gereken tutar Kurum verileri ile doğrulandıktan sonra usulünce belirlenmeli, bu bakımdan davalı Kurumun müzekkere gereğini yerine getirmemesi halinde kuruma kesin süre verilip, eksikliklerin ikmal edilmemesi halinde mevcut delillere göre irdeleme yapılacağı hususu ihtar edilmek suretiyle ara karar tesis edilip, oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 09.06.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.