Danıştay 13. Daire 2020/3946 Esas 2021/501 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/3946
Karar No:2021/501

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Harita Mühendislik Hizmetleri İnşaat Emlak ve Madencilik Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
(… Tarım ve Orman İl Müdürlüğü)

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Van Tarım ve Orman İl Müdürlüğü'nce 12/06/2020 tarihinde gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı “86 Mera Parselinde 4.049 Hektar Alanda Mera Aplikasyonu ve Harita Yapımı” ihalesinin ihale yetkilisince iptali üzerine, davacı şirket tarafından iptal kararının kaldırılarak kendileri ile sözleşme imzalanması istemiyle yapılan başvurunun reddine dair … tarih ve E… sayılı davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlık konusu ihalenin Komisyon kararıyla davacı şirket üzerinde bırakıldığı, ancak ihale yetkilisi tarafından kararın uygun bulunmaması üzerine davacı şirket tarafından 06/07/2020 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, 09/07/2020 tarihli idare işlemiyle ihalenin iptal edildiğinin bildirildiği, bu işlemin iptali talebiyle açılan davada ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerde, dava açılmadan önce şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu yapılmasının zorunlu idarî başvuru yolu olarak öngörüldüğü, davacı şirket tarafından yapılan şikâyet başvurusu neticesinde ihalenin iptal edilmesi üzerine, tüketilmesi zorunlu olan itirazen şikâyet yoluna başvurulması gerekirken, bu yol işletilmeyerek açılan davada idarî merci tecavüzü bulunduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin Kamu İhale Kurumu’na tevdiine karar verildiği, bu karar sonrasında davacı şirket tarafından, ihalenin iptaline ilişkin kararın kaldırılarak kendileriyle sözleşme imzalanması istemiyle 27/08/2020 tarihinde yapılan başvurunun … tarih ve E… sayılı davalı idare işlemiyle reddi üzerine bakılan davanın açıldığı; ihalenin iptali durumunda kullanılabilecek olan şikâyet ve itirazen şikâyet başvuru yollarının haricinde herhangi bir idarî başvuru yolunun düzenlenmediği, uyuşmazlığa konu olayda davacı şirket tarafından 06/07/2020 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davada verilen merciine tevdii kararı ile itirazen şikâyet başvurusunun yapıldığı, dolayısıyla yapılacak başkaca bir idarî başvuru yolunun bulunmadığı, davacı tarafından yeniden yapılan başvuru neticesinde tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın esasının incelenmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, idareye yapılan 06/07/2020 tarihli başvurunun şikâyet başvurusu olmadığı, ihalenin iptal gerekçelerinin öğrenilmesi amacıyla anılan başvurunun yapıldığı, ihalenin iptali kararının herhangi bir şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu üzerine alınmadığı, Mahkemece verilen merciine tevdi kararının hatalı olduğu, hak kaybına uğramamak adına henüz tükenmemiş olan altmış günlük yasal başvuru süresi içerisinde yeniden bir idarî başvuru yapıldığı, bu başvurunun reddi üzerine açılan davada Mahkemece yapılan değerlendirmenin hatalı olduğu, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Van Tarım ve Orman İl Müdürlüğü'nce 12/06/2020 tarihinde gerçekleştirilen 2020/249024 ihale kayıt numaralı “86 Mera Parselinde 4.049 Hektar Alanda Mera Aplikasyonu ve Harita Yapımı” ihalesinde davacının teklifi en avantajlı teklif olarak belirlenmiş, ancak ihale yetkilisinin 02/07/2020 tarihli kararı ile ihalenin iptaline karar verilmiştir.
Davacı şirket tarafından 06/07/2020 tarihinde idareye yapılan başvurunun, davalı idarenin 09/07/2020 tarihli işlemiyle reddine karşı açılan davada Mahkemece merciine tevdii kararı verilmesi üzerine, davacı şirket tarafından ihalenin iptaline ilişkin kararın kaldırılarak kendileriyle sözleşme imzalanması istemiyle 27/08/2020 tarihinde yeniden yapılan başvurunun … tarih ve E… sayılı davalı idare işlemiyle reddi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39. maddesinde, "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi hâlinde bu durum bütün isteklilere derhâl bildirilir. İdare, bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması hâlinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir." kuralına yer verilmiştir.
4734 sayılı Kanun'un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54. maddesinin 1. fıkrasında, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanun’da belirtilen şekil ve usûl kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idarî başvuru yolları olduğu; 56. maddesinin 1. fıkrasında ise ihalenin iptaline ilişkin kararlardan, sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanların itirazen şikâyete konu edilebileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kurallardan, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday, istekli ve istekli olabileceklerin, 4734 sayılı Kanun’da belirtilen şekil ve usûl kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri, ancak, ihalenin iptaline ilişkin kararlardan, sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanların itirazen şikâyete konu edilebileceği anlaşılmaktadır.
Başka bir anlatımla, herhangi bir şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu olmaksızın ihalenin idarece re'sen iptal edilmesi durumunda, Kamu İhale Kurumu'nun inceleme görev ve yetkisi bulunmadığından, ihalenin iptaline ilişkin işleme karşı dava açma süresi içinde doğrudan yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu ihalede davacının teklifinin en avantajlı teklif olarak belirlendiği, ancak ihale yetkilisinin 02/07/2020 tarihli kararı ile 4734 sayılı Kanun’un 39. maddesi uyarınca ihalenin iptaline karar verildiği, bunun üzerine davacı şirket tarafından 06/07/2020 tarihinde yapılan başvurunun, davalı idarenin 09/07/2020 tarihli işlemiyle reddedildiği, bu karara karşı açılan davada ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararıyla merciine tevdii kararı verilmesi üzerine, davacı şirket tarafından hak kaybına uğramamak amacıyla 27/08/2020 tarihinde yeniden başvuruda bulunulduğu, bu başvurunun da … tarih ve E… sayılı davalı idare işlemiyle reddi üzerine bakılan davanın açıldığı; ancak, … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı merciine tevdii kararına karşı davacı şirket tarafından yapılan temyiz başvurusu üzerine alınan Dairemizin 12/01/2021 tarih ve E:2020/3513, K:2021/4 sayılı kararıyla, "Dosya incelendiğinde, uyuşmazlığa konu ihalenin, ihale yetkilisinin 02/07/2020 tarihli kararı ile 4734 sayılı Kanun’un 39. maddesi uyarınca iptaline karar verildiği, Dairemizin 24/11/2020 tarihli ara kararıyla davalı idareden, uyuşmazlık konusu ihaleye yönelik olarak, ihalenin iptali kararından önce idareye herhangi bir şikâyet başvurusu yapılıp yapılmadığının sorulduğu, idarece verilen 31/12/2020 tarihli cevabi yazıda, ihalenin iptali kararından önce idareye herhangi bir şikâyet başvurusu yapılmadığının bildirildiği görülmektedir. Bu duruma göre, uyuşmazlık konusu ihalenin idarece re'sen iptal edilmesi, iptal işleminden önce idareye herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmaması ve iptal kararının şikâyet başvurusu üzerine alınmamış olması nedeniyle Kamu İhale Kurumu'nun itirazen şikâyet başvurusunu inceleme görev ve yetkisi bulunmadığından, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idarî başvuru yolunun mevcut olmaması nedeniyle idarî merci tecavüzünden bahsedilemeyeceği açıktır. Bu itibarla, davacı tarafından ihalenin idarece re'sen iptali üzerine açılan işbu dava hakkında bir karar verilmesi gerekirken, dava dilekçesinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi uyarınca merci tecavüzü nedeniyle Kamu İhale Kurumu’na tevdii yönünde verilen temyize konu Mahkeme kararında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır." gerekçesiyle bozulmuştur.
Bu itibarla, temyize konu Mahkeme kararında yer alan, ihalenin iptali kararlarına karşı şikâyet ve itirazen şikâyet başvuru yollarının haricinde herhangi bir idarî başvuru yolu bulunmadığından, şikâyet ve itirazen şikâyet başvuru yollarını tüketen davacı şirket tarafından yeniden yapılan başvuru neticesinde tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın esasının incelenmesine olanak bulunmadığı yönündeki gerekçede isabet bulunmamakla birlikte, gelinen bu aşamada, davacı şirketin ihalenin iptali yolundaki ihale yetkilisi kararına karşı hukuka aykırılık iddiaları, Dairemizin bozma kararı uyarınca esastan inceleneceğinden, temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın incelenmeksizin reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 16/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.