Hukuk Bölümü 2008/7 E., 2008/279 K.

"İçtihat Metni"

Davacı ile Spor Toto Teşkilat Başkanlığı arasında 24.07.2006 tarihinde 126009 nolu Bayilik (Spor Toto Ve Sayısal Bayii) sözleşmesi imzalanmıştır.

Davacı çalışmaya başladıktan sonra, 14.11.2006 tarihinde yapılan denetim esnasında, işyerinde

jetonlu kumar makinesi bulundurduğu gerekçesiyle tutanak düzenlenmiştir.

Davalı idarece; Bayilik Sözleşmesinin 2. maddesinin (ö) bendinde, bayiliğin yapılacağı mahalde Teşkilat tarafından temin edilecek terminaller dışında oyun oynatan başka bir oyun makinesinin bulunamayacağı, 8. maddesinin ( b ) bendinde, bayi tarafından bu sözleşmenin maddelerine uyulmaması halinde bayilik ruhsatının Teşkilat tarafından ayrıca bir gerekçe gösterilmeksizin iptal edilebileceği belirtilerek, davacıya ait bayi terminalinin bulunduğu mahalde jetonlu kumar makinesinin bulunması nedeniyle 15.12.2006 gün ve 10/7851 sayılı/olurlu işlem ile bayilik ruhsatı iptal edilmiş, 18.12.2006 gün ve 7868 sayılı yazı ile de durum davacıya bildirilmiştir.

Davacı vekili; davacı ile davalı idare arasında imzalanan sözleşme hükümlerine istinaden, davacının sahibi bulunduğu Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü bayilik ruhsatının iptaline ilişkin 18.12.2006 gün ve 7868 sayılı işlemin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ; 27.3.2007 gün ve E:2007/181, K:2007/671 sayı ile, dava konusu kararın dayanağının, davacı ile davalı idare arasında özel hukuk hükümlerine göre karşılıklı irade beyanı sonucu imzalanan Bayilik Sözleşmesine dayanması, idarenin tek yanlı ve kamu gücüne dayanılarak tesis edilen bir işleminin bulunmaması nedeniyle dava konusu uyuşmazlığın çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu defa; davalının müvekkiline verdiği bayilik ruhsatının /sözleşmesinin iptaline ilişkin işleminin iptalî ile bayilik ruhsatının/bayilik sözleşmesinin devamına, ruhsatın müvekkiline iadesine; fazlaya dair dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 YTL maddi, ve 8.000,00 YTL manevi tazminatın, başvuru tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte tahsiline hükmedilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekilince, birinci savunma dilekçesinde davanın görüm ve çözümünün idari yargının görevine girdiği ileri sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

ANKARA 7.ASLİYE ASLİYE MAHKEMESİ"nce; 13.9.2007 günlü celsede, E:2007/223 sayı ile, özel bahis sözleşmesi ile ilgili nizanın adli yargıda görüleceği gerekçesiyle, görev hususundaki itirazın reddine karar verilmiştir.

Davalı idare vekilince, süresi içinde verilen dilekçe ile, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dosya, Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun"un 2. maddesinde, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün, futbol ve diğer spor müsabakalarına dayalı olarak sabit ihtimalli ve müşterek bahisler ile şans oyunlarını düzenleme hak ve yetkisini; kendisine bağlı, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı eliyle kullanacağı ve yürüteceği, Teşkilat Başkanlığının söz konusu yetkisini bizzat kullanabileceği gibi kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredebileceği hükmüne yer verilmiş olduğu; Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin 15. maddesinde, Teşkilat tarafından bayilik ruhsatı verilen gerçek veya tüzel kişiler ile Teşkilat arasında bayilik sözleşmesi düzenleneceği, bayilik sözleşmesinin, ruhsatın iptali halinde başkaca bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden feshedileceği hükmüne, 22. maddesinde, Bayilerin; bu yönetmeliğin 38 ve 39 uncu maddelerinde sayılmayan fakat bayilik ruhsatının iptalini gerektiren fiil ve hareketleri tesbit edildiği takdirde, Teşkilatın takdir hakkını kullanarak iptal kararı verebileceği, 38/e maddesinde, Teşkilatın itibarını zedeleyecek veya Teşkilatla olan güvenin sarsılmasına neden olacak davranış, yayın ve faaliyetlerde bulunması, verilen talimat ve kurallara riayet etmemesi, uyumlu çalışmayı bozması hallerinde bayilik ruhsatının, Teşkilat tarafından tek tarafı olarak ve herhangi bildirim süresine uyulmaksızın iptal edileceği hükmüne yer verilmiş bulunduğu; öte yandan, davacının Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü ile yapmış olduğu Bayilik Sözleşmesinde de anılan düzenlemeye koşut hükümlerin yer almış olduğu; anılan düzenlemeler uyarınca, müşterek bahisler ile şans oyunları düzenleme hak ve yetkisinin sonuçta Spor Toto Teşkilat Başkanlığına ait olduğuna ve bu hakkın bir sözleşme ile bayilik ruhsatı alma koşullarını taşıyanlara devredilebildiğine göre, buna ilişkin bayilik sözleşmesinin, bir genel hizmetin yürütülmesi için yapılan idari sözleşme olduğu; olayda, davacının bayi terminalinin bulunduğu mahalde, jetonlu kumar makinesinin bulunduğunun saptanması üzerine, bayilik sözleşmesi hükümleri uyarınca bayilik ruhsatının iptal edildiğinin anlaşıldığı; bu durumda, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile yapılan bayilik sözleşmesinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde, idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığı; ayrıca, dava konusu işlem, bayilik sözleşmesine dayanılarak tesis edilmiş olmakla birlikte, Spor Toto Teşkilat Başkanlığının, ilgililerin bayilik ruhsatını, Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin anılan hükümleri uyarınca tek taraflı olarak iptal etme yetkisi göz önüne alındığında, sırf sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlıktan söz etme olanağının bulunmadığı; açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa"nın 13. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"ndan düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Davacı ile Spor Toto Teşkilat Başkanlığı arasında 24.07.2006 tarihinde 126009 no.lu Bayilik (Spor Toto Ve Sayısal Bayii) sözleşmesi imzalanmış olduğu; Davacının, çalışmaya başladıktan bir süre sonra yapılan denetim esnasında, işyerinde jetonlu kumar makinesi bulundurduğu gerekçesiyle davalı idarenin, sözleşme hükümlerine istinaden 18.12.2006 gün ve 7868 sayılı işlemle sözleşmeyi feshetmiş bulunduğu; Davacının, işlemin iptali için idari yargıya başvurduğu, Ankara 10. İdare Mahkemesinin, 27.03.2007 gün 2007/181 esas ve 2007/671 sayılı kararı ile davanın görüm ve çözümünün adli yargı yeri olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bilahare Asliye Hukuk Mahkemesine dava açılmış olduğu; Spor Toto Teşkilat Müdürlüğünün, 29.4.1959 tarih ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun"un tanıdığı yetkiye dayanılarak 9.2.1960 tarih ve 4/12702 sayılı BKK. ile yürürlüğe konulan Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahis Nizamnamesi ile "Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahis Müdürlüğü" adıyla kurulan ve anılan Nizamnameyi yürürlükten kaldıran 15.2.1965 tarih ve 6/4372 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahisler Tüzüğüne göre faaliyette bulunan ve 21.5.1986 tarih ve 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun"un değişik 4. maddesine göre, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bağlı birimi olduğu; anılan Yasanın 1.maddesinde " Futbol ve diğer spor müsabakaları üzerine sabit ihtimalli ve müşterek bahisler ile şans oyunlarını düzenleme hak ve yetkisi Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne aittir. 10/7/1953 tarihli ve 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanun, 4/4/1988 tarihli ve 320 sayılı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri ile bu kuruluşlara verilen müşterek bahis ile şans oyunları oynatma hak ve yetkileri saklıdır."; 2.maddesinde ise,"Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü futbol ve diğer spor müsabakalarına dayalı olarak sabit ihtimalli ve müşterek bahisler ile şans oyunlarını düzenleme hak ve yetkisini, kendisine bağlı, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı eliyle kullanır ve yürütür. Teşkilat Başkanlığı söz konusu yetkisini bizzat kullanabileceği gibi kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredebilir veya mal ve hizmet satın alma yoluna gidebilir." hükmüne yer verilmiş olduğu; Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği"nin 15. maddesinde, Teşkilat tarafından bayilik ruhsatı verilen gerçek ve tüzel kişiler ile Teşkilat arasında bayilik sözleşmesi düzenleneceği, bayilik sözleşmesinin, ruhsatın iptali halinde başkaca bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden feshedileceği hükmüne, 22.maddesinde, Bayilerin; bu yönetmeliğin 38 ve 39 uncu maddelerinde sayılmayan fakat bayilik ruhsatının iptalini gerektiren fiil ve hareketleri tespit edildiği takdirde, Teşkilatın takdir hakkını kullanarak iptal karan verebileceği, 38/e maddesinde, Teşkilatın itibarını zedeleyecek veya Teşkilatla olan güvenin sarsılmasına neden olacak davranış, yayın ve faaliyetlerde bulunması, verilen talimat ve kurallara riayet etmemesi, uyumlu çalışmayı bozması hallerinde bayilik ruhsatının, Teşkilat tarafından tek taraflı olarak ve herhangi bildirim süresine uyulmaksızın İptal edileceği hükmüne yer verilmiş bulunduğu; anılan düzenlemeler uyarınca, müşterek bahisler ile şans oyunları düzenleme hak ve yetkisinin sonuçta Spor Toto Teşkilat Başkanlığına ait olduğuna ve bu hakkın bir sözleşme ile bayilik ruhsatı alma koşullarını taşıyanlara devredebildiğine göre, buna ilişkin bayilik sözleşmesinin, bir genel hizmetin yürütülmesi için yapılan idari sözleşme olduğu; bu durumda, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile yapılan bayilik sözleşmesinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde, idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığı; ayrıca, dava konusu işlemin, bayilik sözleşmesine dayanılarak tesis edilmiş olmakla birlikte, davalı idarenin, ilgililerin bayilik ruhsatını, anılan Yönetmelik hükümleri uyarınca tek taraflı olarak iptal etme yetkisi göz önüne alındığında, sırf sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlıktan söz etme olanağının bulunmadığı; açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2007/223 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü"nün, Ahmet AKYALÇIN"ın Başkanlığında, Üyeler: Mustafa KICALIOĞLU, Mahmut BİLGEN, Habibe ÜNAL, Nüket YOKLAMACIOĞLU, Serdar AKSOY ve Muhittin KARATOPRAK"ın katılımlarıyla yapılan 17.11.2008 günlü toplantısında;

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa"nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarece anılan Yasa"nın 10. maddesinde öngörülen şekilde görev itirazında bulunulduğu ve 12. maddede öngörülen süre içinde başvurulduğu, bu nedenle Danıştay Başsavcısı tarafından Yasa"da öngörülen yönteme uygun biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmakta olup, esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK"in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Gülen AYDINOĞLU"nun davada idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı idare ile davacı arasında yapılan bayilik sözleşmesinin idarece feshedilmesi ve verilen bayilik ruhsatının iptal edilmesine ilişkin işlemin iptali ile işlemden dolayı uğranılan zararların karşılığı olarak maddi ve manevi tazminat ödenmesi istemiyle açılmıştır.

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 1. Maddesi uyarınca, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Başbakanlığa bağlı ve tüzelkişiliğe sahip bir kamu kurumudur. Aynı Kanunun 4. Maddesine göre, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı Genel Müdürlüğe bağlı bir birim olup, tüzelkişiliği bulunmamaktadır. Söz konusu Kanunun 2. Maddesinin (i) bendi uyarınca, Türkiye"de düzenlenecek futbol ve diğer spor müsabakalarına dayalı müşterek ve sabit ihtimalli bahislerin düzenlenmesi ve yürütülmesi yetki ve görevi Genel Müdürlüğe ait olup; Genel Müdürlük bu yetkisini "7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 2.Maddesi uyarınca Spor Toto Teşkilat Başkanlığı kanalı ile kullanmakta; Başkanlık ise kendisine ait olan bu faaliyetini sözleşme imzaladığı ve bayilik ruhsatı verdiği spor toto bayileri aracılığı ile yürütmektedir.

14.8.2002 tarih ve 24842 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren Futbolda Müşterek Bahisler Uygulama Yönetmeliği hükümleri ile Spor Toto Teşkilat Başkanlığınca, futbol müsabakaları üzerine düzenlenecek müşterek bahis oyunlarının uygulama şekli ile usul ve esasları belirlenmiştir.

Anılan Yönetmeliği"nin 22.Maddesinde, bayilerin bayilik ruhsatının iptalini gerektiren fiil ve hareketlerinin tespit edilmesi halinde, Teşkilatın takdir hakkını kullanarak iptal kararı verebileceği; 37.Maddesinde, bayinin bu yönetmelik hükümleriyle Teşkilat tarafından yürürlüğe konulacak diğer yönetmelik, genelge ve emirlere uymak zorunda olduğu; "Ruhsatın İptali" başlıklı 38. Maddesinde, Teşkilatın itibarını zedeleyecek veya Teşkilata olan güvenin sarsılmasına neden olacak davranış, yayın veya faaliyetlerde bulunması, verilen talimat ve kurallara riayet etmemesi, uyumlu çalışmayı bozması, hallerinde Teşkilat tarafından tek taraflı olarak herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın iptal edileceği, hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı ile davacı arasında imzalanan 14.7.2006 tarihli Sözleşme ile 126009 no"lu Spor Toto Ve Sayısal Bayiliği davacıya verilmiştir.

Söz konusu Sözleşmenin; 2. Maddesinin (a) bendinde, Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin sözleşmenin parçası olduğu ve bayinin söz konusu hükümlere uymakla yükümlü bulunduğu; (d) bendinde, bayiliğin her türlü adli, idari, cezai ve mali sorumluluğunun bayiye ait olduğu; (ö) bendinde, bayiliğin yapılacağı mahalde Teşkilat tarafından temin edilecek terminaller dışında (Türkiye Jokey Kulübü ve Milli Piyango idaresi oyun makineleri hariç) atari, kumar makinası vb. oyun oynatan başka bir oyun makinesinin bulunmayacağı; "Cezai Hükümler" başlıklı 8. Maddesinin (b) bendinde, sözleşme maddelerine uyulmaması halinde bayilik ruhsatının herhangi bir gerekçe gösterilmeden Teşkilatça tek taraflı olarak feshedileceği; b-4 bendinde, Teşkilatın itibarını zedeleyecek veya Teşkilata olan güvenin sarsılmasına neden olacak davranış, yayın veya faaliyetlerde bulunması hallerinde Teşkilat tarafından tek taraflı olarak herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın iptal edileceği (d) bendinde, bayilik ruhsatının iptali halinde sözleşmenin kendiliğinden feshedileceği, hükme bağlanmıştır.

Uyuşmazlık konusu sözleşmelerin hukuki niteliği incelendiğinde;

İdare, özel hukuk kişileri gibi özel hukuk sözleşmeleri yapabildiği gibi; kamusal yetkisinin verdiği üstünlük ve ayrıcalıklara dayanarak, konusu, hüküm ve koşulları bakımından özel hukuk sözleşmelerinden farklı olan sözleşmeler de yapabilir, idare hukuku esaslarına tabi bulunan bu sözleşmeler "idari sözleşme" olarak adlandırılırlar. İdarenin, genel ehliyetini kullanarak, sözleşme serbestisi ve tarafların eşitliği gözetilerek gerçekleştirdiği sözleşmelerinin tamamen özel hukuk hükümlerine tabi olması ve dolayısıyla bunların yargısal denetiminin adli yargı yerince yapılmasına karşılık, 2577 sayılı Yasa"nın idari dava türlerinin sayıldığı 2/1-c maddesinde belirtildiği üzere "genel hizmetlerden birinin yürütülmesi" amacıyla ve kamusal nitelikte üstün hak ve yetkilere dayanılarak yaptığı idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde ise, idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Anılan düzenlemeler uyarınca, müşterek bahisler ile şans oyunları düzenleme hak ve yetkisi sonuçta Spor Toto Teşkilat Başkanlığına ait olduğuna ve bu hakkın bir sözleşme ile bayilik ruhsatı alma koşullarını taşıyanlara devredilebildiğine göre, buna ilişkin bayilik sözleşmesinin, bir genel hizmetin yürütülmesi için yapılan idari sözleşme olduğu açıktır.

Olayda, davacının bayi terminalinin bulunduğu mahalde, jetonlu kumar makinesinin bulunduğunun saptanması üzerine, bayilik sözleşmesi hükümleri uyarınca bayilik ruhsatının iptal edildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile yapılan bayilik sözleşmesinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde, idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Ayrıca, dava konusu işlem, bayilik sözleşmesine dayanılarak tesis edilmiş olmakla birlikte, Spor Toto Teşkilat Başkanlığının, ilgililerin bayilik ruhsatını, Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin anılan hükümleri uyarınca tek taraflı olarak iptal etme yetkisi göz önüne alındığında, sırf sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlıktan söz etme olanağı da bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenle, Danıştay Başsavcısı"nın başvurusunun kabulü ile davalı idare vekilinin görev itirazının, Ankara 7.Asliye Hukuk Mahkemesi"nce reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ

: Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı"nın başvurusunun kabulü ile Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesince 13.9.2007 günlü celsede verilen, E:2007/223 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 17.11.2008 gününde Üye Mahmut BİLGEN ve Üye Nüket YOKLAMACIOĞLU"nun KARŞI OYLARI ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, davacı ile davalı Spor Toto Teşkilat Başkanlığı arasındaki "bayilik ruhsatının iptaline" ilişkin kararın iptali ve tazminat istemine ilişkin olup, davanın açıldığı idare mahkemesinin, davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine ilişkin verdiği görevsizlik kararının kesinleşmesi üzerine dava Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmış, bu mahkemenin ileri sürülen görev itirazını reddedip kendisini görevli görmesi üzerine çıkarılan olumlu görev uyuşmazlığı üzerine dava dosyası Yüksek Mahkememize gelmiştir.

Davacı ile davalı arasındaki sözleşme özel hukuk sözleşmesi olup, benzer uyuşmazlıkların da ( Davacı eczacı ile Davalı Bağ-kur Genel Müdürlüğü, T.C Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Başkanlığı, SSK. Genel Müdürlüğü arasındaki ilaç satımı sözleşmesinin kurum tarafından feshedilmesinden kaynaklanan davalar) adli yargı yerinde görüleceğine ilişkin Yargıtay kararlarının bulunduğu (Y13HD.nin 17.04.2007, 2007/77,5389; 4.12.2007, 2007/9876-14633;10.12.2007, 2007/12566-14962 vb; YHGK. "nun 28.9.2005 , 2005/ 13-535 2005/528 kararları ) gözetildiğinde, uyuşmazlığın çözüm yerinin adli yargı yeri olması gerektiği düşüncesinde olduğumdan çoğunluğun aksi yöndeki görüşlerine katılamamaktayım.

Üye

Mahmut BİLGEN

./.

KARŞI OY

İdare hukukunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar idari yargının görevi alanını oluşturmaktadır. İdare hukuku kuralları içinde, kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tesis edilen idari işlemler ile aynı amaçla gerçekleştirilen idari eylemler ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümü idari yargının görev alanına girmektedir.

Bir sözleşmenin idari sözleşme sayılabilmesi için sürekli bir kamu hizmetinin görülmesi amacının taşıması, taraflardan birinin idare olması ve kamu hukukuna özgü, kamu hukukundan doğan şart ve hükümlerin sözleşmede yer alması zorunludur.

320 sayılı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"nin 29. maddesinde, Yönetim Kurulu veya Genel Müdürlüğün, kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri tüzük, yönetmelik, Yönetim Kurulu Kararları, tebliğ, genelge ve diğer emirle düzenlemekle görevli ve yetkili olduğu hükmüne yer verilmiştir. 320 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak çıkarılan Sayısal Oyunlar Yönetmeliği"nin 27. maddesinde, bayinin, bu Yönetmelik hükümleri ile idare tarafından yürürlüğe konulacak diğer mevzuat, sözleşme, karar, genelge ve talimatlara uymak zorunda olduğu; bayiliğin sona ermesi başlıklı 32, maddesinin (k) bendinde ise, İdarenin izni olmaksızın, işyerinde İdareye ait olmayan oyunlar oynatması halinde bayilik ruhsatının, idare tarafından tek taraflı olarak ve herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın iptal edileceği hükme bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davalı idare ile davacı arasında imzalanan 24.7.2006 tarihli Bayilik Sözleşmesinin 2/ö maddesinde, bayiliğin yapılacağı mahalde Teşkilat tarafından temin edilecek terminaller dışında (Türkiye Jokey Kulübü ve Milli Piyango idaresi oyun makineleri hariç) atari, kumar makinası vb. oyun oynatan başka bir oyun makinesinin bulunmayacağı; "Cezai Hükümler" başlıklı 8. Maddesinin (b) bendinde, sözleşme maddelerine uyulmaması halinde bayilik ruhsatının herhangi bir gerekçe gösterilmeden Teşkilatça tek taraflı olarak feshedileceği hükümlerinin yer aldığı; 126009 numaralı bayi olan davacıya ait bayi terminalinin bulunduğu mahalde jetonlu kumar makinesi bulunduğunun tespit edilmesi üzerine, dava konusu işlemle anılan sözleşme hükümlerine istinaden bayiliğin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

İdarenin, davacı ile yapmış olduğu bayilik sözleşmesinin, idari sözleşme niteliği taşımadığı, idarenin özel hukuk alanında gerçekleştirdiği bir hukuksal işlem olduğu ve bu ilişkiden doğan hakların kullanılmasına ve takibine ilişkin davaların da özel hukuk hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği dikkate alındığında, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözümü adli yargının görevinde bulunmaktadır.

Belirtilen durumda, Danıştay Başsavcısı"nın 2247 sayılı Yasanın 10 uncu maddesine göre yaptığı başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki çoğunluk kararına karşıyım.

Üye

Nüket YOKLAMACIOĞLU