10. Hukuk Dairesi 2015/6531 E. , 2015/9849 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, tüm taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi .... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Kanun’un 86. Maddesi ile 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacı, 1 Nisan 2006- 15 Ekim 2010 tarihleri arasında yaz dönemlerinde davalı işverenin il özel idareleri ve belediyelerden ihale usulü ile aldığı yol bakım ve kanalizasyon işlerinde çalıştığını belirterek bu hizmetlerin tespitini istemiştir. Mahkemece, il özel idaresi ve belediyeden davalının ihale usulü ile aldığı işlerle ilgili bilgi ve belgelerin dosya içine alındığı, davalı işverenin dava konusu dönemde Kurum’a tescilli 3 işyerinin bulunduğu ve bu süreçte toplam 1 işçiyi sigortalı olarak Kurum’a tescil ettirdiği anlaşılmaktadır. Dinlenen tanık beyanları ve tüm dosya kapsamı dikkate alınarak, Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davacının, 01/04/2006-29/05/2006 tarihleri arasında 59 gün süre ile asgari ücret üzerinden Ilgın Bordür Taşı döşeme işinde ve 2010 yılı Kasım ve Aralık aylarında toplam 60 gün süre
ile asgari ücret üzerinden ... Köyü Muhtarlığı"nın köy kilit taşı döşeme işinde çalıştığının tespitine dair hüküm tesis edilmiştir. Sadık Köyü Muhtarlığı’nın yazı içeriğine göre, kilit taşı döşeme işinin hava şartlarında dolayı 20-30 gün sürdüğü bilgisinin bulunması ayrıca, İl Özel İdaresi’nden gelen kayıtlara göre ise, 2006, 2007 ve 2010 yıllarında davalı işverene ihale ile bir kısım işlerin verildiği ancak bu işlerde davacının çalışıp çalışmadığı hususunun değerlendirilmediği görülmektedir. Mahkemenin, bu yöndeki kabulü eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Mahkemece, yapılacak iş, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; il özel idaresinden, belediyeden ve ... Köyü"nden gelen yazı içerikleri dikkate alınmalı, davacıya, işlerden hangilerinde ne kadar süre ile ve kimlerle çalıştığı sorularak, bu kişilerin beyanına başvurulmalı, davacının, çalıştığını iddia ettiği işlerin kapsam ve kapasitesi, kaç işçiyle yapılabileceği değerlendirilmeli, görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu yeterince araştırılmalı; toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, tüm taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalı İlhami Yuvakgil"e iadesine, 25.05.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.