Danıştay 13. Daire 2021/72 Esas 2021/555 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/72
Karar No:2021/555

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … - … Ortak Girişimi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …/…

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tosya Belediye Başkanlığı'nca 20/11/2020 tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca "Kapalı Teklif Usûlü" ile gerçekleştirilen "Elektronik Denetleme Sistemleri (EDS) Kurulumu ve 10 Yıl Süreyle İşletilmesi İşi" ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri kapsamında davalı idarece yapılan 20/11/2020 tarihli ihaleye ilişkin yerel gazetede yaptırılan 04/11/2020 tarihli ilandan davacı şirketin ihale tarihinden (20/11/2020) önce haberdâr olduğu, ancak şirket tarafından yapılan ihaleye katılım sağlanmadığı gibi ihale için istenilen belgelerin de davalı idareye sunulmadığı, ihale süreci tamamlanarak ihalenin üçüncü kişiye verildiği, ihaleye katılmayan ve teklif vermeyen davacı şirket tarafından ihalenin iptali istemiyle açılan davada; davacının ihalenin davalı idarece usûlüne uygun şekilde ilan edilmemesi nedeniyle ihaleye katılamamasının tek başına meşrû bir menfaat ilişkisi kurulması için yeterli görülmediği, dolayısıyla ihaleye katılmayan, dava konusu işlemle bir menfaat ilişkisi de bulunmadığı değerlendirilen davacı şirketin dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15/1-(a) maddesi uyarınca, davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihaleye ilişkin ilan sürecinin usûlüne uygun işletilmediği, "Elektronik Denetleme Sistemleri (EDS) Kurulumu ve 10 Yıl Süreyle İşletilmesi İşi" konulu ihale ilanının ilk kez 04/11/2020 tarihinde yerel … Gazetesi'nde yayınlandığı, söz konusu ilanda ihalenin 2886 sayılı Kanun'un 35/b maddesine göre "Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usûlü" ile yapılacağının ilan edildiği, bu durum üzerine ihaleye katılmama kararı alındığı ancak, 11/11/2020 tarihinde ilk ilanın diğer hükümleri aynı kalmak üzere ihalenin 35/a maddesi uyarınca "Kapalı Teklif Usûlü" ile yapılacağı yönünde düzeltme ilanı yayınlandığı, ilk ilan sebebiyle ihalenin takibini bırakan firmaların esaslı değişiklikten haberdar olmadıkları, ilgili değişiklik ilanının 2886 sayılı Kanun'un 17, 18, 19 ve 20. maddelerine uygun olmadığı, yine yapılan ihalede aynı Kanun'un 44. maddesinde belirtilen şartların yerine getirilmediği, ihaleye teklif veren üç firmanın birbiri ile organik bağı bulunduğu, ihaleye fesat karıştırıldığı, ilk derece mahkemesi kararının hukûken isabetsiz olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, ihale ilanının ilk kez 04/11/2020 tarihinde yerel … Gazetesi'nde yayınlandığı, katılımcı sayısını arttırmak amacıyla 11/11/2020 tarihinde aynı gazetede yapılan ilan yoluyla ihalenin 35/a maddesi uyarınca "Kapalı Teklif Usûlüne" çevrildiği, ihalenin 20/11/2020 tarihinde gerçekleştirildiği, 11/11/2020 tarihli düzeltme ilanında teknik ve idari herhangi bir değişikliğe gidilmediği, ilgili ilanların usûlüne uygun olduğu, ilanların Resmî Gazetede yayınlanması zorunluluğunun bulunmadığı, ihaleye katılan firmalar arasında organik bağ bulunduğuna ilişkin iddianın soyut ve kötü niyetli olduğu ifade edilerek, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a fıkrasında, iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmaktadır.
Yargı kararlarında "menfaat" kavramının davacı ile iptalini istediği idarî işlem arasındaki bağı, ilgiyi ifade ettiği belirtilmekte ve idarî işlem ile dava açan kişi arasında meşrû, güncel ve ciddî bir alâka söz konusu ise, davada menfaat bağının bulunduğu kabul edilmekte, bunun dışında ayrıca subjektif bir hakkın ihlâl edilmesi şartı aranmamaktadır.
Kişisel, meşru ve güncel bir menfaat alâkasının varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idarî yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idarî işlemle ciddî, makûl, maddî ve manevî bir alâkasının bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır. Ayrıca, iptal davaları idarî işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, böylece de idarenin hukuka bağlılığının ve sonuçta hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesine imkân sağladığından, bu davalarda menfaat alâkasının bu amaç doğrultusunda yorumlanması gerekmektedir.
Kamu ihalelerinde ihale sürecine ilişkin icrai nitelikteki işlemler, sadece ihaleye katılan veya katılmak isteyenlerin hukuki durumunu etkilememekte, bunların yanında üçüncü kişilerin de hak veya menfaatlerini etkileyebilmektedir. Böyle bir durumda, söz konusu kişilerin menfaatlerinin zedelendiği iddiasıyla, mevzuatta öngörülen usuller çerçevesinde dava açabileceklerinin kabulü gerekmektedir. Aksi yöndeki kısıtlayıcı bir yaklaşım; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "Adil yargılanma hakkı" başlıklı 6. maddesinin; "Herkes, davasının, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, kamuya açık olarak ve makul bir süre içinde görülmesini isteme hakkına sahiptir." kuralı ile "Etkili başvuru hakkı" başlıklı 13. maddesinin; "Bu Sözleşme’de tanınmış olan hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkes, söz konusu ihlal resmi bir hizmetin ifası için davranan kişiler tarafından gerçekleştirilmiş olsa dahi, ulusal bir merci önünde etkili bir yola başvurma hakkına sahiptir." kuralını ihlal edecektir. Aynı şekilde, ihale sürecinde, dava ehliyetinin bir alt unsuru olan subjektif ehliyetin varlığının, aday istekli ve istekli olabileceklerle sınırlandırılması, Anayasa'nın idari işlemlere karşı yargı yolunu açan 125. maddesi ile "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesine de aykırılık teşkil edecektir.
Dosyanın incelenmesinden; Tosya Belediye Başkanlığı tarafından, "Elektronik Denetleme Sistemleri (EDS) Kurulumu ve 10 Yıl Süreyle İşletilmesi İşi" konulu ve … ihale kayıt numaralı ihalenin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 35/b maddesine göre "Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usulü" ile 20/11/2020 tarihinde … Belediyesi Kültür Merkezi Toplantı Salonunda saat:15.00'da yapılacağının 04/11/2020 tarihli yerel gazetede (… Gazetesi) ilan edildiği, yapılan ilan ile 20/11/2020 tarihinde yapılacak olan ihalenin şartlarının ve katılacak olanlardan istenilen belgelerin de açık bir şekilde belirtildiği, sonrasında davalı idarece 11/11/2020 tarihinde aynı gazetede (… Gazetesi) ve aynı usulle yayımlanan düzeltme ilanıyla, 20/11/2020 tarihinde yapılacak olan ihalenin bütün unsurları (yeri, tarihi, saati, şartları vs.) değiştirilmeksizin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 35/a maddesine göre "Kapalı Teklif Usulü" ile yapılacağının ilan edildiği, bunun üzerine davalı idarece ilanda belirtilen yerde, günde ve saatte ihalenin yapıldığı, yapılan ihaleye 3 şirketin katıldığı, yapılan ihale neticesinde; ihaleye katılan şirketlerden olan ve ihalede en uygun teklifi verdiği değerlendirilen dava dışı …Hayvancılık Tarım Elektronik ve İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketine ihalenin verildiği ve sonrasında ise İhale Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla yapılan ihalenin onaylandığı, bunun üzerine de anılan ihalenin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.
Belirtilen hukuki duruma göre; ihale konusu iş sahasında faaliyet gösterdiği ve istekliler arasında olabileceği açıkça anlaşılan davacı adi iş ortaklığının, her ne kadar bahse konu ihaleye katılmamış olsa da, yukarıda özetlenen ihale ve ilan süreçlerine ilişkin hukuka aykırılık iddiaları karşısında, dava konusu ihale ile menfaat ilgisinin varlığının kabulü gerektiğinden, ehliyet yönünden davanın reddine ilişkin Mahkeme kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcı ile fazladan yatırılan …-TL harcın istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 18/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.