Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava : İşkolu Tespitine İtiraz


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay"ca incelenmesi davacı Sendika vekili tarafından istenilmekle, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı Sendika vekili, davalı şirkete ait işyerlerinin girdiği işkolunun tespiti için davalı Bakanlığa yaptıkları başvuru üzerine, Bakanlıkça 24.12.2014 tarih 29215 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 2014/93 sayılı işkolu tespit kararı ile, .... Sokak No:.... .../..., ......Yol No:... ...., ... Mahalles.... Caddesi No:... ...., .... Mahallesi .... Caddesi No:.... .... ve .... adreslerinde bulunan işyerlerinde plastik ve metal mamullerin imalatı, montajı, dahili ticareti ve ihracı işinin yapıldığı ve bu işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği"nin 12 sıra numaralı “Metal” işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, tespitin hukuka aykırı olduğunu, zira işyerlerinde ana üretim olarak plastik otomotiv parçaları üretildiğini, yapılan üretimde kullanılan hammaddelerin plastik türevi olduğunu, bu nedenle plastik parça üretimi yapan işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği"nin 4 numaralı “Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç” işkolunda yer aldığını iddia ederek davalı Bakanlığın 2014/93 sayılı işkolu tespit kararının iptalini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili, davalı şirketin ....(....) üyesi olduğunu, .... Mahallesi .... Caddesi No:... .... adresindeki işyerinde ... ile toplu iş sözleşmesi yapıldığını, aynı Sendika"ya .....tarafından davalı şirkete ait diğer işyerlerinde toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetki verildiğini, zorunlu dava arkadaşlığı nedeni ile ... ile işveren sendikasının davaya dahil edilmesi gerektiğini, davalı şirkete ait dört ayrı işyerinde de metal imalatı yapıldığını, işyerlerine verilen .... Kodlarının ... numaralı işkolundaki faaliyetlerle ilgisi bulunmadığını, otomotiv ağır sanayiinde yer alan ..., ..., ... gibi firmalara yan sanayi olarak hizmet verildiğini, adı geçen firmaların yaptıkları işin mahiyeti gereği “Metal” işkolunda yer aldıklarını, .... üyesi olduklarını, ... ile toplu iş sözleşmesi yaptıklarını, dolayısıyla “Metal” işkolunda yer alan firmalara yapılan üretimin lastik ve türevleri olmadığını, davalı tarafından hammadde olarak metal alındığını, 68 adet metal AR-GE projesi ile AR-GE Merkezi Belgesi almaya hak kazandıklarını, yapılan üretimin plastik olmayıp kaçınılmaz olarak plastiğin de kullanıldığını, üretimin otomotiv sanaiyinin ihtiyacı olan metal parçaların imalatına ilişkin üretim akış şemasının değerlendirildiğinde plastik üretiminin yapılmadığını, .... İl Müdürlüğü 07/11/2012 tarih ve 19.419.628 sayılı yazısı ile işkolunun “Metal” olarak belirlendiğini ve bu nedenle 01/01/2013 tarihinden itibaren “Metal” grubunda tehlike derecesi priminin ödenmekte olduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı Bakanlık vekili iş kolu tespitinin yerinde olması nedeni ile davanın reddini talep etmiştir.
Dahili davalı .... vekili işkolu tespitinin yerinde olduğunu belirtmiş; dahili davalı ... davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama sonucu toplanan delillere, alınan bilirkişi heyeti raporuna itibar edilerek, davalı şirkete ait işyerlerinde yapılan işlerin 12 numaralı Metal İşkoluna girdiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, .... tarafından yapılan işkolu tespitinin yerinde olup olmadığına ilişkindir.
İşkolu kavramı, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır. İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2 inci maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır.
6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre “Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi hâlinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.”
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nun 5. maddesine göre “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.” İş Mahkemelerinin yetkisi kamu düzenine ilişkin olduğundan, anlaşma ile bertaraf edilemeyeceği gibi genel yetki kuralları da uygulanmaz. Bu halde, yetki itirazı ilk itirazlardan olmadığından, taraflar yargılama bitinceye kadar yetki itirazında bulunabileceği gibi, mahkeme de yargılamanın her aşamasında kendiliğinden yetkisizlik kararı verebilir.
Açıklanan kanuni düzenlemelere göre, işkolu tespitine itiraz davalarında, işyerinin bulunduğu yer iş mahkemesi kesin yetkilidir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 114/1-ç maddesine göre de, yetkinin kesin olduğu hallerde, mahkemenin yetkili bulunması hususu dava şartlarındandır. Yine 6100 sayılı Kanun"un 115/2 inci maddesine göre de, dava şartı yokluğu durumunda mahkemece davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
Somut olayda, .... tarafından 24.12.2014 tarih 29215 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 2014/93 sayılı işkolu tespit kararı ile, .... Sokak No: ..../...., .... No....., .... Mahallesi .... Caddesi No: ...., ... Mahallesi.... Yolu Caddesi No:.... ..../ .... ve .... adreslerinde bulunan işyerlerinde plastik ve metal mamullerin imalatı, montajı, dahili ticareti ve ihracı işinin yapıldığı ve bu işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği"nin 12 sıra numaralı “Metal” işkolunda yer aldığına ilişkin tespit yapılmıştır. Görüldüğü üzere, işkolu tespiti yapılan işyerlerinin bir kısmı ...."da bulunmamaktadır. Hal böyle olunca, ...."da bulunmayan işyerlerine ilişkin işkolu tespitlerinin iptali bakımından, mahkeme yetkili olmadığından yetkisizlik kararı verilmesi gerekirken, esas hakkında karar verilmiş olması hatalı olmuştur.
...."da bulunan ve mahkemenin yetkili olduğu işkolu tespitine itiraz davası bakımından ise, tespiti yapılan 12 numaralı işkolunda yer alan sendikaların dava sonucundan etkilenecek olmaları sebebiyle davaya dahil edilmesi gereklidir. Buna rağmen sadece işyerlerinde örgütlü Sendika"nın huzuru ile davanın bitirilmesi doğru olmamıştır.
Tüm bu nedenlerle, taraf teşkili, mahkemenin yetkili olup olmadığı hususları mahkemenin resen gözeteceği hususlar olduğundan, temyiz edenin sıfatına ve temyiz nedenlerine bakılmadan bozma nedeni yapılması gerektiğinden karar bu nedenlerle bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacının ...."da bulunan işyerleri yönünden esasa ilişkin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik, ...."da bulunmayan işyerleri yönünden tüm temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 26/04/2016 tarihinde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.