Danıştay 6. Daire 2019/2355 Esas 2021/2261 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/2355
Karar No : 2021/2261

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Beykoz İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan binada ruhsata aykırı imalat yapıldığının, 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 11. maddesi uyarınca tespit edilmesine ve söz konusu yapının mühürlenmesine ilişkin … tarihli, … sayılı yapı tatil tutanağı ile aynı Kanun'un 13. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarihli, … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni kararı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğüne hitaben yazılan ve tespite konu yapının ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığını bildiren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu taşınmaz hakkında düzenlenen yapı tatil tutanağın fiili duruma uygun olduğu, anılan tutanak ile tespit edilen ve ruhsata bağlanamayan kısımların 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 13. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin tesis edilen dava konusu encümen kararında ve Boğaziçi İmar Müdürlüğü Ruhsat Bürosunun … tarih ve … sayılı yazısında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu yapı tatil tutanağının Kanun'da öngörülen biçimde yapı yerine asılmadığı, tespite konu binadaki çökmenin yapı ruhsatı uyarınca tadilat yapıldığı sırada kendiliğinden gerçekleştiği, taraflarınca yıktırılmadığı; öte yandan temyiz aşamasında, uyuşmazlık konusu yapı hakkında 3194 sayılı Kanun'un geçici 16. maddesi uyarınca 06/10/2018 ve 06/01/2019 tarihli yapı kayıt belgelerinin düzenlendiği ve İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile anılan Kanun hükmü uyarınca dava konusu encümen kararının iptal edilmesine karar verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Beykoz İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binanın 1. normal kat seviyesinde 95,69 m2'lik alanda ruhsat ve eki projesinde bulunan tuğla duvarlarının ve tavan döşemesinin çatısının kaldırıldığı hususu, 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 11. maddesi uyarınca düzenlenen … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir.
Anılan tutanak esas alınarak, tespite konu imalatın 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 13. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca yıkımına ilişkin … tarihli, …-… sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir. Anılan encümen kararı tesis edilmeden önce, tespite konu yapının ruhsata bağlanmasının mümkün olmadığı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısı ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğüne bildirilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemlerin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemesi kararının … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağına ilişkin kısmı hakkında;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinde; dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu hüküm altına alınmış bulunmaktadır.
2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 11. maddesinde, "Boğaziçi Alanındaki yapılar, kazı izni verildiği günden itibaren Boğaziçi İmar Müdürlüğünce inşaat ruhsatına ve eklerine ve bu Kanunla belirlenen esaslara göre denetlenir. Boğaziçi İmar Müdürlüğü, denetleme sırasında inşaat ruhsatı ve eklerine ve bu Kanunla belirlenen imar mevzuatına aykırılıkları bir tutanakla tespit eder. Tutanak tanziminde mal sanibi veya müteahhit veya fenni mesulün bulunması esastır. Bunların bulunmamaları halinde inşaatta çalışan herhangi bir kişinin bulunması da yeterlidir. Terkedilmiş bir inşaatta tutanak, Boğaziçi İmar Müdürlüğünce görevlendirilecek asgari üç görevli tarafından tanzim edilir. İnşaat ruhsatı ve eklerine ve imar mevzuatına aykırılığı tespit edilen yapılar için, tutanak tanzimi ile birlikte inşaat mühürlenir. Yapının mühürlendiğini belirten belge ve levhalar yapının muhtelif cephelerine asılır. Bu suretle durum mal sahibine veya müteahhide veya fenni mesule tebliğ edilmiş sayılır. Tanzim edilen tutanak ve yapının mühürlendiğini belirten belge, bir kroki ile birlikte derhal Boğaziçi İmar Müdürlüğüne gönderilir. Mal sahibi veya müteahhit inşaat ruhsatı ve eklerini denetlemeye hazır bir şekilde inşaat mahallinde bulundurmakla yükümlüdürler. Denetleme usulleri, yapıların denetiminde kabul edilebilir hata payları ve ölçüleri, tarafların yükümlülükleri ve inşaat mahallinde bulundurulması gereken belge ve levhalar ve denetime ilişkin diğer hususlar İmar ve İskan Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikte belirtilir." hükmüne yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta; dava konusu … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağının, yukarıda aktarılan mevzuat hükmüne uygun olarak, bu tarihte yapı yerine asıldığı, bakılmakta olan davanın ise, bu tarihi izleyen altmış günlük yasal dava açma süresi dolduktan sonra 26/09/2016 tarihinde açılmış olduğu, anılan işleme karşı 2577 sayılı Kanunun 11. maddesinde yapılmış ve dava açma süresini durdurucu mahiyette herhangi bir başvurunun da dava dosyasında bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 11. maddesinde öngörülen usule uygun olarak 18/03/2016 tarihinde yapı yerine asılmak suretiyle tebliğ edilmiş olan yapı tatil tutanağının iptali istemiyle, bu tarihi izleyen günden itibaren altmış gün içinde dava açılması gerekirken, yasal dava açma süresi geçirildikten sonra açılan davanın esasını inceleme olanağı bulunmadığından; Bölge İdare Mahkemesince yapı tatil tutanağına ilişkin kısım yönünden davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasının incelenmesi suretiyle verilen kararın bu kısmında hukuki isabet bulunmamıştır.

Bölge İdare Mahkemesi kararının İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısı hakkında;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'un " Dilekçeler üzerine ilk inceleme " başlıklı 14. maddesinin 3/d bendinde; dilekçelerin idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden de inceleneceği, hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümden anlaşılacağı üzere; bir idari işlemin iptal davasına konu edilebilmesi için kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olması gerekmektedir. Kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem ise hukuk düzeninde sonuç doğuran, başka bir makamın onayına ihtiyaç göstermeyen ve ilgilinin hukukunda değişiklikler meydana getiren işlemdir.
Uyuşmazlıkta; İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Bürosu'nun 25/03/2016 tarihli yazısı ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünden dava konusu 18/03/2016 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilen aykırılıkların ruhsata bağlanıp bağlanamayacağının sorulduğu, bunun üzerine İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünce Yapı Kontrol Bürosu'na hitaben yazılan dava konusu … tarih ve … sayılı yazı ile, 18/03/2016 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilen ruhsata aykırılıkların, imar durumu ve mer'i mevzuat açısından ruhsat bağlanamayacağının bildirildiği görülmektedir.
Bu durumda, kesin ve yürütülebilir niteliği bulunmayan, hazırlayıcı ve kurumlar arasında iç yazışma niteliğinde olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünce Yapı Kontrol Bürosu'na hitaben yazılan dava konusu … tarih ve … sayılı yazının; davacı için hukuk aleminde bir sonuç doğurmadığı, ancak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından bu görüş üzerine davacı hakkında tesis edilen işlemin dava konusu edilebilir nitelikte kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem olarak değerlendirilmesi gerektiğinden; anılan işlem hakkında belirtilen gerekçe ile davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekirken, işin esası hakkında verilen temyize konu Mahkeme kararının bu kısmında usul hükümlerine uyarlık görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarihli, …-… sayılı kararına ilişkin kısmına gelince;
2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nun 13. maddesinde ; (a) İnşaat ruhsatı olmayan yapılar, (b) Yapının, inşaat ruhsatı ve eklerine ve imar mevzuatına aykırı yapılmış bölümleri, (c) Boğaziçi İmar Müdürlüğünce mühürlenerek yapımı durdurulmuş yapıların mühürlendikten sonra yapılan ilaveleri, (d) Yapılarda kullanma izni verildikten sonra imar mevzuatına aykırı olarak yapılan değişiklikler ve eklentilerin yıktırılacağı, hüküm altına alınmıştır.
Uyuşmazlıkta; davacı tarafından karar düzeltme ek beyan dilekçesi ekinde sunulan İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile, 2960 sayılı Kanun'un 13. maddesi uyarınca uyuşmazlık konusu yapının yıkımına yönelik tesis olunan aynı Encümenin dava konusu … tarih ve … sayılı kararının, söz konusu yapı hakkında 3194 sayılı Kanun'un geçici 16. maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi düzenlendiğinden bahisle iptal edildiği görülmektedir.
Bu durumda; İdare Mahkemesince, yapı kayıt belgesinin davalı idareye sunulması üzerine, İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ie dava konusu … tarih ve … sayılı kararının iptaline karar verildiği dikkate alınarak, konusu kalmayan davanın encümen kararına ilişkin kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 22/02/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.