MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Değer artış payı ve eşya alacağı

... ile ... aralarındaki değer artış payı ve eşya alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair ... .... Aile Mahkemesinden verilen ....04.2010 gün ve 1063/388 sayılı hükmün ...’ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

KARAR

Davacı vekili, tarafların 1981 yılında evlendiklerini, evlilik birliği içerisinde ... ada 34 sayılı parselin edinilmesine ziynet eşyalarını satmak suretiyle 8500 TL 5513 ada ... parselin alınmasına ....000 Amerikan Doları vererek, 926 sayılı parselin alınmasına ise sair gelir ve birikimleriyle katkıda bulunduğunu ileri sürerek, taşınmazların tapu kayıtlarının .../... oranında iptaliyle vekil edeni adına tapuya tesciline, olmadığı takdirde fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere 75.000 TL katılma ve değer artış bedeli ile dava dilekçesinde liste halinde gösterilen ev eşyalarından dolayı 7500 TL alacağın davalıdan alınmasına karar verilmesini istemiş; harcını yatırmak suretiyle verdiği ........2006 tarihli ıslah dilekçesiyle talebini 500.000.TL"na yükseltmiştir.
Davalı vekili, davacının ev kadını olup taşınmazların alınmasına katkı sağlamadığı gibi ev eşyalarının da davacı tarafından götürüldüğünü açıklayarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, ... ada 34 sayıılı parsel ile 5513 ada ... sayılı parselin alınmasına davacının kişisel malı niteliğindeki ziynet eşyası ve 9000 USD vermek suretiyle katkıda bulunduğu, taşınmazların 01.01.2002 tarihinden sonra edinildiği, bilirkişi tarafından hesaplanan 37.096,80 TL alacağın boşanma kararının kesinleştiği ........2005 tarihinden geçerli yasal faiziyle birlikte davalıdan alınmasına, davanın niteliği gereği tapu iptali ve tescil istenemeyeceği, 926 parsele katkı yapıldığının kanıtlanamadığı, davacının ziynet eşyaları hesaplamaya katılmış olması nedeniyle bu istekler ile fazlaya ilişkin talebin reddine, reddedilen bölüm üzerinden hesaplanan 64,549 TL nispi vekalet ücretinin davacı taraftan alınmasına karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar, 31.....1981 tarihinde evlenmişler, ....03.2004 tarihinde açılan boşanma davasının kabulle sonuçlanması üzerine ........2005 tarihinde kesinleşen hükümle boşanmışlardır. Evlenme tarihi ile 4721 sayılı TMK.nun yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihi arasında taraflar arasında mal ayrılığı, bu tarihten sonra ise yasal rejim olan edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir. Eşler arasındaki mal rejimi boşanma davasının açıldığı ....03.2004 tarihinde sona ermiştir. Dava konusu taşınmazlardan ... ada 34 sayılı parsel, ....07.2002 tarihinde, 926 parsel, ....05.2003 tarihinde, 5513 ada ... sayılı parsel ise, 09.....2002 tarihinde satış yoluyla davalı koca ... adına tescil edilmiş olup taşınmazlardan 926 sayılı parsel ile 5513 ada ... sayılı parsel 09.....2003 tarihinde satış yoluyla dava dışı kişilere devredilmiştir. Mahkemece yazılı şekilde davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme karar vermeye yeterli bulunmamaktadır.
Davada, maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirmeyi yapmak ve kanun maddesini tayin etmek ise hâkime aittir (HUMK. m.74, 75, 76). Yine TMK.nun ... ve 222. maddeleri gereğince herkes iddiasını kanıtlamakla yükümlüdür. Dava dilekçesi, dosya kapsamı ve HUMK.nun 76. maddesi karşısında davacının, taraflar arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde alınan taşınmazlarla ilgili değer artış payı ve katılma alacağı isteğinde bulunduğunun kabulü gerekmektedir. (TMK. m 227, 231).
Edinilmiş mal her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir (TMK m. 219/...). Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait malvarlığı değerleri o eşin kişisel malıdır (TMK m. 220/...). Artık değer, eklemeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. (TMK.231) Mal rejiminin tasfiyesinde malların sürüm değerleri esas alınır. (TMK.232) Mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan edinilmiş mallar, tasfiye anındaki değerleriyle hesaba katılırlar. (TMK.235/...) Değer artış payı (TMK m. 227) ve katılma alacağı (TMK m. 231, 236) hesabında tasfiye tarihi boşanma ve mal rejiminin sona erdiği tarih olmayıp, tasfiye veya değer artış payına yönelik açılmış bulunan davanın karar tarihidir (karar tarihine en yakın tarih).
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden davacının ziynet eşyaları ve kişisel malı niteliğindeki 9000 USD. vermek suretiyle dava konusu ... ada 34 sayılı parsel ile 5513 ada ... sayılı parselin alınmasına ....806 TL katkı bulunduğuna göre, mahkemece yapılacak iş; dava konusu ... ada 34 sayılı parsel ile 5513 ada ... sayılı parsel yönünden davacı adına kişisel mal grubundan davalının edinilmiş mal grubuna katkı yapılmış olduğundan bu katkının yapıldığı tarihteki uzman bilirkişiler aracılığıyla taşınmazın sürüm değerinin (TMK.nun 232) saptanması, davacının katkı yaptığı tarihteki taşınmazın değeri ile davacının katkıda bulunduğu miktarın toplamı gözetilerek davacı kadının yaptığı katkının sözü edilen toplam değer içindeki katkı oranının bulunması ve bu oranın tasfiye tarihindeki (karar tarihine yakın bir tarihteki değer TMK.nun 235/...) sürüm değeri ile çarpılarak çıkacak miktarın değer artış payı olarak karar altına alınması gerekmektedir. (TMK.nun 227)
Dava konusu 926 parsel ise, edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu ....05.2003 tarihinde satın alınarak davalı koca adına tescil edilmiş olup davacı kadının bu parsel üzerinde katılma alacağı mevcuttur. Katılma alacağı rejiminde karine, evlilik birliği içinde edinilen malın, edinilmiş mal olmasıdır. Aksini iddia edenin malın kişisel malı olduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Bir eşe ait olduğu saptanan ancak kişisel mallara mı edinilmiş mallara mı girdiği saptanamayan mallar aksi kanıtlanana kadar edinilmiş mal sayılır. (m. 222/...) Bu açıklamalar karşısında, 926 parselin satın alındığı tarih itibarıyla taraflar arasında edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olduğuna, taşınmazın kişisel mal niteliğinde olduğu davalı tarafça kanıtlanamadığına göre, bu taşınmazın edinilmiş mal niteliğinde olduğunun kabulü gerekir. Katılma alacağı davalarında, eklenecek değerlerden (TMK.m.229) ve denkleştirmeden (TMK.m.230) elde edilen miktarlar da dâhil olmak üzere edinilmiş malın (TMK.m.219) toplam değerinden mala ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan artık değerin (TMK.m.231) yarısı üzerinden (TMK.m.236/...) tarafların kazanılmış hakları da dikkate alınarak hüküm kurulur. Eşlerin çalışmalarının karşılığı olan kazanımları edinilmiş maldır.(TMK.nun 219/... m.) Mahkemece yukarıda açıklanan ilke ve esaslar nazara alınarak davacının ... ada 34 sayılı parsel ile 5513 ada ... sayılı parsel yönünden değer artış payı alacağı, 926 parsel yönünden katılma alacağının belirlenmesi gerekirken hatalı değerlendirme ve eksik inceleme sonunda yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetsizdir.
Bundan ayrı; davacı vekili dilekçesinde, müşterek evde bulunan ve liste halinde gösterilen ev eşyalarının vekil edenine ait olduğunu ileri sürerek talepte bulunmuş olmasına karşılık mahkemece bu hususta olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemiş olması usul ve yasaya aykırıdır.
Kabule göre de, reddedilen bölüm yönünden vekille temsil olunan davalı taraf lehine 64.549.TL nispi vekâlet ücretine hükmedilmiştir. Davanın reddedilen bölümü ve karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi dikkate alındığında davalı taraf lehine tespit ve tayin edilen avukatlık ücreti yüksek olup hatalı olarak hesaplanması doğru görülmemiştir.
Davacı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle HUMK.nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 500,00 TL peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine ....02.1011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.