Danıştay 7. Daire 2016/6091 Esas 2021/1189 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6091
Karar No : 2021/1189

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI): … Spor Makine ve Gereçleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI): … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı ATA karnesi kapsamında geçici ithalatı yapılan ve 12/06/2013 tarihine kadar yurtta kalma süresi verilen ATA karnesi muhteviyatı eşyanın bir kısmının bu süre içerinde 02/04/2013 tarihinde kati ithalatının yapıldığı, diğer kısımının ise 15/11/2013 tarihli tutanakla ambara teslim edildiği halde, süresi içerisinde yurtdışı edilmediğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca gümrüklenmiş değeri üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacıya ATA karnesi ile verilen 6 aylık süre 12/06/2013 tarihinde dolduğundan ve ATA karnesinin geçerlilik süresi içinde davacının karne muhteviyatı eşya nedeniyle süre uzatımına ilişkin bir talebinin bulunmadığı anlaşıldığından tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmemekle birlikte; davacı tarafından 02/04/2013 tarihinde bir kısım eşyanın kat'i ithalatının yapıldığı tartışmasız olup, kati ithalatı yapılan eşyanın tutarının düşülmesi suretiyle işlem tesis edilmesi gerekirken, ATA karnesi muhteviyatı eşyanın tümünün vergileri üzerinden para cezası kararı alınmasında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen de davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davacı tarafından, ATA karnesinin hamili olmadıkları, karnede yazılı "…" ünvanından dolayı davalı idarenin husumet hatası yaptığı, ATA karnesinin üzerinde belirtilen 1 yıllık sürenin doğruluğunu esas alarak hareket ettikleri ve karnenin geçerlilik süresinin 05/12/2013 tarihi olduğu, fuarda sergilenmek üzere getirdikleri makinelerin satılamaması halinde geri göndermek amacıyla geçici ithalat yaptıkları, karne muhteviyatı eşyalardan … adlı makinenin 10/04/2013 tarihinde vergi ve harçları ödenerek millileştirildiği halde davalı idare tarafından bu ürünün tutarı düşülmeden ceza kararı alındığı, satılamayan ürünün ise 14/11/2013 tarihinde davalı gümrük müdürlüğüne mahrece iade yapılmak üzere teslim edildiği, kendilerine sürenin bittiğine ilişkin herhangi bir tebligat yapılmadığı, alınan cezanın miktarının fahiş olduğu; davalı idarece, mükellefin tam muafiyetli geçici kabul talebi üzerine 12/12/2012 tarihli ATA karnesi muhteviyatı eşyalara 12/06/2013 tarihine kadar süre verilerek ithalat işlemlerinin tamamlandığı, para cezasının ATA karnesi muhteviyatı eşyaların tamamı için düzenlendiği iddiasının doğru olmadığı, süresi içinde ithalatı yapılan eşyanın değeri düşürülerek yalnızca 100012 ve 30012 seri no'lu eşyalar üzerinden para cezası kararı alındığı ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davalı idarece istemin reddi gerektiği savunulmuş, davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : 4 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinde, ATA karnesinin geçerlilik süresinin yasal olarak belirlenmesi ve ATA karnesinde bu sürenin 05/12/2013 tarihinde dolması, Gümrük Kanununda ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan Yönetmelik ve Tebliğde bu sürenin kısaltılması veya uzatılması konusunda idarelere tanınmış herhangi bir yetkinin bulunmaması karşısında, mahkeme kararının kısmen iptale ilişkin hüküm fıkrasında sonucu itibariyle hukuka aykırılık bulunmadığından davacının temyiz talebinin reddinin gerektiği, karnenin yasal geçerlilik süresinin bir yıl olduğu ve bu sürenin 05/12/2013 tarihinde sona ermesine karşın idare tarafından yasal düzenlemelere aykırı olarak kısaltıldığı göz önüne alındığında mahkeme kararının kısmen redde ilişkin hüküm fıkrasının ise bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli ATA karnesi kapsamında geçici ithalatı yapılan eşyanın, süresi içerisinde yurtdışı edilmediğinden bahisle, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca gümrüklenmiş değeri üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
4458 sayılı Gümrük Kanununun 128. maddesinde, geçici ithalat rejimi, serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejim; ATA karnesi ise, 21/03/2005 tarih ve 25762 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan geçici ithalata ilişkin 4 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinde, taşıma araçları hariç olmak üzere eşyanın geçici ithali için kullanılan, ayniyet tespitine yarayan ve ithalat vergileri ile ithalatta alınan diğer vergilerin uluslararası alanda geçerli şekilde teminata bağlandığını gösteren, gümrük beyannamesi olarak kabul edilen, uluslararası bir gümrük belgesi olarak tanımlanmıştır.
Olay tarihinde yürürlükte olan Gümrük Yönetmeliğinin 307. maddesinde; ATA Karnesi ile transit taşıma işlemlerinin, ATA Karnesine ilişkin taraf olduğumuz uluslararası sözleşme hükümleri çerçevesinde gerçekleştirileceği, ATA Karnesi kapsamında gerçekleştirilen transit işlemi ile ilgili olarak bir usulsüzlüğün belirlenmesi halinde, ödenmesi gereken gümrük vergilerinin tahsili ve ceza takibine ilişkin işlemlerin taraf olduğumuz uluslararası sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla Müsteşarlıkça belirleneceği kurala bağlanmış, aynı yönetmeliğin 379. maddesinde; eşyanın rejim altında kalma süresinin, Kanun'un 131. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararında özel olarak belirlenen süreler ile 380. madde hükmü saklı kalmak ve 24 ayı aşmamak koşuluyla gümrük idaresince belirleneceği, geçici ithalat rejiminin, başka bir şartlı muafiyet rejimine tabi tutulmak üzere kapatılması ve bu eşya için aynı izin hak sahibi tarafından aynı amaçla tekrar geçici ithalat izni talep edilmesi halinde, geçici ithalat rejimi için daha önce verilen süre de dahil olmak üzere, rejim altında kalma süresinin birinci fıkrada belirtilen 24 ayı aşmamasının gerektiği, bununla birlikte izin hak sahibinin talebi üzerine bu sürenin, eşyanın rejim altında kullanılmadığı süre kadar uzatılabileceği, sürenin hesaplanmasında Kanun'un 69. maddesi uyarınca eşyanın yükümlüsüne teslim edildiği tarihin esas alınacağı belirtilmiş, yine süre uzatımını düzenleyen 380. maddesinde; geçici olarak ithal edilen eşyanın belirlenmiş süre içinde yeniden ihraç edilmesi ya da gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasının esas olduğu, ancak, izin hak sahibi tarafından rejim süresi içinde yazılı olarak rejime giriş gümrük idaresine veya eşyanın bulunduğu yere en yakın gümrük idaresine müracaat edilerek ek süre talep edileceği, müracaat edilen gümrük idaresi tarafından eşyanın tahsis yeri, tahsis amacı ve giriş ayniyetine uygun olarak bulunduğunun tespiti halinde ek süre talebinin, eşyanın geçici ithalat rejimi altında kalma süresi de dikkate alınarak en geç otuz gün içinde, rejime giriş gümrük idaresince sonuçlandırılacağı, eşyanın rejim altında kalma süresinin verilecek ek sürelerle birlikte, Kanunun 130. maddesinin (2). fıkrasında belirtilen yirmidört aylık süreyi aşmamasının esas olduğu, ancak, geçici ithal konusu eşyanın özelliği nedeniyle mülkiyetinin devredilememesi veya yirmidört aydan uzun süreli yatırımlarda kullanılması hallerinde yirmidört ayı aşan süre uzatımının da yapılabileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Yine 4 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinde, ATA karnesinin geçerlilik süresi belirlenmiş olup Gümrük Kanunu'nda ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan Yönetmelik ve Tebliğde bu sürenin kısaltılması veya uzatılması konusunda idarelere tanınmış herhangi bir yetki olmadığı anlaşılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden; Mahkeme tarafından, 07/12/2012 tarihli olan ve 12/06/2013 tarihine kadar geçerlilik süresi bulunan ATA karnesi kapsamında geçici ithalatı yapılan eşyanın, süresi içerisinde yurt dışı edilmediğinden ve karnenin geçerlilik süresi içinde davacı tarafından süre uzatımına ilişkin bir başvurunun da yapılmadığından alınan para cezası kararında ve vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, ancak, eşyanın bir kısmının söz konusu süre içerisinde 02/04/2013 tarihinde kati ithali yapıldığından, kati ithali yapılan bu eşya tutarının düşülmesi suretiyle işlem tesis edilmesi gerektiğinin kabulü ile işlemin bu kısmının iptal edildiği, ATA karnesi muhteviyatında olan diğer eşyanın, karnenin geçerlilik süresi olan altı aylık süre içinde yurt dışı edilmeyerek geçici ithalat rejiminin ihlal edildiği gerekçesiyle davanın kısmen de reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, Mahkemece karne muhteviyatı eşyanın geçerlilik süresinin 12/06/2013 olduğunun kabulüyle karar verilmiş ise de, karnenin yasal geçerlilik süresinin 05/12/2013 tarihi olması karşısında, davalı idare tarafından yasal düzenlemelere aykırı olarak belirlenen ve geçici ithali yapılan eşyanın yurt içinde bulundurma hakkının kısaltılması sonucunu doğuran uygulamayla yurtta kalma süresinin aşıldığının kabulüne olanak bulunmadığından, davacı adına alınan para cezası kararında ve vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uyarlık, mahkeme kararının davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasında ise yasal isabet bulunmamıştır.
Davalı idarenin, mahkeme kararının iptale ilişkin hüküm fıkrasına yönelik temyiz istemine gelince;
Olayda davacı adına alınan para cezası kararında ve bu karara yapılan itiraz üzerine dava konusu yapılan bölge müdürlüğü işleminde, kati ithalatı gerçekleştirilen eşya tutarının karne muhteviyatı eşyanın toplam tutarından düşüldüğü ve para cezası hesaplanırken bu kısmın hesaplamaya dahil edilmediği görüldüğünden, mahkemece yapılan değerlendirmeye katılma olanağı bulunmamakta ise de, yukarıda yer verilen nedenlerle hukuka aykırılığı belirlenen işlemin belirtilen gerekçeyle iptal edilmesi gerekirken, 02/04/2013 tarihinde kati ithali gerçekleştirilen eşya tutarının düşülmediği gerekçesiyle kısmen iptal edilmesinde sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının redde ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
3. Kararın, iptale ilişkin hüküm fıkrasına yönelik davalı idarenin TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
4. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
6. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.