MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca duruşmalı olarak incelenmesi istenilmekle; duruşma için belli edilen 25.05.2021 gün ve saatte temyiz eden ... vs. vekili Avukat ... ile aleyhine temyiz istenilen Hazine vekili Avukat ... geldiler. Gelenlerin yüzlerine karşı duruşmaya başlandı. Tarafların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmanın bittiği bildirildi. Süresi içinde inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu. GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ...’in davası yönünden Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece yapılan araştırma, inceleme ve uygulamanın karar vermek için yeterli bulunmadığı açıklanarak, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait en az üç ayrı evreye ilişkin yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının Harita Genel Komutanlığı"ndan, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftaların ise, İl Kadastro Müdürlüğü"nden getirtilerek dosya arasına konulması ve ardından taşınmaz başında jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, jeolog ve 3 kişilik ziraat mühendisinden oluşturulacak bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılması ve bu keşif sırasında dinlenilecek davada yararı bulunmayan komşu köylerden seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından, taşınmazın öncesinin ne olduğu, taşınmaz üzerinde zilyetliğin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, evveliyatının kamu malı niteliğindeki mera olup olmadığı hususlarının etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde streoskopik inceleme yaptırılması, kadastro paftası ile toprak tevzi komisyonunca düzenlenen tevzii paftası çakıştırılarak taşınmazın yakınından geçen ... Barajının kamulaştırma sınırını da gösterecek şekilde çekişmeli taşınmazın konumunun belirlenmesi, ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın belirtilen dönem içindeki niteliği ve kullanım durumunu kesin olarak belirleyen, evveliyatının mera olup olmadığını açıklayan, taşınmazı değişik yönlerden gösterir fotografları da içerir raporlar alınması, jeolog bilirkişiden ise taşınmazın aktif dere yatağı niteliğinde mi olduğu yoksa terkedilmiş dere yatağı niteliğinde mi bulunduğu hususlarında ayrıntılı ve gerekçeli rapor hazırlamasının istenilmesi, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Bozma ilamı sonrası yapılan yargılama sırasında, davacı ... tarafından, kazandırıcı zaman aşımı zilyetliğine dayalı olarak, davacı ...’in iddiasına konu taşınmaza komşu olup, aynı çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın bir bölümünün adına tescili istemiyle açılan dava, iş bu davayla birleştirilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; davacı ...’in davasının reddine, davacı ...’in davasının ise kabulüne, fen bilirkişisi ... tarafından düzenlenen raporda (A) harfi ile gösterilen 15.889,18 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümünün davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili ile davacı ... tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, davacı ...’in iddiasına konu olup fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölüm yönünden davacı yararına iktisap koşullarının oluştuğu, davacı ...’in iddiasına konu olup, fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen bölüm yönünden ise, çekişmeli taşınmaz bölümünün dere yatağı olmamakla birlikte taşınmazın toprak tevzi çalışmaları sırasında mera olarak sınırlandırılan kısımda kaldığı gerekçesi ile yazılı şekilde karar verilmiştir. Ne var ki; Mahkemece Yargıtay bozma ilamına uyulduğu halde, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmediği gibi yapılan araştırma, inceleme ve uygulama da hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hükmüne uyulan bozma ilamında, kadastro paftası, toprak tevzi komisyonunca düzenlenen tevzii paftası çakıştırılarak taşınmazın konumunun belirlenmesi, yöntemince mera araştırması yapılması ve taşınmazın dere yatağı olup olmadığının belirlenmesi gereğine değinildiği halde, kadastro paftası ve toprak tevzi komisyonunca düzenlenen tevzii paftası çakıştırılmakla birlikte, buna ilişkin krokide çekişmeli taşınmaz bölümlerinin batı hududuna ilişkin kadastral sınır denetime elverişli şekilde gösterilmediğinden dava konusu taşınmazların konumu ve batısında bulunan mera ile ara sınırı rapordan anlaşılamadığı halde bu husus üzerinde durulmamış, bu yolla iddia konusu taşınmazların sınırları kesin olarak belirlenmemiş, mera araştırması yönünden komşu köyler halkından dinlenen tek mahalli bilirkişinin taşınmazın evveliyatını, bir diğer ifade ile mera olup olmadığını aydınlatmaktan uzak beyanı ile yetinilmiş, zirai bilirkişi raporunda taşınmazların komşu mera parseli karşısındaki durumu belirtilmemiş, bu kapsamda aralarında doğal ya da yapay ayırıcı unsurlar bulunup bulunmadığı açıklanmamış, jeolog bilirkişi raporunda taşınmazın aktif dere yatağı olmayıp, taşkın etkisi bulunmadığı belirtilmekle birlikte fen bilirkişi raporunda 1962 ve 2006 tarihlerinde yapıldığı belirtilen taşkın koruma hatlarının yeri tam olarak gösterilmemiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı karar verilmesi isabetli olmadığı gibi, bozmaya uyulmasından sonra eldeki dosya ile birleşen ...’in davasına konu (C) harfi ile gösterilen bölümün, mevcut raporlara göre toprak tevzi çalışmaları sırasında mera olarak sınırlandırılan taşınmaz içerisinde kalmadığı da anlaşılmakta olup, mahkemenin bu yöndeki gerekçesi de isabetli değildir.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazlara ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek, taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya arasına alınmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin farklı dönemlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğü"nden getirtilerek dosya arasına konulmalı, ayrıca dava konusu taşınmazlara komşu taşınmazların kadastro tutanakları ve varsa dayanakları olan kayıt ve belgeler getirtilip, dosya bu şekilde ikmal edilmeli, bundan sonra mahallinde, elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyden ve komşu köyler halkından ayrı ayrı üçer kişilik mahalli bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile üç kişilik uzman ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, üç kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi, üç kişilik jeolog bilirkişisi ile fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, bu keşif sırasında dinlenilecek mahalli bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların ayrı ayrı geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı, öncelerinin geleneksel biçimde kullanılan mera, yaylak, kışlak ya da aktif dere yatağı olup olmadığı, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olmaları halinde, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmişse ihyanın hangi tarihte bitirildiği ve öncesi dere yatağı ise dere etkisinden ne zaman kurtulduğu hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkilerin gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesine çalışılmalı; çekişmeli taşınmaz bölümlerinin niteliğine ve fiziksel özelliklerine ilişkin mahkeme hakiminin gözlemi keşif tutanağına yansıtılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin ayrı ayrı toprak yapısını, eğimini, bitki desenini ve diğer yönlerden komşu mera parselinden nasıl ayrıldığını açıklayıp, tarımsal niteliğini belirten, taşınmaz üzerinde bir zilyetlik mevcut ise zilyetliğin şeklini ve süresini, zilyetliğe ara verilip verilmediğini irdeleyen, her bir taşınmaz bölümünün üzerinde bulunan ağaçların cinsini, sayısını, yaşını ayrı ayrı belirtir ve taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile (özellikle taşınmazın sınırındaki mera parseli ile sınırını gösterir) desteklenmiş, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, dosya içerisinde bulunan ve yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğrafları üzerinde uygulama yaptırılarak, taşınmazların önceki ve şimdiki niteliğini, mera vasfında ya da dere yatağı niteliğinde olup olmadığını, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olmaları halinde, imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihyaya konu edilmişse ihyanın hangi tarihte bitirildiğini belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeolog bilirkişi kurulundan ise, taşınmazın aktif dere yatağı niteliğinde olup olmadığı, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığı ve derenin etki alanı içerisinde kalıp kalmadığı hususlarını bildirir, denetime açık, ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlenmesi istenilmeli; fen bilirkişisine, keşif ve uygulamayı denetlemeye, taşınmazların kadastro paftası ve toprak tevzi çalışması sırasındaki konumunu ve DSİ tarafından yapılan taşkın koruma setlerinin yerlerini göstermeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli, diğer taraftan davacılardan ... iddiası yönünden TMK"nın 713/4 ve 5. fıkraları gereğince, keşif sonucu elde edilen bilirkişinin rapor ve krokisine göre gerekli yerel ve gazete ilanları yöntemine uygun bir biçimde yapılmalı, ilanın yapıldığı gazete ile ilan tutanakları dosya arasına konulmalı ve yasal 3 aylık sürenin dolması beklenilmeli, bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, Yargıtay duruşması için belirlenen 3.050,00 TL vekalet ücretinin aleyhine temyiz olunandan alınarak, duruşmada kendisini vekil ile temsil ettiren temyiz eden tarafa verilmesine,
peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz edene iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25.05.2021 gününde oybirliği ile karar verildi.