Danıştay 8. Daire 2019/9407 Esas 2021/1102 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/9407
Karar No : 2021/1102

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
3- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
4- …Üniversitesi Rektörlüğü - …
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1.İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesi öğrencisi olan davacı tarafından, intörn olarak çalışmaya başladığı … tarihinden itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanlığı işlemi ile
2. Dayanağı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca müştereken hazırlanan "Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar'ın" 5. maddesinin 6. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
2547 sayılı Yasanın Ek-29. maddesine aykırı olduğu, Yasayla intörnlere 12 ay ücret ödeneceği belirtilmiş iken dava konusu düzenleme ile 10 ay ücret ödenmesine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
… Bakanlığı'nın Savunmasının Özeti : 2547 sayılı Yasanın Ek-29. maddesi uyarınca ödemelere ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirlendiği, Kanun maddesinin doğrudan uygulanma olanağı bulunmadığından usul ve esasların hazırlanmasının belirli bir zaman dilimini gerektirdiği, Kanun koyucunun anılan maddede ödemelere Kanunun yürürlük tarihi itibariyle başlanacağı yolunda bir hüküm öngörmediği, dava konusu düzenlemede hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

… Bakanlığı'nın Savunmasının Özeti : Dava konusu düzenlemede hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

… Başkanlığı'nın Savunmasının Özeti : 2547 sayılı Kanun'un verdiği yetkiye dayanılarak dava konusu düzenlemenin yapıldığı, SGK Prim bildirimlerine ilişkin düzenlemenin 14/09/2012 tarihinde tamamlanması nedeniyle dava konusu düzenlemenin de 15/09/2012 tarihinden itibaren yürürlüğe konulduğu, hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

… Üniversitesi Rektörlüğü'nün Savunmasının Özeti : 2547 sayılı Kanun'un Ek-29. maddesi uyarınca ödemelere ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirlendiği, davalı idarenin bu usul ve esaslar çerçevesinde işlem tesis ettiği ve intörn öğrencilerin tamamına ödemelerin 15/09/2012 tarihinden itibaren yapıldığı, dava konusu düzenlemede hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun bozma kararına uyulmak suretiyle dava konusu bireysel işlem ve dayanağı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca müştereken hazırlanan "Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar'ın" 5. maddesinin 6. Fıkrasının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesi öğrencisi olan davacı tarafından, intörn olarak çalışmaya başladığı … tarihinden itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanlığı işlemi ile dayanağı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca müştereken hazırlanan "Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar"ın 5. maddesinin 6. fıkrasının iptali istemiyle açılan davada, davanın reddi yolunda Danıştay Sekizinci Dairesince verilen 04/05/2017 tarih ve E:2012/10623, K:2017/3644 sayılı karar, temyiz incelemesi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04/03/2019 tarih ve E:2017/2929, K:2019/865 sayılı kararıyla “2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen ek 29. madde uyarınca intörn öğrencilere yapılacak ödemelerin, bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, başka bir ifadeyle, geçmişe etkili olarak başlatılmasında yasal bir engel bulunmamasına karşın, anılan maddede ödemelere ilişkin usul ve esasların davalı idarelerden Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulunca müştereken belirleneceğinin kurala bağlandığından hareketle ve Kanun hükmünü daraltacak şekilde yapılan, söz konusu ödemelerin dayanağı olan kanun hükmünün yürürlük tarihinden sonraki bir tarih olan, usul ve esasların yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak ödeneceği yönündeki dava konusu düzenlenmede hukuka uyarlık görülmemiştir.” gerekçesiyle bozulmuştur.
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunun, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay Dava Dairelerinin nihai kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği, 49. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50’nci madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı öngörülmüştür. 2577 sayılı Yasanın 49. maddesinin 4. fıkrasında yer alan düzenleme ile Danıştay Dava Dairelerine, ilk derecede bakılan davalarla ilgili bozma kararlarına karşı eski kararlarında ısrar edebilme yetkisi tanınmamıştır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlem ve Usul ve Esasların 5. maddesinin 6. fıkrasının iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:
İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesi öğrencisi olan davacı tarafından, intörn olarak çalışmaya başladığı … tarihinden itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanlığı işlemi ile dayanağı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca müştereken hazırlanan "Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar'ın" 5. maddesinin 6. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Dairemizin 04/05/2017 tarih ve E:2012/10623, K:2017/3644 sayılı kararıyla; üniversitelerin tıp fakültelerinin altıncı yıl müfredat programları çerçevesinde uygulama eğitimine başlayan öğrencilere ödenecek ücretlere ilişkin olarak genel düzenlemenin 12/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Ek 29. maddesi ile yapıldığı, anılan kanun maddesi ile ödemelere ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulunca müştereken belirleneceğinin belirtildiği, bu kapsamda, yasa hükmünün uygulanabilmesi amacıyla davalı idarelerce gerekli düzenlemelerin yapılması için çalışma başlatıldığı ve ücret ödenecek intörn öğrenciler hakkında uygulanacak sigorta hükümleri gibi düzenlemelerin mahiyeti itibarıyla belirli bir hazırlık sürecini gerektirdiği, dolayısıyla 2012 yılı için intörn ücreti ödeme döneminin başlangıç tarihinin 15/09/2012 olarak belirlendiği; bu durumda, tıp fakültesi öğrencilerine intörn eğitimi döneminde uygulama çalışmaları karşılığında ücret ödenmesini öngören 2547 sayılı Kanuna eklenen Ek 29. madde 12/07/2012 tarihinde yürürlüğe girmiş ise de, maddenin yürürlük tarihi itibariyle doğrudan uygulanma olanağı bulunmadığı ve uygulamaya başlanılabilmesi için aynı madde uyarınca ödemelere ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirlenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olup; İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 04/03/2019 tarih ve E:2017/2929, K:2019/865 sayılı kararıyla Dairemiz kararı bozulmuştur.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'Temyiz' başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının Danıştay'da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 'İdari ve vergi dava daireleri kurullarının görevleri' başlıklı 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanun'un 'Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar' başlıklı 49. maddesinin 4. fıkrasında da, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca Danıştay Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar olanağı tanınmadığından bozma kararı gözönünde bulundurularak, yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 124. maddesinde "Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü yer almaktadır.
12/07/2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6353 sayılı Kanunun 35. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen Ek 29. maddede "Türk vatandaşı olup, üniversitelerin (Gülhane Askeri Tıp Akademisi dahil) tıp fakültelerinin beşinci yılını tamamlayıp altıncı yıla geçen öğrencilerine intörn eğitimi döneminde öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında ilgili kurumların bütçesinden oniki ay süreyle 4.350 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödenir. Bu şekilde ücret ödenmiş olması 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerinin uygulanmasını gerektirmeyeceği gibi bu çalışma sebebiyle uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası ile analık sigortası açısından sigortalılık ilişkisi kurulamaz. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmez ve ödemelere ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulunca müştereken belirlenir" hükmü yer almıştır.
Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca yayımlanarak 15/09/2012 tarihinde yürürlüğe giren dava konusu edilen Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esasların "Ücrete ilişkin hususlar" başlıklı 5. maddesinin 6. fıkrasında, 2012 yılı için intörn ücreti ödeme döneminin başlama tarihinin 15/09/2012 olduğu, takip eden yıllar için intörn ücreti ödeme döneminin başlama tarihi olarak üniversiteler tarafından belirlenen intörn eğitim dönemine başlama tarihinin esas alınacağı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca müştereken hazırlanan "Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar'ın" 5. maddesinin 6. Fıkrasının incelenmesi;
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri arasında sayılan "hukuk devleti"nin temel ilkelerinden biri “belirlilik”tir. Bu ilkeye göre, yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olması, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesi gerekir. Belirlilik ilkesi, bireylerin hukuksal güvenliğinin sağlanması bakımından da önem arz etmektedir.
Öte yandan, Anayasa'nın 124. maddesi uyarınca, Yönetmeliklerin, Anayasa, kanun, tüzük ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi, normlar hiyerarşisinin bir gereğidir. Dolayısıyla, bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
Dava konusu düzenleyici işlemin dayanağını oluşturan ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen Ek 29. maddede, intörn eğitimi döneminde öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında ilgili kurumların bütçesinden oniki ay süreyle 4.350 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödeneceği kuralı yer almış; yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü üzere, anılan maddede söz konusu ödemelerin başlangıç tarihine ilişkin olarak herhangi bir koşul öngörülmemiştir.
Buna karşılık, davalı idarece (dayanağı Kanun hükmünün bir gereği olarak) hazırlanan Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esasların dava konusu 5. maddesinin 6. fıkrasında, 2012 yılı için intörn ücreti ödeme döneminin başlama tarihinin, anılan usul ve esasların yürürlüğe girdiği tarih olan 15/09/2012 olduğu yönünde düzenleme yapılmıştır.
Her ne kadar, dava konusu usul ve esasların dayanağı olan Kanun hükmünde intörn eğitimi döneminde öğrencilere yapılacak ödemelere ilişkin olarak bir kurala yer verilmemiş ise de; söz konusu ödemelerin yapılmasının, bu ödemelerin yapılmasına olanak sağlayan yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki bir tarihe bırakılması, kanun ile tanınan bir hakkın, kanunda düzenlenmeyen bir şekilde idarenin düzenleyici işlemi ile sınırlandırılarak, kullanımının engellenmesi sonucunu doğurmaktadır.
Bu nedenle, üst hukuk normlarında yer almayan kısıtlamalara yer verilmesi suretiyle bu normları daraltan hükümler getirilerek Kanun hükümlerinin hedeflediği amacın dışına çıkıldığı gibi, bu durumun, hukuki belirlilik ilkesinin de zedelenmesine neden olacağı sonucuna varılmıştır.
Buna göre, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen ek 29. madde uyarınca intörn öğrencilere yapılacak ödemelerin, bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, başka bir ifadeyle, geçmişe etkili olarak başlatılmasında yasal bir engel bulunmamasına karşın, anılan maddede ödemelere ilişkin usul ve esasların davalı idarelerden Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulunca müştereken belirleneceğinin kurala bağlandığından hareketle ve Kanun hükmünü daraltacak şekilde yapılan, söz konusu ödemelerin dayanağı olan kanun hükmünün yürürlük tarihinden sonraki bir tarih olan, usul ve esasların yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak ödeneceği yönündeki dava konusu düzenlenmede hukuka uyarlık görülmemiştir.
İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesi öğrencisi olan davacının, intörn olarak çalışmaya başladığı … tarihinden itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanlığı işleminin incelenmesi;
Somut olayda; davacının İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesinde beşinci yılını tamamlayarak … tarihinden itibaren intörn olarak çalışmaya başladığı, 12/07/2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6353 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ile 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanuna Ek 29. maddesi ile tıp fakültelerinin beşinci yılını tamamlayıp altıncı yıla geçen öğrencilerine, intörn eğitimi döneminde öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında aylık ücret ödeneceğine ilişkin düzenleme yapıldığı, davacının 14/09/2012 tarihli dilekçe ile intörn olarak çalışmaya başladığı tarihten itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı'na başvurduğu, idarece cevaben gönderilen … tarih ve … sayılı yazı ile Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esasların 07/09/2012 tarihinde Yükseköğretim Kurulu'nun resmi internet sitesinde yayımlandığı ve anılan düzenleme uyarınca 15/09/2012 tarihinden itibaren ücret ödeneceğinin bildirildiği anlaşılmaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta; yukarıda belirtildiği üzere 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen ek 29. madde uyarınca intörn öğrencilere yapılacak ödemelerin, bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlatılmasında yasal bir engel olmadığı açık olup; dava konusu bireysel işlemin dayanağını oluşturan Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar'ın 5. maddesinin 6. fıkrasının hukuka aykırı olarak düzenlendiği anlaşıldığından davacının intörn olarak çalışmaya başladığı … tarihinden itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanlığı işleminde de hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. İstanbul Üniversitesi (Çapa) Tıp Fakültesi öğrencisi olan davacı tarafından, intörn olarak çalışmaya başladığı … tarihinden itibaren kendisine intörn ücreti ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanlığı işlemi ile dayanağı Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca müştereken hazırlanan "Tıp Fakültesi Öğrencilerine İntörn Eğitimi Döneminde Uygulama Çalışmaları Karşılığında Ödenecek Ücrete İlişkin Usul ve Esaslar'ın" 5. maddesinin 6. Fıkrasının İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
23/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.