Danıştay 13. Daire 2016/4779 Esas 2021/681 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4779
Karar No:2021/681

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Kitabevi Basım Yayın Dağıtım İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı /…
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ordu Üniversitesi Rektörlüğü İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından 04/11/2014 tarihinde gerçekleştirilen "Ordu Üniversitesi Merkez Kütüphanesi İçin Kitap Alımı" ihalesi üzerinde kalan davacı şirketin, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 25/f ve 26. maddeleri uyarınca 1 (bir) yıl süreyle tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 18/02/2015 tarih ve 29271 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Ordu Üniversitesi Rektörlüğü İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından … tarihinde gerçekleştirilen "Ordu Üniversitesi Merkez Kütüphanesi İçin Kitap Alımı" ihalesinin davacı şirket üzerinde bırakılarak 01/12/2014 tarihinde sözleşme imzalandığı, anılan sözleşme hükümlerine göre, malın/işin teslim süresinin 30 (otuz) takvim günü olduğu ve sözleşmenin imzalanmasına müteakip 1 (bir) gün içerisinde işe başlanması gerektiği, davacı tarafından anılan sözleşme gereği kitapların teslimatının 26/12/2014 tarihinde yapılacağının idareye bildirildiği, 29/12/2014 tarihli dilekçe ile de ihaleye konu kitapların yurt dışından temininde noel ve yılbaşı tatili nedeniyle beklenmeyen gecikmelerin yaşandığı belirtilerek idareden 30 (otuz) günlük ek süre talep edildiği, davalı idarenin 31/12/2014 tarihli yazısı ile sözleşmeye göre işin son teslim tarihinin 26/12/2014 olduğu, bu sebeple ek süre talebinin uygun görülmediğinin davacı şirkete bildirildiği ve işin/malın 31/12/2014 günü mesai bitimine kadar teslim edilmesinin istenildiği, davacı şirket tarafından aynı tarihte malların teslim edilemediği, davacı şirketin sözleşmesinin, ihale dökümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle, feshedildiği ve ihale mevzuatı çerçevesinde hakkında gerekli işlemlerin yapılması hususunun Milli Eğitim Bakanlığı'na bildirildiği, … tarihli Bakanlık Olur'u ile davacı şirketin 4735 sayılı Kanun'un 26. maddesi uyarınca 1 (bir) yıl süreyle kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına karar verildiği, bu kararın 18/02/2015 tarih ve 29271 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığı, davacı tarafından; sözleşmeye göre işin teslim süresinin 30 (otuz) takvim günü olduğu, bu sürenin sözleşmenin imzalandığı tarihten bir gün sonra başlayacağı ve bu süreye 10 (on) günlük ihtar süresi de eklendiğinde işin son teslim tarihinin 12/01/2015 olduğu ileri sürülmekte ise de; anılan sözleşmenin 10.3.1. maddesinde, herhangi bir sebeple teslim süresinin uzaması hâlinde son teslim tarihinin 26/12/2014 olduğunun belirtildiği, dolayısıyla işin/malın en geç bu tarihte teslim edilmesi gerektiği anlaşıldığından davacının söz konusu iddialarına itibar edilemeyeceği, mücbir sebep olmaksızın ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak, süresi içerisinde, taahhüdünü yerine getirmediği sabit olan davacı şirketin, 4735 sayılı Kanun'un 25 ve 26. maddeleri uyarınca 1 (bir) yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, sözleşmenin 10.3.1. maddesinde malın teslim süresinin 30 (otuz) gün olduğunun düzenlendiği, 01/12/2014 tarihinde sözleşme imzalandığı, bu durumda son teslim tarihinin 31/12/2014 olduğu, sözleşmede yer alan "herhangi bir sebeple teslim süresinin uzaması hâlinde son teslim tarihinin 26/12/2014 olduğu" şeklindeki düzenlemenin geçersiz olduğu, yurt dışından getirilen kitapların temininde Noel nedeniyle sıkıntı yaşadığı, haklı gecikme sebebi bulunduğu öte yandan ilgili idarece sözleşmenin 34.1. maddesinde yer alan "...süresinde teslim etmemesi hâlinde 10 (on) gün süreli ihtar yapılarak gecikme cezası uygulanır" düzenlemesine göre hareket edilmediği, oysa bu kapsamda 12/01/2015 tarihine kadar müddeti olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin mevzuat hükümleri çerçevesinde tesis edildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Ordu Üniversitesi Rektörlüğü İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından … tarihinde gerçekleştirilen "Ordu Üniversitesi Merkez Kütüphanesi İçin Kitap Alımı" ihalesi davacı şirket üzerinde bırakıldığı, bu kapsamda davacı şirket ile ilgili idare arasında 01/12/2014 tarihinde sözleşme imzalandığı, anılan sözleşme hükümlerine göre, malın/işin teslim süresinin 30 (otuz) takvim günü olduğu ve sözleşmenin imzalanmasına müteakip 1 (bir) gün içerisinde işe başlanması gerektiğinin düzenlendiği, davacının 29/12/2014 tarihli dilekçesi ile ihaleye konu kitapların yurt dışından temininde Noel ve yılbaşı tatili nedeniyle beklenmeyen gecikmelerin yaşandığı belirtilerek 30 (otuz) günlük ek süre talep edildiği, ilgili idarenin 31/12/2014 tarihli yazısı ile ek süre talebinin uygun görülmediği belirtilerek işin/malın 31/12/2014 günü mesai bitimine kadar teslim edilmesi gerektiğinin bildirildiği, davacı şirket tarafından aynı tarihte malların teslim edilememesi üzerine ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmediğinden bahisle sözleşmenin feshedilerek, ihale mevzuatı çerçevesinde davacı şirket hakkında gerekli işlemlerin yapılması hususunda Milli Eğitim Bakanlığı'na bildirimde bulunulduğu, bu kapsamda ... tarihli Bakanlık Olur'u ile davacı şirketin 4735 sayılı Kanun'un 26. maddesi uyarınca 1 (bir) yıl süreyle kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına karar verildiği, bu kararın 18/02/2015 tarih ve 29271 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanması üzerine de görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4735 sayılı Kanun'un 11. maddesinin 1. fıkrasında: "Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz." kuralına; 20. maddesinde: "Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder: a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi, (b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25. maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir." kuralına yer verilmiş, 25. maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde ise "Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek." sözleşmenin uygulanması sırasında yasak olan fiil ve davranışlar arasında sayılmış olup; Kanunun 26. maddesinde de: "25 inci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir... Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmî Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur..." düzenlemesi yer almıştır.
Öte yandan 01/12/2014 tarihinde taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 10.2.1 maddesinde: "Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren 1 (bir) takvim günü içinde işe başlanır" kuralı; 10.3.1 maddesinde: "Malın/İşin teslim süresi 30 (otuz) takvim günüdür. Ancak, herhangi bir sebeple teslim süresinin uzaması halinde son teslim tarihi mali yıl sonu olan 26/12/2014'tür" kuralı; 34.1 maddesinde: "İdare tarafından, bu sözleşmede belirtilen süre uzatımı halleri hariç, Yüklenicinin, sözleşmeye uygun olarak malı veya malları süresinde teslim etmemesi halinde 10 (on) gün süreli yazılı ihtar yapılarak gecikme cezası uygulanır" kuralı; 34.5 maddesinde ise: "İhtarda belirtilen sürenin bitmesine rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek, alım konusu iş genel hükümlere göre tasfiye edilir" kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anılan mevzuat düzenlemelerinin değerlendirilmesinden; tedarikçinin teslim etmesi gereken mallara ilişkin borcunu, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak süresinde ifa etmemesi hâlinde ilgili idarenin, ancak, tedarikçiye 10 (on) gün müddet tanıyan ihtarınına rağmen malların teslim edilmemesi hâlinde ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşmeyi fesih edebileceği, nitekim uyuşmazlık konusu sözleşmenin 34.1 ve 34.5 sayılı maddelerinde de gecikme halinde sözleşmenin feshinin ihtar şartına bağlandığı görülmektedir.
Öte yandan mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemenin sözleşmenin uygulanması sırasında yasak olan fiil ve davranışlar arasında sayıldığı, bu fiil ya da davranışta bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanun'un 2. ve 3. maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilebileceği açıktır.
Bu kapsamda olayda, taraflar arasındaki sözleşmenin 01/12/2014 tarihinde imzalandığı, sözleşmenin 10.2.1 sayılı maddesi kapsamında 02/12/2014 tarihinde işin başladığı, 10.3.1 sayılı maddede malların teslim süresinin 30 (otuz) takvim günü olarak düzenlendiği ve bu sebeple malların teslim edilebileceği son günün 31/12/2014 tarihi olduğu, fakat aynı maddenin devamında: "Ancak, herhangi bir sebeple teslim süresinin uzaması hâlinde son teslim tarihi mali yıl sonu olan 26/12/2014'tür" ifadesine yer verilmesinden dolayı borçlunun edimlerini yerine getirebileceği son tarih hususunda sözleşme hükümleri açısından bir çelişki bulunduğu görülmekteyse de söz konusu maddede yükleniciye işin ifası için tanınan 30 (otuz) günlük vadeyi aşacak şekilde ek süre verilmesi ihtimalinde tanınanacak ek müddetin azami sınırının belirlenmesinin amaçlandığı zira bu keyfiyetin sözleşme maddesinde yer alan: "herhangi bir sebeple teslim süresinin uzaması hâlinde" ifadesinden açıkça anlaşılabildiği fakat uyuşmazlık konusu sözleşmenin öngörülen süreden sonra imzalanması nedeniyle imza ve ifaya başlangıç tarihi dikkate alındığında vadenin 31/12/2014 tarihi olduğu, bu itibarla teslim tarihinin en geç 26/12/2014 tarihine kadar uzayabileceğine ilişkin düzenlemenin uygulanabilirliğinin ortadan kalktığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda davacının 31/12/2014 tarihinde sözleşme konusu malların teslimini gerçekleştirmemesi üzerine ilgili idare tarafından 01/12/2014 tarihli sözleşmenin 34.1 maddesine uygun şekilde yazılı ihtarda bulunarak davacıya 10 (on) gün süre tanınması ve bu süre geçtikten sonra 34.4 maddede düzenlendiği şekilde sözleşmeyi feshetmesi gerektiği halde bu usule uyulmadan ihale sözleşmesinin ilgili idare tarafından tek taraflı olarak feshi nedeniyle davacının eyleminin 4735 sayılı Kanun'un 25. maddesinin (f) bendi kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından dava konusu yasaklama kararında hukuka uygunluk; davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen on beş (15) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.