Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/2239 Esas 2021/347 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/2239
Karar No : 2021/347

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri …
2- … Valiliği

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2018 tarih ve E:2016/582, K:2018/7428 sayılı kararının, davanın reddine ilişkin kısmı ile yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının, Müdür Yardımcısı olarak görev yaptığı … Lisesinde norm kadro fazlası olarak belirlenmesine ilişkin ... tarihli işlem ile bu işleme karşı yaptığı itirazın reddine ilişkin ... tarihli işlemin ve dayanağı 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin 09/08/2011 tarih ve 28020 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değişik 27. maddesinin 3. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2018 tarih ve E:2016/582, K:2018/7428 sayılı kararıyla;
28/02/2013 tarih ve 28573 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticileri Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 19. maddesi ile, 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan -ve dava konusu olan- Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin yürürlükten kaldırıldığı, karar tarihi itibarıyla mevcut olmayan Yönetmelik hükmünün iptali istemiyle açılan davanın bu bakımdan konusuz kaldığı,
Ancak, dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre irdeleneceği, bireysel işlemin tüm hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldırılmadığı sürece, anılan işlemin dayanağı olan düzenleyici işlemin sonradan yürürlükten kaldırılmasının, söz konusu bireysel işlemle ilgili olarak açılan davanın sonuçlanmasına engel oluşturmayacağı,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 88. maddesi ile 30/04/1992 tarih ve 3797 sayılı -mülga- Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanunun 56. maddesine dayanılarak hazırlanan ve dava konusu işlem tarihi itibarıyla yürürlükte olan 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin 18. maddesinin değişik 3. fıkrası ile 27. maddesinin değişik 3. fıkrası belirtildikten sonra,
2009 yılında yapılan müdür yardımcılığı sınavında alınan puanlar neticesinde 28/07/2010 tarihinde Komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda davacının da aralarında bulunduğu beş öğretmenin Batman ili, Merkez ilçede bulunan, … Lisesi'ne Müdür Yardımcısı olarak atandığı, 20/10/2011 günlü Norm Kadro Tespit Çizelgesinde Müdür Yardımcılığı normunun 4'e düştüğü, 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin 27. maddesinin 3. fıkrası uyarınca bu Yönetmelik ekinde yer alan EK-2 Yönetici Değerlendirme Formu üzerinde yapılan değerlendirmeye göre en az puan alan davacının 12/01/2012 tarihli işlemle norm kadro fazlası yönetici olarak belirlendiği, bu işleme karşı, Yönetmeliğin 18. maddenin 3. fıkrası gereğince sınav puanı üstünlüğüne göre değerlendirme yapılması gerektiği yolundaki itirazının 30/01/2012 tarihli işlemle reddi üzerine bakılan davanın açıldığı,
Bu durumda, ilgili mevzuatında belirtilen yöneticilik normuna esas ölçütler çerçevesinde Müdür Yardımcısı norm kadrosu beş iken biri kaldırılan... ili, Merkez ilçesinde bulunan … Lisesinde görev yapan müdür yardımcıları arasında Yönetici Değerlendirme Formu üzerinde yapılan değerlendirmeye göre en az puanla norm kadro fazlası durumunda yönetici olan davacı hakkında işlem tesis tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Yönetmelik hükmüne uygun olarak tesis edilen dava konusu bireysel işlemlerde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı, sınav puan üstünlüğünün müdür yardımcılığına ilk atamada esas alındığından davacının bu yöndeki iddiasının da yerinde görülmediği,
Diğer taraftan; dava konusu bireysel işlemin hukuki denetimi yapılırken, bireysel işlemin dayanağı olan ve yürürlükten kalkan düzenleyici işlemlerin hukuki incelemesi yapılarak, bu düzenlemelerin hukuka ve mevzuata aykırı olmadığı yönünde tespitlerde bulunulması halinde, yürürlükten kalkmasına bağlı olarak hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilen Yönetmelik maddesi nedeniyle, davalı idarenin, davada haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasına olanak bulunmadığı, nitekim, benzer bir konudaki Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 06/04/2016 tarih ve E:2015/234, K:2016/1432 sayılı kararının da bu yönde olduğu, gerekçesiyle, dava konusu düzenleyici işlem yönünden karar verilmesine yer olmadığına, bireysel işlemler yönünden davanın reddine, …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı ... Bakanlığına verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davalı idarece liyakat sistemine göre hareket edilerek sınav puanı üstünlüğünün dikkate alınmasının gerektiği, dava konusu işlem tesis edilirken yalnızca kıdem üstünlüğünün dikkate alınmasının usul ve yasaya aykırı olduğu, bireysel işlemin hukuka uygunluğu noktasında ilgili yönetmeliğin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na aykırı olup olmadığı yönünde bir tespite yer verilmeden yalnızca yönetmelik maddesine uygunluk yönünden değerlendirme yapıldığı, davanın esası hakkında karar verilmesine gerek bulunmayan hallerde, tarafların davanın açıldığı tarihteki haklılık durumuna göre yargılama giderlerine hükmedilmesi gerektiğinden, yargılama giderlerinin ve avukatlık ücretinin davanın açıldığı tarihteki hukuksal durum göz önüne alınarak davalı idare üzerinde bırakılması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davalı idarelerden ... Bakanlığı tarafından, Danıştay İkinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı idarelerden... Valiliği tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
2009 yılında yapılan müdür yardımcılığı sınavında alınan puanlar neticesinde 28/07/2010 tarihinde Komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda davacının da aralarında bulunduğu beş öğretmen Batman ili, Merkez ilçede bulunan, … Lisesine Müdür Yardımcısı olarak atanmış, 20/10/2011 günlü Norm Kadro Tespit Çizelgesinde Müdür Yardımcılığı normunun 4'e düşmesi nedeniyle, 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin 27. maddesinin 3. fıkrası uyarınca bu Yönetmelik ekinde yer alan EK-2 Yönetici Değerlendirme Formu üzerinde yapılan değerlendirmeye göre en az puan alan davacı 12/01/2012 tarihli işlemle norm kadro fazlası yönetici olarak belirlenmiş, bu işleme karşı davacının anılan Yönetmeliğin 18. maddenin 3. fıkrası gereğince sınav puanı üstünlüğüne göre değerlendirme yapılması gerektiği yolundaki itirazının 30/01/2012 tarihli işlemle reddi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın işlem tarihindeki haliyle 124. maddesinde; "Başbakanlık, bakanlık ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartı ile, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü yer almıştır.
Bu çerçevede, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 88. maddesi ile dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanunun 56. maddesine dayanılarak, dava konusu olan "Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmelik" 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Anılan Yönetmeliğin, ''Müdür yardımcılığı için duyuru ve atama'' başlıklı 18. maddesinin değişik 3. fıkrasında, başvuruda bulunan adayların atamalarının; müdür yardımcılığı sınavından almış oldukları puan esas alınarak, atanmak istedikleri öncelik sırasına göre tercihleri doğrultusunda puan üstünlüğüne göre yapılacağı öngörülmüş, ''Yöneticilik görevinin sona ereceği hâller'' başlıklı 27. maddesinin değişik 3. fıkrasında, ''İlgili mevzuatında belirtilen yöneticilik normuna esas ölçütler çerçevesinde yöneticilik norm kadrolarının tamamı ya da bir kısmı kaldırılan eğitim kurumlarında norm kadro fazlası durumunda olan yöneticiler bu Yönetmelik ekinde yer alan EK-2 Yönetici Değerlendirme Formu üzerinde yapılacak değerlendirmeye göre en az puan alandan başlanarak Bakanlıkça norm kadrolarının onaylandığı tarihten geçerli olmak üzere belirlenir. Norm kadro fazlası durumuna düşen yöneticiler, istek ve ihtiyaçları birlikte değerlendirilerek uygun görülecek eğitim kurumu yöneticiliklerine öncelikle atanırlar. Durumlarına uygun boş eğitim kurumu bulunmaması ya da kendilerine önerilen eğitim kurumlarına atanmak istemeyenlerin yöneticilikleri, Bakanlığın norm kadrolarını onayladığı tarihten itibaren iki yıl daha devam eder. Bu süre içerisinde boş yöneticilikler için yapılacak duyurulara başvuruda bulunabilirler. Ancak 18 inci maddenin beşinci fıkrası kapsamında yatılı kız öğrencisi bulunan eğitim kurumlarında kadın adaylara ayrılan müdür yardımcılığı norm kadrosu bu fıkra kapsamı dışındadır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar" başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, "Temyiz incelemesi sonunda Danıştay; kararı hukuka uygun bulursa onar. Kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek onar." hükmüne yer verilmiştir.
Dayanağı düzenleyici işlem ile bireysel işleme karşı birlikte dava açılması ve düzenleyici işlemin yürürlükten kaldırılması nedeniyle düzenleyici işlem hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi durumunda, bireysel işlem hakkında hüküm kurulurken, düzenleyici işlem yönünden de işin esasına girilerek düzenleyici işlemin hukuki denetiminin yapılması gerektiği noktasında duraksama bulunmamaktadır.
Temyize konu Daire kararında, dava konusu düzenleyici işlem hakkında, üst hukuk normlarına uygunluğu yönünden hukuki bir değerlendirme yapılmaksızın anılan düzenlemenin yürürlükten kaldırılması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, buna dayalı olarak tesis edilen bireysel işlemler yönünden ise, düzenleyici işleme uygun olarak tesis edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ve yargılama giderlerinin tamamı davacı üzerinde bırakılarak aleyhine vekalet ücretine hükmedilmiş ise de, bireysel işlemler yönünden hukuki değerlendirme yapılırken, hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda karar verilen dava konusu düzenlemenin hukuka uygunluğu yönünden değerlendirme yapılması gerektiğinden, Daire kararının gerekçesinin eksik olduğu görülmektedir.
Yukarıda yer verilen 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde düzenlenen, Danıştayın kararın sonucunu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa kararı, gerekçesini değiştirerek onayacağı yolundaki hüküm ve usul ekonomisi gözetilerek bu konuda, Kurulumuzca değerlendirme yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin dayanaklarından olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 88. maddesinde, öğretmenlere; okul ve enstitü müdürlüğü, başyardımcılığı ve yardımcılığı görevlerinin ikinci görev olarak yaptırılabileceği, işlem tarihinde yürürlükte bulunan 3797 sayılı Kanunun 56. maddesinde ise, bu görevler için aranacak nitelik ve diğer şartların Bakanlıkça yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
Dava konusu Yönetmelik maddesinde, ikinci görevle eğitim kurumu yöneticiliğinde görevlendirilen öğretmenler bakımından görev yaptıkları eğitim kurumunda norm kadro fazlalığı oluşması durumunda, ilgililerden hangisinin norm kadro fazlası olacağına yönelik düzenleme yapıldığı, buna göre, Ek-2 Yönetici Değerlendirme Formu üzerinde yapılacak değerlendirmeye göre en az puan alandan başlanarak norm fazlasının belirlenmesi ölçütünün kabul edildiği anlaşılmaktadır.
Norm kadrosu personeli belirlemeye yönelik olarak değerlendirme formu üzerinden objektif kriterler öngören dava konusu düzenlemenin, kamu hizmetinin gerekli ve yeterli sayıda personel tarafından yürütülmesi amacıyla tesis edildiği ve dayanağı olan üst hukuk normlarına uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, yukarıda hukuka uygun olduğu değerlendirilen düzenleyici işleme dayanılarak tesis edilen bireysel işlemlerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, dava konusu bireysel işlemler ile dayanağı düzenleyici işlem hukuka uygun bulunduğundan, davacının yargılama giderleri ile vekalet ücretine yönelik iddialarına da itibar edilmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu düzenleyici işlem bakımından karar verilmesine yer olmadığına, bireysel işlem bakımından davanın reddine, …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince belirlenen …-TL'nin davacıdan alınarak davalı ...Bakanlığına verilmesine ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2018 tarih ve E:2016/582, K:2018/7428 sayılı kararının, temyize konu davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin kısımlarının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 24/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Davacının, Müdür Yardımcısı olarak görev yaptığı … Lisesinde norm kadro fazlası olarak belirlenmesine ilişkin ... tarihli işlem ile bu işleme karşı yaptığı itirazın reddine ilişkin ... tarihli işlemin ve dayanağı 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin 27. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle açılan davada; Danıştay İkinci Dairesince verilen kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen davanın reddine ilişkin kararın davacı tarafından davanın reddine ilişkin kısmı ile yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Daire tarafından; 28/02/2013 tarih ve 28573 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticileri Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 19. maddesi ile, 13/08/2009 tarih ve 27318 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan -ve dava konusu olan- Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine İlişkin Yönetmeliğin yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle, dayanaktan yoksun kaldığı gerekçesiyle esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; bireysel işlem yönünden ise, ilgili mevzuatında belirtilen yöneticilik normuna esas ölçütler çerçevesinde Müdür Yardımcısı norm kadrosu beş iken biri kaldırılan Batman ili, Merkez ilçesinde bulunan … Lisesinde görev yapan müdür yardımcıları arasında Yönetici Değerlendirme Formu üzerinde yapılan değerlendirmeye göre en az puanla norm kadro fazlası durumunda yönetici olan davacı hakkında işlem tesis tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Yönetmelik hükmüne uygun olarak tesis edilen dava konusu bireysel işlemlerde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine, …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı Milli Eğitim Bakanlığına verilmesine karar verilmiştir.
Mahkeme kararlarının, hüküm fıkrası ve hükmün dayandığı gerekçe ile bir bütün olduğu, gerekçesiz karar verilmesinin mümkün olmadığı açık olduğuna göre, gerekçenin hem temyiz incelemesini yapacak merci açısından, hem de kararı uygulayacak olan idare açısından yeterli açıklıkta olması gerektiğinde kuşku yoktur.
Yargılama hukukunda, yargı (hüküm), uyuşmazlığı çözmekle görevli ve yetkili yargı yerinin yargılama sürecinin sonunda ulaştığı "sonuç"tur. Gerekçe, yargıcın çözümlemek durumunda olduğu uyuşmazlığa uygulanması gereken soyut hukuk kuralının saptanmasında, yorumlanmasında ve tüm ayrıntılarıyla ortaya konulup nitelendirilen maddi olaya uygulanmasında izlemiş olduğu yöntemi gösteren ve bu özelliği sebebiyle, yargılamanın nesnelliği ile varılan yargının doğruluğu konusunda davanın taraflarına güven, üst yargı yerine de denetleme olanağı veren açıklamadır.
Davacı tarafından hukuka aykırı olduğu ileri sürülen ve bireysel işlemin de dayanağı olan düzenlemenin öncelikle hukuki irdelemesinin yapılması, varılacak sonuca göre de bireysel işlemin hukuki denetiminin yapılması gerekmektedir.
Öte yandan, düzenleyici işlemle ilgili olarak uyuşmazlığın esası yönünden Dairece henüz bir inceleme yapılmamış olduğundan, kararın usul ekonomisinden bahisle gerekçeli onanması halinde "iki dereceli yargılama" öngörülen dava konusu uyuşmazlıkta, tek dereceli yargılama suretiyle kesin nitelikte karar verilmesi gibi bir sonucun ortaya çıkacağı da açıktır.
Bu durumda, Dairece işlemin dayanağı düzenleme yönünden bir değerlendirme yapılmadan ve herhangi bir gerekçeye yer verilmeden bireysel işlemin hukuka uygun olduğu sonucuna varılmasında hukuka uygunluk bulunmadığından Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.