Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, ... rant sigortasına giriş tarihinin Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi gerektiğinin, yaşlılık aylığına hak kazandığının ve davacıdan fazla alınan bedelin iadesi gerektiğinin tespiti istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtilen şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, Türkiye’de 05.09.2006 tarihinden itibaren vergi kaydına istinaden 5510 sayılı Kanunun 4/1-b (1479 sayılı Kanun ) kapsamında sigortalılığı başlayan davacı, 25.12.2012 tarihinde ... ülkesinde ev kadınlığı süresinden 05.02.1988 – 15.03.2006 tarihleri arası tamamını 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanma talebine istinaden Kurumca 5510 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında 5.620 gün borçlanma bedelinin tamamını süresinde ödediği, davacının ... rant sigortasına giriş tarihinin Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi gerektiğinin, yaşlılık aylığına hak kazandığının ve fazla ödenen bedelin iadesi gerektiğinin tespitini istediği, mahkemece, davacının ev kadınlığı süresinin eylemli ve fiili çalışma olarak kabul edilemeyeceği ve yurtdışı şahsi dosyasında yurtdışı hizmet cetvelinin bulunmadığı belirtilerek davacının sigortalılık başlangıç tarihinin 3201 sayılı Kanunun 5.maddesine göre belirlenmesi gerektiğinden ve 1479 sayılı Kanunun geçici 10/h bendi kapsamında tahsis şartlarının oluşmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkemenin hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süresini düzenleyen 5510 sayılı Yasanın 38’inci madde hükmü; malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcını; sigortalının, 5417, 6900, 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20’nci maddesi kapsamındaki sandıklara veya bu Kanuna tâbi olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih olarak kabul edileceğini; kanunun uygulanmasında 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarınatâbi olanların sigortalılık süresinin, 18 yaşının ikmal edildiği tarihte başlamış olacağını, bu tarihten önceki süreler için ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin, prim ödeme gün sayısı hesabına dahil edileceğini öngörürken, Uluslararası Sosyal Güvenlik Sözleşme hükümlerini saklı tutmuştur.
Öte yandan, Anayasamızın 90/son maddesi uyarınca, yöntemince yürürlüğe konulmuş Uluslararası sözleşmeler kanun hükmünde olduğu gibi, normlar hiyerarşisi yönünden uluslararası sözleşme kurallarına uygulamada yasal güç tanınmakta ve bu kuralların uygulanma önceliği de haiz bulunmaktadır.
10.04.1965 tarihli resmi gazetede yayımlanarak 01.11.1965 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile ... Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin uzun vadeli sigorta kollarından olan “Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları(aylıkları)” başlıklı beşinci bölümde düzenlenen konuya ilişkin 29’uncu madde hükmü ise “... Sosyal Sigorta Mercii için aşağıdaki hususlar geçerlidir:
(4) Bir kimsenin ... sigortasına girişinden önce bir ... rant sigortasına girmiş bulunması halinde, ... Rant Sigortasına girişi, ... Sigortasına giriş olarak kabul edilir. ..” hükmünü öngörmüştür.
Anılan Uluslararası sözleşme hükmü ile, sözleşme hükmünün düzenlendiği bölüm birlikte değerlendirildiğinde; bir kimsenin ... sigortasına girmeden önce, sözleşme hükmü kapsamında,uzun vadeli sigorta kollarından olan malüllük, yaşlılık ve ölüm Sigortalarından ... rant sigortasına girmiş bulunması halinde, rant sigortasına giriş tarihinin, ... sigortasına giriş tarihi olarak kabul edileceğinin kabulü gerekir.
Öte yandan; 11.09.2014 tarihli Mükerrer Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 29"uncu maddesi ile 3201 sayılı Kanunun 5"inci maddesinin beşinci fıkrasına “Ancak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde ... sigortasına girişinden önce âkit ülke sigortasına girdiği tarihin ... sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların âkit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.” cümlesi eklenerek; yurtdışında ilk defa çalışmaya başlayanların bu çalışmalarının ilgili sözleşme kapsamında Türkiye"de sigorta başlangıç tarihi olarak 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanma yapma şartına istinaden kabul edilmiştir.
3201 sayılı Kanunun “aylık tahsisi ve aylığın başlama tarihi” başlıklı 6.maddesinde;
"A-Bu kanuna göre değerlendirilen sürelere istinaden aylık tahsisi yapılabilmesi için;
a)Yurda kesin dönülmüş olması,
b)Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması;
c)Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması şarttır.
Yukarıdaki şartları yerine getirenlerden tahsise hak kazananların aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılmak üzere ilgili sosyal güvenlik kurumu kanunu hükümlerine göre bağlanır...” hükmü düzenlenmiştir.
3201 sayılı Kanun aylık bağlanması için “kesin dönüş” koşulunu aramakla birlikte bu konuda açıklayıcı bir bilgi de içermemektedir. Hukuk Genel Kurulu’nun 1997/10-588-857, 1998/10-645 1999-237 sayılı kararlarında da belirtildiği üzere, yurda kesin dönüş yapmaktan söz edebilmek için yurt dışında çalışan ... Vatandaşlarının çalışma hayatına yönelik tüm ilişkilerini gerek çalıştığı işyerleri ve gerekse ilgili olduğu tüm sosyal güvenlik kuruluşları yönünden sona erdirmeleri gerekir.
Yukarıdaki açıklamalar gözetilerek; davacının, Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi olarak hangi tarihin kabul edilmesi gerektiği istemi ile fazla alınan bedelin iadesi gerektiğine ilişkin istemi açıklattırılmalı, davaya konu yapılan ve rant sigortasına giriş olarak öngörülen tarihin “Ev kadınlığı süresi” olup olmadığı, davacının ... ülkesinde sigortalılık bildirimi bulunup bulunmadığı, davacıya ait ... ülkesindeki çalışmalarını gösterir TR 4 belgesi de celbedilerek usulünce araştırılmalı; davacının, sigortalılık başlangıç tarihi istemine konu tarihin ev kadınlığı süresi olduğunun tespit edilmesi halinde, yukarıda bahsedilen Uluslararası sözleşme hükmü kapsamında, uzun vadeli sigorta kollarından olan malüllük, yaşlılık ve ölüm Sigortalarından ... rant sigortasına giriş niteliğinde bir sigortalılık süresi olup olmadığı usulünce araştırılmalıdır.
Yapılacak araştırma neticesi, ev kadınlığı süresinin, ... rant sigortası kapsamında bulunmadığının anlaşılması halinde; ...-... Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin sigorta başlangıcına dair yukarıdaki sözleşme hükmünün uygulanmasını gerektirecek nitelikteki varsa rant sigortasına giriş tarihi belirlenmeli ve böylece davacı istemi bu çerçevede yeniden değerlendirilmeli, 3201 sayılı Kanunun 6. Maddesi ve 1479 sayılı Kanunun geçici10. maddesindeki tahsis şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği ve kesin dönüş şartının oluşup oluşmadığı irdelenip, varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, istek halinde temyiz harcının davacıya iadesine, 30.04.2015 gününde oybirliği ile karar verildi.