Mahkemesi :İş Mahkemesi

Davacı, ... rant sigortasına giriş olan 20.03.1975 tarihinin Türkiye"de sigorta başlangıcı olarak belirlenmesini ve yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitini istemiştir.
Mahkeme, kesin dönüş koşulunun gerçekleşmediğinden bahisle, davanın tümüyle reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
15.08.2007 günlü borçlanma başvurusu ve 19.11.2007 günlü ödemeyle ..."da geçen 20.03.1975-31.12.2006 tarihleri arası 3.565 günü 4/1-a madde kapsamında borçlanan, 1.844 gün yurtiçi sigortalılığı ile beraber toplam 5.409 prim gün sayısı bulunduğu anlaşılan ve 20.03.1975 tarihi itibarıyla da ... rant sigortasına giriş yaptığı görünen davacının, 29.03.2011 günlü tahsis başvurusu, sigorta girişinin 3201 sayılı Yasanın 5"inci madde hükmüne göre belirlenip reddi üzerine eldeki bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, bir taraftan 20.03.1975 tarihi ... rant sigortasına giriş olduğundan hareketle Türkiye"de sigorta başlangıcı olduğuna karar verirken, öte yandan kesin dönüş gerçekleşmediğinden bahisle, her iki davacı isteminin de reddine karar vermiş olup, hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğu gibi kendi içerisinde de çelişkilidir.
Yurtdışında çalışan ... vatandaşlarının yurtdışında geçen hizmetlerinin borçlandırılarak, ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatında malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini sağlamak amacıyla kabul edilen 3201 sayılı Kanun hükümleri uyarınca borçlandırılan sürelere dayalı olarak hangi şartlarda aylık bağlanacağı anılan Kanunun 6’ıncı maddesinde belirlenmiştir. Tahsis yapılabilmesi için aranan koşullardan birisi de, yurda kesin dönülmüş olmasıdır.
Çünkü, bilindiği üzere 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan ... Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’un 3’üncü maddesinde yer alan, borçlanma isteminde bulunabilmek için yurda kesin dönüş yapılması gereğini öngören düzenleme, Anayasa Mahkemesi’nin 12.12.2002 günlü, 2000/36 E. 2002/198 K. sayılı kararı ile iptal edilmiş, 29.07.2003 tarihli 4958 sayılı Yasanın 56’ıncı maddesiyle de, 3201 sayılı Yasanın 3’üncü maddesinde bu yönde gerekli düzenleme yapılmıştır. Sıralanan hukuksal çerçeve karşısında, yurt dışında bulunan ... vatandaşlarının borçlanabilmeleri için yurda kesin dönüş yapma koşulu ortadan kalkmış olmakla birlikte, 3201 sayılı Yasa gereğince borçlanan ... vatandaşlarına yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için,
a) Yurda kesin dönülmüş olması,
b) Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması,
c)Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması koşullarının hepsinin birlikte gerçekleşmesi gerektiğine ilişkin aynı Kanunun 6’ıncı maddesi hükümleri Anayasa Mahkemesince iptal edilmemiş olup ayaktadır. Anılan düzenleme, aylık bağlanması için “kesin dönüş” şartını aramakla birlikte, “kesin dönüş” konusunda açıklayıcı bir bilgi içermez.
Hukuk Genel Kurulu’nun 1997/10-588-857, 1998/10-645 1999-237 sayılı Kararlarında da belirtildiği üzere, yurda kesin dönüş yapmaktan söz edebilmek için yurt dışında çalışan ... Vatandaşlarının çalışma hayatına yönelik tüm ilişkilerini, gerek çalıştığı işyerleri ve gerekse ilgili olduğu tüm sosyal güvenlik kuruluşları yönünden sona erdirerek yerleşmek ve sosyal güvenliklerini de burada sağlamak üzere anavatana dönüş yapmaları gerekir. Başka bir anlatımla, yurt dışındaki işçi sıfatıyla, çalışma hayatıyla ilgili tüm bağlarını ve ilişkilerini bitirmeden ilgili ülkenin sosyal güvenlik kuruluşundan işsizlik,hastalık gibi yardım alarak geçici sürelerle yurda giriş yapmak “kesin dönüş” yapıldığı anlamını taşımaz. Yine yurt dışındaki işini kaybetmek de her zaman kesin dönüşe delalet etmez. Giderek kişi işsiz kalabilir ama işsizlik sigortasından yardım almayı yeterli görerek yurda kesin dönüş yapmayabilir.
Bu konuda çıkarılan, 06.11.2008 tarih 27046 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 4. maddesinde de “Kesin dönüş; Aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu” ifade edeceği öngörülmüştür. Dairemizin yerleşmiş içtihatlarında; işsizlik sigortasından yardım almak kişinin yurt dışında oturduğuna ve yurda kesin dönüş yapmadığına kuvvetli bir delil ve karine oluşturur. Ancak bu karinenin aksi, somut olayın özellikleri içinde belirlenecek aynı güçteki delillerle de ispat olunabilir.
Somut olayda; 29.03.2011 tarihinde tahsis talebinde bulunan davacının, dosya içerisinde yer alan 29.04.2011 günlü ... sigorta cetvelinde, 31.12.2010 tarihine kadar yurtdışı çalışmaları ve ikamete dayalı ödenek alımlarının devam ettiği görünürken, davacı tarafından temyiz dilekçesi ekinde sunulu 24.02.2014 günlü tercümeli "işsizlik parası" konulu yazıda, davacının 01.01.2011 tarihinden itibaren işsizlik yardımı almadığının bildirilmesi karşısında; yapılması gereken iş, davacının borçlanma işleminin geçerliliğine karşın, aylık bağlanabilmesi için anılan 6’ıncı maddenin aradığı kesin dönüş koşulunun yeniden ve usulünce (bu anlamda özellikle temyiz dilekçesi ekende sunulu belge de dikkate alınarak, son tarihli tercümeli TR 4 denilen ... sigorta kurumuna ait hizmet cetveli yeniden celbedilmeli v.s) araştırılarak varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekir.
Yapılacak araştırma sonucu kesin dönüşün gerçekleşmemiş olduğunun anlaşılması halinde dahi, sigorta başlangıcına dair davacı isteminin kabulüne karar verilmesi gereği bozmadan sonraki yargılamada gözardı edilmemelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 30.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.