Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
... Valiliği’ne bağlı ... Sevgi Evleri Çocuk Yuvası ve Kız Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü’nde 27.09.1977-21.07.1978 tarihleri arasında bakıcı anne olarak çalıştırıldığı ve işverence mahkemeye gönderilen cevap yazısından da uyuşmazlık konusu dönemde sigortasız olarak çalıştırıldığı anlaşılan davacının, davalı Kuruma ait kayıt ve belgelerde ise hizmete ilişkin herhangi bir saptamanın söz konusu olmadığı, işe giriş bildirgesinin Kuruma verilmediği anlaşılmakta olup, 27.09.1977 tarihinde davalı işverene ait işyerinde hizmet akdine tabi olarak geçen ve Kuruma bildirilmeyen 1 günlük çalışma süresinin ve sigortalılık başlangıç tarihinin tespitine ilişkin davada, mahkemece yapılan yargılama sonunda istemin hak düşürücü süreye uğradığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesinde, yönetmelikle belirlenen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları, Kurumca saptanamayan sigortalıların, çalıştıklarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilâm ile kanıtlayabildikleri takdirde, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayılarının göz önünde bulundurulacağı açıklanmış olup anlaşılacağı üzere çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden bu maddeyle getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır. Buna göre; ilgili kişi hakkında işe giriş bildirgesi düzenlenmediği, düzenlenmesine karşın yasal hak düşürücü süre içerisinde Kuruma verilmediği, sigortalılık bildirimini içeren dönemsel sigorta primleri bordrosunun/aylık prim ve hizmet belgesinin hazırlanmadığı veya anılan süre içerisinde Kuruma teslim edilmediği, sigorta priminin
Kuruma yatırılmadığı, çalışmanın varlığı yönünde Kurum görevlilerince herhangi bir saptamanın söz konusu olmadığı durumlarda, hizmetin varlığını ileri süren kişilerin hak düşürücü süre içerisinde yargı yoluna başvurması zorunludur. Bununla birlikte önemle vurgulanmalıdır ki değinilen kuralın tek istisnası, kamu kurum ve kuruluşlarında gerçekleşen hizmete ilişkin olarak, Kuruma aktarılmasa dahi işveren tarafından ödenen ücret/maaş üzerinden sigorta primi kesintisi yapılması olgusudur. Bir başka anlatımla, sözü edilen niteliğe sahip işyerinde çalışanların kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin de belgelere dayandırılması asıl olduğundan, yukarıda açıklanan durumların hiçbiri gerçekleşmemiş olsa da Kuruma aktarılmamasına karşın işverence ilgiliye ödenen ücret/maaş üzerinden sigorta primi kesintisi yapıldığı takdirde hak düşürücü süreye ilişkin hüküm uygulanamaz. Belirtilmelidir ki, uygulama yapılırken, hizmetin ara vermeksizin kesintisiz gerçekleştiği durumlarda, çalışmanın sona erdiği (işten çıkış yapıldığı) yılın sonuna karşılık gelen 31 Aralık gününden başlayarak 5 yıllık sürenin hesaplanması gerekmektedir.
Yukarıdaki yasal düzenlemeler ve açıklamalar ışığında dava değerlendirildiğinde; kamu kurum ve kuruluşu niteliğindeki ... Sevgi Evleri Çocuk Yuvası ve Kız Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü’nde gerçekleşen hizmete ilişkin olarak, Kuruma aktarılmasa da davacıya ödenen ücret üzerinden sigorta primi kesintisi yapılıp yapılmadığı yöntemince saptandıktan ve buna göre hak düşürücü süre uygulaması irdelendikten sonra elde edilecek sonuca göre hüküm kurulması gerekirken eksik araştırma ile istemin hak düşürücü süreden reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının isteği durumunda davacıya geri verilmesine, 30.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.