Danıştay 10. Daire 2021/425 Esas 2021/774 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/425
Karar No : 2021/774

DAVACI : ... Emlak Gayrimenkul İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN_ÖZETİ : Bursa ili, Mustafakemalpaşa ilçesi, ... Mahallesi'nde kain, tapunun ... ve ... parsellerinde kayıtlı ve mülkiyeti davacıya ait olan taşımazların da içinde yer aldığı alanda 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu kapsamında yapılan arazi toplulaştırma işleminin davacı taşınmazları yönünden iptali istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davanın, idare mahkemesinin görev alanı içinde olması nedeniyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 43/1. maddesi uyarınca görev yönünden reddedilerek, dosyanın görevli ve yetkili ... İdare Mahkemesine gönderilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanunu'nun 14/6 maddesi uyarınca gereği görüşüldü.
3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu'nun (dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan hali ile) "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Kanunun amacı sulama alanları ile Bakanlar Kurulunca gerekli görülen alanlarda;
a) Toprağın verimli şekilde işletilmesini, işletilmesinin korunmasını, birim alandan azami ekonomik verimin alınmasını, tarım üretiminin sürekli olarak artırılmasını, değerlendirilmesini ve buralarda istihdam imkanlarının artırılmasını,
b) Yeterli toprağı bulunmayan ve topraksız çiftçilerin zirai aile işletmeleri kurabilmeleri için Devletin mülkiyetinde bulunan topraklarla topraklandırılmalarını, desteklenmelerini, eğitilmelerini,
c) Ekonomik üretime imkan vermiyecek şekilde parçalanan tarım topraklarının gerektiğinde ve imkanlar ölçüsünde genişletilmesi suretiyle de toplulaştırılmasını, tarım arazisinin ailenin geçimini sağlamaya ve aile iş gücünü değerlendirmeye yeterli olmayacak derecede parçalanmasını ve küçülmesini önlemeyi,
d) Yeni yerleşme yerleri kurmayı, mevcut yerleşme yerlerine eklemeler yapmayı,
e) Zorunluluk halinde tarım arazisinin diğer amaçlara tahsisini düzenlemeyi,
f) Dağıtılmayan tarım arazisinin değerlendirilme şeklini belirlemeyi,
g) Bakanlar Kurulunca gerekli görülen diğer bölgelerde gayrimenkullerin Milli Güvenlik nedeniyle mülkiyet ve tasarruf şekillerinde ve yerleşim yerlerinde düzenlemeler yapmayı, sağlamaktır." hükmüne; "Uygulama alanı" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Kanunun uygulama alanı, Bakanlar Kurulu kararı ile belirtilen alanlardır. Bakanlar Kurulunun bu kararı, kamulaştırma ve diğer işlemler bakımından kamu yararı kararı sayılır ve Resmi Gazete'de yayımlanır." hükmüne ve "Toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri" başlıklı 6. maddesinde, "Bu Kanunda belirtilen amaçları gerçekleştirmek üzere uygulama alanlarında ilgili kuruluşça, isteğe bağlı veya maliklerin muvafakatı aranmaksızın arazi toplulaştırılması yapılabilir....." hükmüne yer verilmiştir.
2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin bu Kanunla verilen görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş "genel görevli" mahkemeler olduğu hükme bağlandıktan sonra, aynı Kanun'un 3410 sayılı Kanun'un 1. maddesi ile değişik 5. maddesinde; idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla, ilk derecede Danıştay'da çözümlenecek olanlar dışındaki davalara bakacağı açıklanmıştır.
2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun "İlk Derece Mahkemesi Olarak Danıştay'da Görülecek Davalar" başlıklı 24. maddesinin 02/07/2018 tarihli değişiklikten önce yürürlükte olan haliyle 1/a bendinde; "Bakanlar Kurulu kararlarına" karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarında Danıştay'ın ilk derece mahkemesi olarak görevli olduğu kuralı yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 43. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, "görevsizlik sebebiyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayı görevi için de görmezse dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir" hükmü bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından hissedarı olduğu Bursa ili, Mustafakemalpaşa ilçesi, ... Mahallesi'ndeki ... ve ... parsel sayılı taşınmazların da içinde bulunduğu alanda 3083 sayılı Kanun hükümleri uyarınca arazi toplulaştırma projesi gerçekleştirildiği, yapılan uygulama sonucunda davacının kadastral parsellerdeki hak edişlerine karşılık yeni arazi tahsis edildiği, uygulama sonucunda mağduriyetine neden olunduğu, kadastral parseller üzerinde bulunan ve sabit tesis niteliğindeki tavukhane binasının ve meyve ağaçlarının dikkate alınmadığı, üzerinde sabit tesis mevcut olan parsellerin toplulaştırma projesi kapsamından çıkarılması gerektiği, ayrıca dava konusu edilen ... ve ... parsel sayılı taşınmazların konum itibarıyla yüksek değere sahip olduğu halde toplulaştırma projesi kapsamında yeni tahsis edilen taşınmazların değerlerinin düşük ve kötü durumda olduğu iddialarıyla sonuçta ... ve ... parsel sayılı taşınmazların dahil edildiği arazi toplulaştırma projesinin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu arazi toplulaştırma projesi, 3083 sayılı Kanun'un 1. maddesinde belirtilen amaçları gerçekleştirmeye yönelik olarak aynı Kanun'un 3. maddesine göre uygulama alanı ilanı edilen yerlerde, ilgili kuruluş tarafından Kanun'un 6. maddesine göre yapılan arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerine dair uygulama işlemine ilişkin ve idari yönden kesin ve yürütülebilir bir işlem olup 24/02/2020 tarihinde kayda alınan dava dilekçesinde, uygulama alanı ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının iptalinin istendiği yönünde herhangi bir açıklama ve iddiaya yer verilmemiştir.
Bu durumda; kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem niteliğindeki dava konusu arazi toplulaştırma projesinin davacının taşınmazlarına yönelik uygulama işleminin iptali istemi ile açılan davanın, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görülecek davalardan olmaması nedeniyle genel görevli idare mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenle, 2577 sayılı Kanun'un 43/1-a maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine, dosyanın görevli ve yetkili bulunan ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 25/02/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.