MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki menfi tespit davasının hükmün bozulmasından sonra yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı direnme kararı verildiği, ancak yerel mahkemenin direnmeye yönelik kararın usul hukuku anlamında gerçek bir direnme kararı olmadığı yeni bir gerekçeye dayalı yeni hüküm niteliğinde olduğu gerekçesiyle HGK"nun 2017/19-2735 esas ve 2018/1443 karar sayılı ve 16/10/2018 tarihli kararı ile dosyanın davalı ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz incelemesinin yapılması için Dairemize gönderildiğinin anlaşılması üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, davacı ile dava dışı ... A.Ş. arasındaki ticari ilişki kapsamında iki adet faturaya konu makinelerin satın alınması karşılığında 102.660,00 TL bedelli 15.05.2008 tarihli bir adet çekin keşide edilerek dava dışı lehdar ... A.Ş."ye verildiğini, sonrasında davacı şirket çalışanı ... tarafından haksız şekilde ele geçirilen ve üzerinde lehdar cirosu bulunan bu çekin keşide tarihi 15.05.2010 şeklinde tahrif edilerek davalılardan ... Ltd.Şti ve ... cirolarıyla en son hamil olan davalı ... Ltd. Şti"ne intikal ettirilmesi üzerine son hamil .. Ltd. Şti"nce davacı aleyhine takibe konu edildiğini, çekin haksız olarak ele geçirilmesi nedeniyle Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı"na suç duyurusunda bulunulduğunu belirterek; çek ve icra takibi nedeniyle davacının davalılara borçlu olmadığının tespitini ve % 40 oranında tazminatın tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılardan ... Teks. ... Ltd. Şti. ve ... cevabında, davalıların lehdar ... A.Ş."ye satılan makine bedelinin teminatı olarak çekin alındığını, makine aksamları teslim edildiği halde bedelinin ödenmemesi nedeniyle çekten dolayı alacaklı olduklarını, davacının iddialarının doğru olmadığını, davacı bilgisi dahilinde çekin diğer davalı ... Ltd. Şti."ne verildiğini bildirerek, davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... Ltd. Şti. vekili, davalının çekte geçerli bir ciro silsilesiyle iyiniyetli hamil olduğunu belirterek, davanın reddini savunmuş ve % 40 oranında tazminatın davacıdan tahsilini istemiştir.
Mahkemece, davaya konu çekin de aralarında yer aldığı bir takım çeklerle ilgili olarak davacı şirket yetkilisinin şikayeti üzerine davacı çalışanı ..."nin yargılandığı Bursa 3. Asliye Ceza Mahkemesi"nin 2010/671 E. 2011/521 K. sayılı 07.09.2011 karar tarihli dava dosyasında aldırılan bilirkişi raporuna göre çek üzerindeki keşide tarihinde tahrifat yapıldığının saptandığı, dava dışı sanık ..."nin davaya konu çeki davacıya iade etmemesi sonucu hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçundan mahkum olup bu mahkumiyet kararının kesinleştiği, bu durum karşısında gerçek keşide tarihi 15.05.2008 olması nedeniyle süresinde ibraz edilmeyen çekin kambiyo senedi vasfını yitirdiği, haksız ve hukuka aykırı şekilde davacı elinden çıktığının belirlendiği, çekteki tahrifat iddialarının çeki ibraz edip takibe konu yapan son hamil davalılardan .. Ltd. Şti."ne karşı da ileri sürülebileceği ve bu davalının iyiniyet iddiasının dinlenmeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne davaya konu 102.660,00 TL tutarlı çekten ve icra takibinden dolayı davacının davalılara borçlu bulunmadığının tespitine, koşulları oluşmadığından davacının tazminat isteminin reddine karar verilmiş, hüküm davalılardan ... Ltd. Şti. vekilince temyiz edilmesi üzerine dairemizce onama kararı verilmiş , davalı ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti. vekili ve davalı ... tarafından karar düzeltme isteminde bulunulması üzerine onama kararı kaldırılarak 03.02.2016 tarihli ve 2015/13252 E., 2016/1467 K. sayılı kararı ile; "...1-Davanın kabulüne dair verilen hükmün Dairemizce onanmasına ilişkin kararın davalı-ciranta ... tarafından temyiz edilmemiş olması sebebiyle bu davalının karar düzeltme hakkı bulunmadığından karar düzeltme isteminin reddi gerekmiştir. 2-Davalı-hamil ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti."nin karar düzeltme istemine gelince; dava konusu çekin keşide tarihinde tahrifat yapılmış olması çekin tahrifattan önceki haliyle değerlendirilmesi gerektiği sonucunu doğurur, ancak kambiyo senedi niteliğini kaybettirmez. Ne var ki, gerçek keşide tarihine göre çekin süresinde ibraz edilip edilmediği belirlenerek sonucuna göre işlem yapılması gerekir. Nitekim yerel mahkemece bu çerçevede yapılan inceleme sonucunda gerçek keşide tarihine göre süresinde ibraz bulunmadığı saptanmıştır. Süresinde ibraz edilmeyen çekler yönünden taraflar arasında temel ilişki bulunması halinde böyle bir çeke yazılı delil başlangıcı olarak dayanabilir ve alacaklı alacağını her türlü delille kanıtlayabilir. Taraflar arasında temel ilişki bulunmaması halinde ise hamil keşideciye karşı dava tarihinde yürürlükte bulunan 6762 sayılı TTK"nun 644. maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacak talebinde bulunabilir. Bu açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesine gelince; davalılardan ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti., çeke ciro yoluyla hamil olduğundan anılan yasa hükmü uyarınca sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde davacı keşideciden alacak talebinde bulunabilir. Böyle bir durumda sebepsiz zenginleşmediğinin keşideci tarafından kanıtlanması gerekir. Öte yandan, hamilin senedi bile bile borçlunun zararına hareket ederek kötü niyetle iktisap ettiği iddiasının da TTK"nun 599. maddesi hükmü uyarınca keşideci tarafından ispatlanması gerekir. Mahkemece bu yönler gözetilmeksizin eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulduğundan, hükmün davalı ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti. yararına bozulması gerekirken ilamda yazılı nedenlerle onandığı anlaşıldığından anılan davalının karar düzeltme talebinin kabulü gerekmiştir..."gerekçesiyle Dairemizin onama kararı kaldırılarak yerel mahkeme kararı bozulmuştur.
Mahkemece bozma üzerine yapılan yargılama neticesinde , davalı hamil ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti"nin TTK"nun 644.maddesi uyarınca; sebepsiz zenginleşme nedenine dayanarak alacak talebinde bulunacağı hususunda; çekin sonra keşide tarihinin tahrif edilmesi nedeni ile asıl keşide tarihi olan 15/05/2008 keşide tarihi kabul edildiğinde; çek, 31/05/2010 takip tarihi itibari ile zamanaşımına uğramış olduğu, 6273 Sayılı Kanunun 03/02/2012 tarihinde yürürlüğe girdiğinden; bu tarihten önceki uyuşmazlıklarda TTK"nun 726/1.maddesi uygulanacağından; çeklerde zamanaşımı süresi 6 ay olduğundan; dava konusu çeki davalı hamilin Bursa 13.İcra Müdürlüğü"nün 2010/10272 Esas sayılı dosyasında yaptığı icra takip tarihi olan 31/05/2010 tarihinde zamanaşımına uğradığı, hamilin keşideciye karşı ileri süreceği TTK 644.maddeye dayalı sebepsiz zenginleşme talebinin de 1 yıllık zamanaşımına uğradığı, davalı vekilinin mahkemeye sunduğu 24/06/2010 tarihli dilekçede, çeki mal karşılığı aldığını ileri sürdüğü, daha sonra bu savunmasını talil ederek çeki borca karşılık aldığını ileri sürerek çelişkili beyanlarda bulunduğu, keşide tarihi tahrif edilmiş olup, iş bu sahtecilik iyi niyetli hamillere karşı da ileri sürülebileceği; davalı çek hamilinin iyi niyetli olmadığı, dava konusu çek keşidecinin elinden rızası dışında çıkmış olup, keşidecinin çalışanı ... tarafından ele geçirilip diğer davalılara verilmiş olduğundan, bu nedenle hakkında kamu davası açılarak, Bursa 3. Asliye Ceza Mahkemesi"nin 2010/681 - 2011/521 E/K sayılı Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi, Hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçlarından, mahkumiyetine karar verildiği ve bu kararın da kesinleştiği gerekçesiyle davaya konu 102.660,00 TL tutarlı çekten ve icra takibinden dolayı davacının davalılara borçlu bulunmadığının tespitine, koşulları oluşmadığından davacının tazminat isteminin reddine dair direnme kararı verilmiş, hükmün davalı ... Giyim San. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
HGK"nun 2017/19-2735 esas ve 2018/1443 karar sayılı ve 16/10/2018 tarihli kararıyla mahkemenin direnme olarak adlandırdığı temyize konu kararın usul hukuku anlamında gerçek bir direnme kararı olmadığı, bozmadan önceki kararda tartışılıp değerlendirilmemiş yeni bir gerekçe ve yeni bir olguya dayalı yeni hüküm niteliğinde olduğu, dosyanın temyizen incelenmesi görevinin özel daireye ait olduğu gerekçesiyle dosyanın dairemize gönderildiği anlaşılmıştır.
Dosya yeni hüküm olarak Dairemizce incelenmiştir.
Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve bozmanın kapsamı dışında kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazları incelenemeyeceğine göre, davalı ... San. Tic. Ltd. Şti. vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalı ... Giyim Ltd.Şti"den alınmasına, 11/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.