MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki istirdat davasının bozmaya uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı vek. Av. ... ve davalı vek. Av. ..."in gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.

- KARAR -

Davacı vekili, dava dışı ... Metal San. Tic. A.Ş."nin temliken ipotek alacaklısı olduğu dava dışı ... Metal Ltd. Şti"ne ait, üzerinde demir çelik fabrikası ve müştemilatı olan taşınmazın 26.10.2007 tarihli ihalede dosya alacaklısı ... A.Ş."ye satıldığını, satışı yapılan bu taşınmazların kaydında ipotekler bulunduğundan satış bedelinden bu ipotek bedellerinin sıra cetveli yapılmaksızın ödendiğini, Aliağa Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2007/395 esas - 2009/207 karar ve 07.05.2009 tarihli ilamı ile tapu kaydındaki davalı şirket lehine kurulmuş, 400.000,00 TL bedelli ipoteğin terkinine karar verildiğini iddia ederek, ... A.Ş. ile davacı arasında yapılan temlik sözleşmesi gereği icra takip dosyasındaki satış bedelinden davalı şirkete ödenmiş olan 399.651,00 TL"den 300.000,00 TL"sinin davacıya ödenmesini, kalan miktarın ise derece kararı yapılmak üzere dosyaya iadesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, bir yıllık süre içerisinde dava açılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre, dava konusunun istirdat talebine ilişkin olup, İİK"nun 72/7. maddesi uyarınca davanın ödeme tarihinden itibaren 1 (bir) sene içinde açılması gerektiği, davalı şirkete istirdat davasına konu paranın 357.651,00 TL"sinin 06.11.2008 tarihinde, 42.000,00 TL"sinin ise 21.11.2008 tarihinde ödendiği, temlik sözleşmesinin tarihinin ise 02.07.2009 olduğu, istirdat davası açma süresinin ödeme tarihinden itibaren işlemeye başladığı, bu sürenin hak düşürücü süre olup, re"sen nazara alındığı, somut olayda davanın bir yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra 04.05.2010 tarihinde açıldığı gerekçesiyle davanın süre yönünden reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 2014/4531 esas, 2015/1829 karar sayılı 12/02/215 tarihli bozma ilamı ile “Uyuşmazlık, davanın İİK"nun 72/7 maddesine dayalı istirdat davası mı yoksa sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı bir dava mı olduğu yönünde toplanmaktadır.
6100 sayılı HMK"nun 331. (HUMK md. 76) maddesine göre; “Hakim, Türk hukukunu re"sen uygular." Belirtilen yasa hükmü uyarınca bir davada olayların açıklanması taraflara, hukuki nitelendirmesi hakime ait bir görevdir. Bu yasal düzenlemeler karşısında, somut olayın değerlendirmesine gelince; İİK"nun 72/7 maddesine dayalı istirdat davasının borçlu tarafından açılması gerekirken olayımızda davacımızın borçlu durumunda değil aksine önceki alacaklıdan alacağı temlik alan alacaklı durumunda olduğu gözetildiğinde davanın İİK"nun 72/7. maddesinde düzenlenen istirdat davası olarak nitelendirilemeyeceği, sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı alacak davası olduğunun kabulü gerektiği düşünülmeden yazılı yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru olmaması nedeniyle hükmün bozulması gerekmiştir.” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde , 22/02/2007 tarihli alacak temlik Sözleşmesinde temlik edenin ... Yönetim A.Ş. olduğu, ...,..."tan kredi kullanan ... Metal San. ve Tic. Ltd. Şti."nin bu bankalar tarafından kullandırılmış kredilerden kaynaklanan alacaklarının 1.350.000,00 YTL karşılığında ... Metal San. ve Tic. A.Ş."ye temlik edildiği, 02/07/2009 tarihli devir ve temlik sözleşmesinde temlik edenin ... Metal San. ve Tic. A.Ş. olduğu, İzmir 1. İcra Müdürlüğü"nün 2005/2792 sayılı dosyasında ipotek bedeli nedeni ile ... Dış Tic. A.Ş."ye yapılan 400.000,00 TL ödemenin dosyaya iade edilmesi halinde bu iadeden ... lehine doğacak hakların tamamının ... Çelik İnş. ve Malzemeleri.. Ltd. Şti."ye devir ve temlik ettiği, 02/07/2009 tarihli temlik sözleşmesinin konusu alacak ... Metal San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Dış Tic. A.Ş. arasındaki ticari ilişkiye dayalı olduğu, 22/02/2007 tarihli ilk temlik sözleşmesinde TMSF"ye devredilen bankaların ... Metal Ltd. Şti."ye kullandırmış olduğu kredi sözleşmelerine konu olan ve tahsil edilmeyen alacakların temlikinin ... San. ve Dış Tic. A.Ş."ne yapıldığı, ikinci temlik sözleşmesinde ise ... Metal San. ve Dış Tic. A.Ş. birinci temlik sözleşmesinin konusu olmayan bir alacağı ... Çelik.. Ltd. Şti."ne devir ettiği ve ... Çelik... Ltd. Şti. de bu temlik sözleşmesine dayanarak alacak talebinde bulunduğu, alacağın devri (temliki) 6098 sayılı BK"nun 183 vd. maddelerinde düzenlenmiş olup, alacağın temliki sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması gerektiği, somut olayda davacı ... Ltd. Şti. davaya konu alacağı geçerli şekilde temellük ettiğini gösteren yazılı bir sözleşme sunulmadığı, kural olarak bir hakkı dava etme yetkisi o hakkın sahibine ait olup, buna aktif husumet denildiği, bir davada aktif husumet ehliyetinin bulunup bulunmadığı mahkemece öncelikle ve re"sen gözetilecek hususlardan olduğu,davacının aktif husumet ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu İzmir 1. İcra Müdürlüğü’nün 2005/2792 esas sayılı dosyasının incelenmesinde, takibin ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan bir takip olduğu, takip alacaklısının TMSF, takip borçlusunun ise aynı zamanda ipotekli taşınmaz maliki olan Metal Ltd. Şti. olduğu anlaşılmıştır. Takip dayanağı ipotekli taşınmaz üzerinde 4 adet ipotek bulunmaktadır. 1. sırada ... lehine kurulmuş 144.000,00 TL bedelli ipotek, 2. sırada ... Dış Ticeret A.Ş. lehine kurulmuş 400.000,00 TL bedelli ipotek, 3. sırada Tarişbank lehine kurulmuş 750.000 TL bedelli ipotek, 4. sırada ise Tütüncüler Bankası lehine kurulmuş 300.000,00 TL bedelli ipotekler mevcut olup TMSF 3. ve 4. sıradaki ...,...’ın halefi olarak takibi başlatmış, takip esnasında TMSF alacağını .... A.Ş.’ne temlik etmiş, ... Varlık A.Ş. de son olarak bu alacağını ... A.Ş.’ne temlik etmiştir. İpotekli taşınmazın satışı esnasında tasınmazı ... Metal A.Ş. taşınmazı alacağına mahsuben satın almış ve 3. ve 4. sıradaki ipotek limitleri kadar alacağı ve kendi alacağını mahsup ettikten sonra kalan taşınmaz satış bedelini icra dosyasına yatırmıştır. Yatırılan bu paradan 1. sıra ve 2. sıra ipotek bedeli olan toplam 544.000,00 TL ödendikten sonra kalan satış bedeli ... Metal Ltd. Şti.’ne iade edilmiştir. Öte yandan 2. sıradaki ipotek alacaklısı ... Dış Ticaret A.Ş. tarafından borçlu ... Metal Ltd. Şti. aleyhine Şişli 5. İcra Müdürlüğü 2008/17695 esas sayılı takip dosyası üzerinden ipotek takibi yapıldığı için yukarıda açıklanan İzmir 1. İcra Müdürlüğü’nün 2005/2792 esas sayılı dosyasında 2. sıradaki ipotek için ayrılan bedel Şişli 5. İcra Müdürlüğü’nün talebi üzerine burdaki takip dosyasına gönderilmiştir. Bu açıklamalardan sonra eldeki davaya gelince davacı ... Demir Çelik İnş. Ltd. Şti. Beşiktaş 16. Noterliği 02/03/2009 tarihli 150410 yevmiye nolu temlik sözleşmesine dayanarak İzmir 1. İcra Müdürlüğü’nün 2005/2792 sayılı takip dosyasından Şişli 5. İcra Müdürlüğü 2008/17695 esas sayılı takip dosyasına gönderilen 400.000,00 TL davalı ... Ticaret A.Ş’den alınarak 300.000 TL’sinin kendisine geriye kalan kısmının ise sıra cetveline bırakılmasını istemiştir. Davacının dayandığı Beşiktaş 16. Noterliği 02/03/2009 tarihli 150410 yevmiye nolu temlik sözleşmesinde İzmir 1. İcra Müdürlüğü’nün 2005/2792 esas sayılı dosyasında temlik alan alacaklısı ... Metal A.Ş. tarafından ipotek bedeli olarak ... Dış Ticaret A.Ş.’ne yapılan 400.000 TL ödemenin dosyaya iade edilmesi halinde bu iadeden ... Metal A.Ş. lehine doğacak hakların tamamının ... İnş. Ltd. Şti.’ne ödeneceği kararlaştırılmıştır. Bir kimse ancak kendisine ait bir hakkı başkasına temlik edebilir. Şişli 5. İcra Müdürlüğü 2008/17695 esas sayılı takip dosyasına konu 400.000 TL bu takiple ilgili hukuki süreç sonunda ya takip alacaklısı ... Dış Ticaret A.Ş.’ne ödenecek ya da bu dosyanın alacaklısı ve borçlusu arasındaki davanın sonucunda borcun olmadığı anlaşılırsa taşınmaz malikine iade edilecektir. Bu paranın hiçbir şekilde İzmir 1. İcra Müdürlüğü’nün 2005/2792 esas sayılı dosyasındaki alacaklı ... Metal A.Ş.’ne ödenmesi mümkün değildir. O halde ... Metal A.Ş.’nin kendisine ait olmayan bir hakkı davacıya temlik etmesi mümkün olmadığından davanın bu gerekçe ile reddi gerekirken yazılı gerekçelerle reddi doğru olmamış hükmün sonuç itibariyle doğru olması nedeniyle 6100 sayılı HMK"nun geçici 3. maddesi ve 5236 sayılı Kanun"un geçici 2. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 5236 sayılı Kanun"un 16. maddesiyle değiştirilmeden önceki 438/9 maddesi gereğince mahkeme kararının gerekçesinin düzeltilerek onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün gerekçesinin düzeltilerek ONANMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davalı lehine takdiren 2.037.00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 11/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.