10. Hukuk Dairesi 2015/7758 E. , 2015/8037 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, 1479 sayılı Yasa ve 5510 sayılı Yasanın 4/1-b maddesi kapsamında sigortalılık süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-)Dosya kapsamı, toplanan deliller ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin 1.10.2008 tarihinden önceki döneme ilişkin temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-)1.10.2008tariinden sonraki dönem bakımından yapılan incelemede;
01.10.2008-09.12.2010 tarihleri arasındaki dönem yönünden, davanın yasal dayanağı, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. ve devamı maddeleridir.
5510 sayılı Yasanın 4. maddesinin 1. fıkrasında “Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından;
…b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
sigortalı sayılırlar.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Anılan düzenleme ve devamındaki “Sigortalılığın Başlangıcı” başlığını taşıyan 7. madde hükümlerine göre, “...kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar” olarak nitelendirilen çalışanlardan “gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar” için mükellefiyetin başlangıç tarihinden, “kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmakla beraber gelir vergisinden muaf olanlardan “esnaf ve sanatkarlar siciline kayıtlı olanlar” kayıtlı oldukları tarihten itibaren sigortalı sayılmaktadırlar. Anılan
dönemde sigortalılık niteliğinin varlığı sorunu da, bu düzenlemeler doğrultusunda çözümlenmelidir.
Hâl böyle olunca, mahkemece, açıklanan talep doğrultusunda, sosyal güvenliğin vazgeçilmez ve kaçınılamaz kamusal yapısı gereği, yöntemince ve re’sen araştırma yapılarak, davacının ihtilaf konusu dönemde ne iş yaptığı belirlenerek, bu çerçevede işyeri kayıtları ve işyerini kimin işlettiği zabıta ve vergi dairesi aracılığı ile araştırılarak, yapılan işin vergi muafiyeti kapsamında kalıp kalmadığı ve ticaret sicil kaydının hangi faaliyete ilişkin olduğu belirlenerek, işyerine komşu işyeri sahipleri gerektiğinde tanık sıfatı ile resen dinlenerek, davacının çalışmasının niteliği ve kendi nam ve hesabına çalışıp çalışmadığı tereddüde yer vermeyecek şekilde tespit edilerek, anılan dönemde, 5510 sayılı Yasanın 4. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olarak kabul edilmesi gereken süre, kuşku ve duraksamaya neden olmayacak şekilde belirlenmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davacıya iadesine, 28.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
