Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/41 Esas 2021/374 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/41
Karar No : 2021/374


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …'e velayeten babası …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 10/09/2020 tarih ve E:2020/1694, K:2020/3487 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2020 Yüksekoğretim Kurumları Sınavı (YKS) Kılavuzu'nun 28. sayfasında yer alan madde 3.10.1.'deki "...Ağırlıklı puanların hesaplanabilmesi için adayların ilgili testlerin en az birinden 0,5 veya daha fazla ham puan almış olmaları gerekmektedir (Tablo 1D). Yalnızca bu koşulları sağlayan adaylar için ağırlıklı puanlar hesaplanacaktır. TYT puanı olmayan, TYT puanı hesaplanmayan veya TYT puanı 150’nin altında olan adayların, AYT ve/veya YDT'ye girmiş olsalar da SAY, SÖZ, EA, DİL puanları hesaplanmayacaktır." düzenlemesi ile 29. sayfasında yer alan madde 3.10.2.'deki "... Özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için de TYT puanının 150 ve üzeri (Engelli öğrencilerde 100 ve üzeri puan için Bakınız 6. madde.) olması gerekmektedir." düzenlemesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 10/09/2020 tarih ve E:2020/1694, K:2020/3487 sayılı kararıyla;
Dava dilekçesinde yer alan iddiaların incelenmesi neticesinde, Kılavuz'un 29. sayfasında yer alan madde 3.10.2.'deki "... Özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için de TYT puanının 150 ve üzeri (Engelli öğrencilerde 100 ve üzeri puan için Bakınız 6. madde.) olması gerekmektedir." düzenlemesi, özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için TYT puanının engelli öğrencilerde 100 ve üzeri puan olması gerektiği kuralına hasren incelenmiş,
Anayasa'nın 10. maddesinin 1., 2. ve 3. fıkraları ile 42. maddesinin 1. fıkrası, Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'nin 2. maddesi ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 45. maddesinde yer alan kurallar aktarılarak,
2020 Yüksekoğretim Kurumları Sınavı Kılavuzu'nun "Sınavın Değerlendirilmesi" başlıklı 3.10. maddesinin incelenmesinden; sınavda uygulanan testlere verilen cevapların her test için ayrı ayrı değerlendirilmeye alıncağı, adayların testlerden her biri için birer standart puanı hesaplanacağı, testlerin standart puanlarının hesaplanması aşamasında her adayın testlere verdiği doğru ve yanlış cevapların sayısının belirleneceği, doğru cevap sayısından yanlış cevap sayısının çıkarılması suretiyle adayın ilgili testten almış olduğu ham puanın bulunacağı, son sınıfta okumakta olan tüm adayların ilgili testten aldıkları ham puanlar kullanılarak o testin ortalaması ve standart sapmasının bulunacağı, bu ortalama ve standart sapma kullanılarak tüm adaylar için ortalaması 50, standart sapması 10 olan standart puanların hesaplanacağı, TYT’de (Temel Yeterlilik Testi) hesaplanan standart puanlar ve Tablo 1C’deki ağırlıklar kullanılarak adayların ağırlıklı puanlarının (A-TYT) hesaplanacağı, A-TYT puanının hesaplanabilmesi için adayların Temel Matematik Testi veya Türkçe Testinden en az 0,5 veya daha fazla ham puan almış olmaları gerektiği, yalnızca bu koşulları sağlayan adaylar için A-TYT puanının hesaplanacağı, A-TYT puanının kendi içinde en küçüğü 100, en büyüğü 500 olan puanlara dönüştürülerek TYT puanın oluşturulacağı, A-TYT puanı TYT puanına dönüştürülürken Temel Matematik ve Türkçe testlerinin her birinden 5 ham puan, diğer testlerin her birinden 2,5 ham puan alan adayların 150 TYT puanı almalarının sağlanacağı, AYT ve YDT’de hesaplanan standart puanlar ve Tablo 1E’deki ağırlıklar kullanılarak adayların ağırlıklı puanlarının (A-SAY, A-SÖZ, A-EA, A-DİL) hesaplanacağı, ağırlıklı puanların hesaplanabilmesi için adayların ilgili testlerin en az birinden 0,5 veya daha fazla ham puan almış olmalarının gerektiği (Tablo 1D), yalnızca bu koşulları sağlayan adaylar için ağırlıklı puanların hesaplanacağı, TYT puanı olmayan, TYT puanı hesaplanmayan veya TYT puanı 150’nin altında olan adayların, AYT ve/veya YDT’ye girmiş olsalar da SAY, SÖZ, EA, DİL puanlarının hesaplanmayacağının anlaşıldığı,
Davacı tarafından, ağırlıklı puanların hesaplanabilmesi için adayların ilgili testlerin en az birinden 0,5 veya daha fazla ham puan almış olmaları gerektiğine ilişkin düzenleme yönünden; zihinsel engelli bir öğreci ile herhangi bir engeli bulunmayan diğer öğrencilerin aynı hesaplama yöntemine tabi tutulmasının hakkaniyete ve hayatın olağan akışına aykırı olduğu, yapılacak alternatif bir düzenleme ile zihinsel engelli adayların sadece doğru yapmış olduğu soruların dikkate alındığı bir hesaplama sisteminin engelli haklarına çok daha uygun olacağı, özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için TYT puanının engelli öğrencilerde 100 ve üzeri puan olması gerektiğine ilişkin düzenleme yönünden ise; engelli öğrencilerin YKS'ye girmesinin zorunluluk olarak kabul edilmesi ve 100 puan barajına tabi tutulmasının haksızlık teşkil ettiğinin iddia edildiği,
Davalı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca ise, bir adayın puanının hesaplanabilmesi için ilgili testlerin en az birinden 0,5 veya daha fazla puan alma koşulunun 2018 YKS’den itibaren uygulandığı, 2017 yılında ÖSYS’de bir adayın puanının hesaplanabilmesi için en az iki testten 0,5 puan alınması gerekmekte iken, 2018 yılında yapılan sınav sistemi değişikliği ile en az bir testten en az 0,5 puan alınması şeklinde kural getirildiği, bir adayın bir soruyu tam olarak bilmeden puanının hesaplanmasına olanak sağlandığı, net 0,5 doğrusu olan bir öğrencinin 100 puan alabildiği, özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için TYT puanının 150 ve üzeri olması gerekmekte iken, engelli öğrencilerde 100 ve üzeri puan arandığı ve anılan engel türleri arasında mental retardasyon (zihinsel engelli) adayların da yer aldığının savunulduğu,
Yukarıda yer verilen mevzuat ve açıklamaların birlikte değerlendirilmesi neticesinde; yükseköğretime giriş ve yerleştirme işlemlerinin Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre tüm adaylar yönünden imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla yapılması gerektiği, engellilerin özel durumları ve farklılıkları dikkate alınmak suretiyle yeteneklerinin, zihinsel ve fiziksel becerilerinin gelişiminin sağlanması ve genel eğitim sisteminden dışlanmamaları ve eğitim haklarından etkili bir şekilde yararlanmaları amacıyla gerekli tedbirlerin alınması gerektiği ve Devletin bu kapsamda bazı düzenlemeler yapmakla yükümlü olduğunun anlaşıldığı,
Anayasa Mahkemesinin 24/05/2018 tarih ve Başvuru No:2014/19352 numaralı kararında belirtildiği üzere, engellilerin eğitim hakkına ilişkin düzenleme ve uygulamaların, ülkemizin de taraf olduğu Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'nin 2. maddesinde belirtildiği şekliyle engellilerin insan haklarını ve temel özgürlüklerini tam ve diğer bireylerle eşit şekilde kullanmasını veya bunlardan yararlanmasını sağlamak üzere belirli bir durumda ihtiyaç duyulan, ölçüsüz veya aşırı bir yük getirmeyen, gerekli ve uygun değişiklik ve düzenlemeleri ifade eden makul düzenleme kavramı ışığında değerlendirilmesi gerektiği,
Bu bağlamda, dava konusu Kılavuz hükümlerine bakıldığında; Kılavuz'un "6. Özel Yetenek Sınavı İle Seçme Yöntemi" başlıklı bölümünde, engelli adaylardan (bedensel engelli, görme engelli, işitme engelli, MR (mental retardasyon) ile yaygın gelişimsel bozukluklar (otizm spektrum bozuklukları (OSB), Aspergersendromu, RETT sendromu, dezintegratif bozukluklar, sınıflanamayan grupta yer alan yaygın gelişimsel bozukluklar) TYT puanı 100 ve üzerinde olanların durumlarını engelli sağlık kurulu raporu ile ilgili yükseköğretim kurumuna belgelemeleri kaydıyla, özel yetenek sınavlarına kabul edileceği, bu adayların puanlarının sınavın yapıldığı yıl dâhil 2 yıl süreyle geçerli olduğu, belirtilen engeli olan adayların durumlarını engelli sağlık kurulu raporu ile belgelemeleri kaydıyla özel yetenek sınavı ile öğrenci alan programlara başvurmaları halinde TYT puanları değerlendirmeye katılmadan (Kılavuzda yer alan formül kullanılmadan) kendi aralarında yapılacak ayrı bir yetenek sınav sonucuna göre değerlendirilerek, yetenek sınavını kazanan adayların kayıtlarının yapılacağı düzenlemesine yer verildiği,
Ayrıca, anılan Kılavuz'un "Engelli/Sağlık Sorunu Olan Adaylara Sınav Uygulamaları" başlıklı bölümünde, engelli adaylar (görme, işitme, bedensel ve diğer engeli olan adaylar) yönünden sınav uygulamalarına ilişkin düzenlemelere yer verildiği görülmüş olup, "Diğer Engeli Olan Adaylar" başlıklı kısmında, zihinsel (MR) alanını işaretleyen adaylara da yer verildiği, Engelli Sağlık Kurulu Raporlarında/ÇÖZGER’de; zihinsel MR (mental retardasyon) olduğu belirtilen adaylara ek süre ve talepleri doğrultusunda okuyucu ve/veya işaretleyici yardımı verileceği, bu adayların tüm sorulardan sorumlu olduğu, okuyucu yardımı alan adayların istedikleri takdirde sınav esnasında soruları kendilerinin de okumalarına izin verileceği, okuyucu ve/veya işaretleyici yardımı talep etmeyenlerin istedikleri takdirde tekli salonlarda sınava alınacağı düzenlemesine yer verildiği,
Somut olayda ise; 2019 YKS'ye engelli aday (mental retardasyon) olarak başvuruda bulunan davacının kızının davalı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına göndermiş olduğu engelli sağlık kurulu raporu, sağlık/engel bilgi formu ve dilekçesinin anılan idarece işleme alındığı, bu kapsamda okuyucu ve işaretleyici yardımı ile birlikte 30 (otuz) dakika ek süre verilerek tekli sınav salonunda tek başına sınava alındığı,
Bu durumda, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve dava konusu Kılavuz'da yer alan zihinsel engelli adaylara ilişkin düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde; zihinsel engelli adayların eğitim hakkından etkili bir şekilde faydalanmasını sağlamakla yükümlü olan davalı idarelerce dava konusu Kılavuz'da zihinsel engelli adaylara yönelik olarak makul düzenlemelere yer verildiği, nitekim davacının kızının da anılan düzenlemelerden 2019 YKS'de yararlandığı anlaşılmış olup, davalı idarelerce yükseköğretime giriş ve yerleştirme işlemlerinde imkan ve fırsat eşitliğinin sağlanmasının tüm adaylar yönünden esas olduğu da dikkate alındığında, dava konusu Kılavuz hükümlerinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, zihinsel ve fiziksel engelliler olmak üzere yeni bir düzenleme yapılması gerektiği, davalı idarelerce sağlanan olanakların fiziksel engelli öğrenciler için yerinde olduğu, ancak zihinsel engelli bir öğrenciden Matematik ve Türkçe sorusu çözmesini beklemenin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/B maddesi uyarınca gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Diğer yandan; özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için 2019 yılı Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nın Temel Yeterlilik Testi'ne (TYT) giren davacının kızının, bu testte yer alan Temel Matematik Testi veya Türkçe Testinden en az 0,5 veya daha fazla ham puan alamaması nedeniyle A-TYT puanının hesaplanmadığı ve 2020 Yükseköğretim Kurumları Sınavı Kılavuzu'nda da aynı kurala yer verilmesi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmakta olup, temyiz istemine konu Daire kararında, 2020 Yüksekoğretim Kurumları Sınavı (YKS) Kılavuzu'nun 28. sayfasında yer alan madde 3.10.1.'deki "...Ağırlıklı puanların hesaplanabilmesi için adayların ilgili testlerin en az birinden 0,5 veya daha fazla ham puan almış olmaları gerekmektedir (Tablo 1D). Yalnızca bu koşulları sağlayan adaylar için ağırlıklı puanlar hesaplanacaktır. TYT puanı olmayan, TYT puanı hesaplanmayan veya TYT puanı 150’nin altında olan adayların, AYT ve/veya YDT'ye girmiş olsalar da SAY, SÖZ, EA, DİL puanları hesaplanmayacaktır." düzenlemesi yönünden hüküm kurulmuşsa da; anılan kararın Kılavuz'un 28. sayfasında yer alan madde 3.10.1.'deki "...A-TYT puanının hesaplanabilmesi için adayların Temel Matematik Testi veya Türkçe Testinden en az 0,5 veya daha fazla ham puan almış olmaları gerekmektedir. Yalnızca bu koşulları sağlayan adaylar için A-TYT puanı hesaplanacaktır." düzenlemesi yönünden hüküm ifade edeceği de tabiidir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 10/09/2020 tarih ve E:2020/1694, K:2020/3487 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 01/03/2021 tarihinde, esasta oybirliği gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın aynen onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.