21. Hukuk Dairesi 2017/2046 E. , 2018/490 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davacı ve davalılardan Kurum vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillere, kanuni gerektirici sebeplere göre davalı Kurumun tüm, davacının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının davalılara ait işyerinde 04/11/2005-24/01/2008 tarihleri arasında geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı ... Petrol ürünleri Turizm Ticaret Ltd. Şti.nezdinde 2007 yılı Haziran ayında 30 gün, Eylül ayında 29 gün, Ekim ayında 30 gün asgari ücret üzerinden prime esas kazançla çalıştığının tespitine, davacının davalı ... Mağazacılık Dış Tic. Ltd.Şti.nezdinde 2007 yılı Kasım ayında 30 gün asgari ücret üzerinden prime esas kazançla çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının davalı ... Ltd. Şti."ne ait ... sicil sayılı işyerinde 14/05/2007-01/09/2007 tarihleri arasında geçen bir kısım çalışmasının, davalı ... Mağazacılık Dış Tic. Ltd. Şti. ne ait aynı adreste kurulu ... sicil sayılı işyerinde 01/12/2007-01/01/2008 tarihleri arasında geçen çalışmasının davalı Kuruma bildirildiği, davalı ... Ltd. Şti."ne ait ... sicil sayılı işyerinin 18/07/2003 tarihinde Kanun kapsamına alındığı, davalı ... Mağazacılık Dış Tic. Ltd. Şti. ne ait aynı adreste kurulu ... sicil sayılı işyerinin 01/11/2007-29/02/2008 tarihleri arasnda Kanun kapsamında olduğu, davacı tanıklarının dinlenildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davalı ... Ltd. Şti."ne ait ... sicil sayılı işyeri 18/07/2003 tarihinde Kanun kapsamına alındığı halde Mahkemece, usulünce araştırma yapılmadan Manavgat Belediye Başkanlığı’nın 30/10/2009 tarihli yazısında davalı işverenliklere ait iş yerinin 08/02/2007 tarihli iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ile faaliyete başladığının belirtidiği ve 14/05/2007 tarihli işe giriş bildirgesindeki imzasının davacı tarafça inkar edilmediği gerekçeleriyle davacının 14/05/2007 tarihinden önceki talebinin reddi yerinde olmadığı gibi, davacının çalıştığı işyerinin ne zaman davalı ... Mağazacılık Dış Tic. Ltd. Şti. ne devredildiği ve davacının çalışmasının hangi tarihte son bulduğu hususları açıklığa kavuşturulmamıştır.
Yapılacak iş, davalı ... Ltd. Şti."ne ait ... sicil sayılı işyerinin Kanun kapsamında çıkış tarihini davalı Kurumdan sormak, her iki davalının vergi kayıtları da araştırılarak işyerinin hangi tarihler arasında hangi davalı tarafından işletildiğini ortaya koymak, ... ve ... sicil sayılı işyerlerinde ihtilaf konusu dönemde çalışan bordro tanıklarının beyanlarına başvurmak, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, davacının işe giriş-çıkış tarihlerini kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlemek ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar vermektir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacıya iadesine, 23/01/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.