Yargıtay 7. Ceza Dairesi 2021/29322 Esas 2022/1751 Karar Sayılı İlamı

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun'a muhalefet eyleminden kabahatli ... hakkında, anılan Kanun'un 16-2. maddesi gereğince Ticaret Bakanlığı ... Gümrük Müdürlüğünün 19/12/2020 tarihli ve ... sayılı kararı ile uygulanan 528.640,00 Türk lirası idarî para cezasına karşı yapılan başvurunun kısmen kabulü ile 283.200,00 Türk lirası kısmının kaldırılmasına, 245.440,00 Türk lirası kısmına ilişkin başvurunun reddine ilişkin ... Sulh Ceza Hâkimliğinin 18/02/2021 tarihli ve 2021/10 değişik iş sayılı kararına yönelik itirazın reddine dair ... Sulh Ceza Hâkimliğinin 17/03/2021 tarihli ve 2021/1284 değişik iş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığından verilen 04.10.2021 tarihli kanun yararına bozma istemini içeren dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 21.10.2021 tarihli ve KYB. 2021-123062 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Mezkür ihbarnamede;
Dosya kapsamına, göre, 19/12/2020 tarihinde Türkiye'ye giriş yapmak üzere ... Gümrük sahasına sevk ve idaresinde bulunan ... plakalı minibüs ile gelen kabahatli ...'ın polis pasaport giriş ve tescil işlemlerini müteakip, Kara Kapıları Taşıt Takip Programının uyarı vermesi üzerine ilgili aracın X-RAY taramasına sevk edildiği ve yapılan X-RAY taraması neticesinde araçta şüpheli yoğunluk tespit edilmesi sebebiyle aracın detaylı kontrollerinin yapılması için memur refakatinde Gümrük Müdürlüğü sahasında bulunan arama hangarına alındığı, burada kabahatli ve araçta yolcu olarak bulunan ...'nun huzurunda yapılan arama ve kontrollerde ilgili aracın ön cam silecek altındaki boşluğunda ve sürücü koltuğu altında bulunan boşlukta desteler halinde döviz cinsi para (560.000,00 Euro) olduğunun tespit edilmesi üzerine ilgili idari yaptırım kararının düzenlendiği somut olayda,
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun' un ''Gümrük idaresine yapılacak açıklama'' başlıklı 16. maddesinde yer alan,
''(1) Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran veya yurda getiren yolcular, gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmakla mükelleftir.
(2) Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması halinde, yolcu beraberindeki değerler gümrük idaresi tarafından muhafaza altına alınır. Gümrük idaresince, açıklamada bulunmayan yolculara taşıdıkları değerin, tutar konusunda gerçeğe aykırı açıklamada bulunan yolculara ise taşıdıkları değer ile açıkladıkları değer arasındaki farkın onda biri kadar idarî para cezası kesilir. Ayrıca durum şüpheli sayılarak Başkanlığa bildirilmekle birlikte ilgili diğer mercilere de intikal ettirilir. Binbeşyüz Yeni Türk Lirasına kadar olan farklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.'' şeklindeki düzenleme,
Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü'nün ''Nakit Kontrolleri'' konulu ve 2016/1 sayılı Genelgesinin ''5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve İlgili Mevzuat Kapsamında Uyulması Gereken Hususlar'' başlıklı 1.2. maddesinde yer alan, ''Yurda girişte, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve ilgili mevzuata göre yapılan işlemlerden ayrı olarak, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun uyarınca aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde, gümrük idaresi tarafından yolcudan, beraberindeki nakdin miktarını açıklaması istenebilir. Bu durumda, açıklama tam ve doğru yapılmak zorundadır.
1) Açıklama istenecek yolcular, idarece yapılan risk analizinin yanı sıra ilgili personelin değerlendirmelerine göre örnekleme yoluyla belirlenir. Kontrol edilecek yolcular belirlenirken, bu yolcuların beyanda bulunup bulunmadıklarına bakılmaz. Kaynağı itibariyle getirilmesi serbest olan bir nakdin beyan edilmesi halinde, bu yolcudan ayrıca 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde üzerinde bulundurduğu nakdin miktarını açıklaması da istenebilir.
2) Yolcu tarafından yapılan açıklamanın doğru olup olmadığı gümrük idaresince gerçekleştirilecek kontrol suretiyle tespit edilir. Gerekli kolaylığı sağlamayan yolcuların üst, eşya ve araçları Adli Önleme ve Arama Yönetmeliğine göre aranır.
3) Gümrük idaresinin yolcudan açıklama talep etmesini müteakip, EK-2’de yer alan “Nakit Açıklama Tutanağı” yolcunun sözlü açıklaması ve gümrük personelinin tespitlerine istinaden elektronik ortamda doldurulur ve dört nüsha olarak yazdırılır. Tutanaklar en az bir gümrük personeli ile açıklamada bulunan yolcu tarafından imzalanır. Talep edilmesi halinde bir nüshası yolcuya verilir.
4) Gümrük idaresince açıklama istenildiği halde, herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapıldığının anlaşılması halinde, Nakit Açıklama Tutanağı düzenlenir. Nakit Açıklama Tutanağı en az iki memur ile açıklamada bulunan yolcu tarafından imzalanır. Tutanakların bir örneği Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’na gönderilir. Ayrıca gümrük idaresi tarafından 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 16 ncı maddesi gereğince; açıklanmayan miktarın %10’u tutarında idari para cezası uygulanarak yolcu beraberindeki tüm nakit muhafaza altına alınır. 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca Cumhuriyet Savcılığına bildirilir ve alınacak talimata göre hareket edilir. 3.000 TL’ye kadar olan farklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.
'' şeklindeki düzenleme ile ,
Benzer bir olay nedeniyle, Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 17/06/2020 tarihli ve 2018/3031 esas, 2020/6990 karar sayılı ilâmında yer alan, ".... Gerek 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun'daki düzenlemelerde, gerekse anılan tebliğ ile yapılan açıklamalarda, kabahatin oluşabilmesi için öncelikle gümrük idaresi tarafından Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran veya yurda getiren yolculardan bir açıklama talep edilmesi, yolcular tarafından ise ya hiç açıklama yapılmaması ya da gerçeğe aykırı açıklama yapılmasının gerektiği, somut olayımızda, 03.08.2017 tarihli tutanakta '' ...plakalı aracı; polis pasaport ve tescil işlemlerine müteakip X- ray tarama cihazına sevk edilmiş, otobüsün X-ray tarama cihazı önünde beklerken araçtan eşya indirildiğinin görülmesi üzerine otobüsün yanına gidilerek indirilen eşyaların görevli memurca yapılan kontrollerinde; araçta şoför olarak bulunan (..) isimli şahsın eşyaları arasında, siyah bir bilgisayar çantası içerisinde Dolar, Euro, Sterlin cinsi dövizler görülmesi üzerine, bahse konu şahıs ve içerisinde döviz bulunan siyah çanta Müdürlüğümüz idari binasına getirilmiştir. Söz konusu döviz cinsi paralar ... huzurunda çanta içerisinden çıkarılmış, başka para bulunup bulunmadığı sorulmuş, ... isimli şahıs tarafımıza; ''başka para olmadığını, paranın hepsinin siyah çanta içerisinde olduğunu'' beyan etmiştir. Siyah çanta içerisinde tespit edilen döviz cinsi paralar ... Gümrük Sahasında yer alan döviz bürosunda bulunan İ- HUNTER marka para sayma makinesi yardımıyla ve ... isimli şahsın huzurunda yapılan sayımda ; toplam 60.000 (altmışbin) ABD Doları(...), 20.000(yirmibin) İngiliz Sterlini ( ...) , 280.000(ikiyüzseksenbin) Euro (...) efektif döviz ele geçirilmiştir.'' yönünde ifadeler olduğu, idari para cezasına dayanak Nakit Açıklama Tutanağının ise 07.08.2017 tarihinde düzenlendiği ve muterizin imzası bulunan evrak içeriğinde; açıklanan nakit ''1 EURO, 1 ABD DOLARI, 1 İNGİLİZ STERLİNİ'' olarak gösterilmekle birlikte tespit edilen nakdin ''280.000 EURO, 60.000 ABD DOLARI, 20.000 İNGİLİZ STERLİNİ'' olduğu görülmekle, idari para cezasına konu döviz cinsi paranın, gümrük idaresi tarafından, muterizden açıklama talep edilmeden önce tespit edilip edilmediğinin belirlenmesi bakımından tutanak tanıkları ile nakit açıklama tutanağında imzası bulunan ilgililerin tanık sıfatı ile dinlendikten sonra muterizin hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekeceği,..." şeklindeki açıklamalar nazara alındığında,
Somut olayda da, idari para cezasına konu döviz cinsi paranın, gümrük idaresi tarafından, muterizden açıklama talep edilmeden önce tespit edilip edilmediğinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi bakımından ilgili tutanak tanıklarının dinlenmesi gerektiği, bu bağlamda ilgili Gümrük Müdürlüğünde görevli tutanak tanıklarından bazılarının Mahkemesince dinlendiği, tanık ...'ın alınan beyanında kabahatlinin kendisine sadece 300.000,00 Euro olduğunu beyan ettiğini, 560.000,00 Euro olduğunu söylemediğini belirttiği, tanık ... ve ...'ın alınan beyanlarında ise kendilerinin aramada bulunmadıklarını beyan ettikleri, tanık ...'ın beyanında kendilerinden önce görev yapan görevlilerin arama ve muhafaza işlemlerini gerçekleştirdiklerini, kendilerinin ilgili döviz cinsi paranın bulunmasından sonra devam eden işlem ve tutanakları onların bilgisine göre yaptıklarını beyan ettiği, kabahatli vekilinin ibraz etmiş olduğu dilekçelerinde ise, gümrük memurları tarafından kabahatliye beyana tabi bir eşyasının olup olmadığı hususunun sorulmadığı gibi ilgili araçta X-RAY taraması yapılmadan önce yazılı bir beyan formunun da tanzim edilmediğinin iddia edilmesi karşısında, söz konusu idari yaptırım kararının uygulanabilmesi için 5549 sayılı Kanun'un 16/1. maddesinde belirtilen, ".. gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmakla mükelleftir." ve 16/2. maddesinde belirtilen "Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması" şeklindeki unsurların gerçekleşip gerçekleşmediğinin ve bu bağlamda idari para cezasına konu döviz cinsi paranın, gümrük idaresi tarafından, muterizden açıklama talep edilmeden önce tespit edilip edilmediğinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmesine yönelik olarak ilgili tutanaklarda imzası bulunan diğer görevlilerin de tanık sıfatı ile dinlenmesinden sonra yapılacak inceleme sonucuna göre kabahatlinin hukuki durumunun tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden, itirazın bu yönüyle kabul edilmesi yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozmaya atfen ihbar olunmuş bulunmakla Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
5549 sayılı Kanunun '' Gümrük idaresine yapılacak açıklama'' başlıklı 16. maddesinin;
''(1) Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran veya yurda getiren yolcular, gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmakla mükelleftir.
(2) Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması halinde, yolcu beraberindeki değerler gümrük idaresi tarafından muhafaza altına alınır. Gümrük idaresince, açıklamada bulunmayan yolculara taşıdıkları değerin, tutar konusunda gerçeğe aykırı açıklamada bulunan yolculara ise taşıdıkları değer ile açıkladıkları değer arasındaki farkın onda biri kadar idarî para cezası kesilir. Ayrıca durum şüpheli sayılarak Başkanlığa bildirilmekle birlikte ilgili diğer mercilere de intikal ettirilir. Binbeşyüz Yeni Türk Lirasına kadar olan farklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.'' hükmünü amir olmakla birlikte, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin '' Tutanak düzenlenmesi'' başlıklı 42. maddesinin;
''(1) Kendisinden açıklama talep edilen yolcu ile ilgili tespitler bir tutanağa bağlanır.
(2) Düzenlenen tutanakta asgari aşağıdaki bilgilerin yer alması zorunludur:
a) Tutanağın düzenlendiği yer ve tarih.
b) Yolcunun, 6 ncı maddede sayılan bir kimlik belgesi üzerinden tespit edilen kimlik bilgileri.
c) Yolcunun mesleği veya iştigal konusu.
ç) Yolcunun beyan ettiği yerleşim yeri adresi ile gideceği adres ve varsa telefon numarası.
d) Yolcunun, beraberindeki değerlerin cinsi, miktarı, tutarı, kime ait olduğu konusundaki açıklamaları.
e) Yolcu beraberindeki değerlerin gümrük görevlilerince tespit edilen cins, miktar ve tutarları itibarıyla ayrıntılı listesi.
f) Kanunun 16 ncı maddesindeki mükellefiyet bakımından ortaya çıkan duruma ilişkin açıklamalar.
g) Tutanağın sayfa ve nüsha sayısı.
ğ) Yolcunun imzası.
h) Tutanağı düzenleyen görevlinin adı, soyadı, unvanı, sicil numarası ve imzası.
(3) Tutanaklar ilgili merci ve taraflara verilecek örnekler de dikkate alınarak yeterli sayıda düzenlenir.'' hükümlerini içerdiği, buna uygun olarak tanzim edilmiş nakit açıklama tutanağının dosya içerisinde mevcut olduğu sabit ise de, bu tutanakta yer alan içerik ile tanık olarak dinlenen gümrük muhafaza memurlarının beyanlarında geçen miktarın dahi birbiri ile uyuşmadığı anlaşılmakla, idari para cezasına konu döviz cinsi paranın, gümrük idaresi tarafından, muterizden açıklama talep edilmeden önce tespit edilip edilmediğinin belirlenmesi bakımından, tutanakta imzası bulunan diğer görevlilerin tanık sıfatı ile beyanları tespit edilip, nakit açıklama tutanağının düzenlendiği zamanın da belirlenmesinden sonra muterizi hukuki durumun tayin ve takdir edilmesi gerektiği anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriğindeki hususlar yerinde görüldüğünden ... Sulh Ceza Hakimliği'nin 17/03/2021 tarihli ve 2021/1284 değişik iş sayılı kararının CMK'nun 309/4-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre müteakip işlemlerin mahallinde yerine getirilmesine, 27.01.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.