MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar asıl ve birleştirilen davada davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;


-KARAR-

Asıl ve birleştirilen dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Asıl ve birleştirilen davada davacılar, miras bırakanları Ahmet"in adına kayıtlı 2139 parsel sayılı taşınmazı dava dışı oğlu Hasan"a satış suretiyle temlik ettiğini, Hasan"ın da çekişmeli taşınmazı dava dışı..."e sattığını, onun tarafından da taşınmazın murisin Hasan"dan olma torunu davalı ..."ye satış yoluyla devredildiğini, yapılan işlemlerin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu iptali ve tescile karar verilmesini istemişlerdir.
Asıl ve birleştirilen davada davalı, dava konusu taşınmazın babası Hasan’ın kazancı ile alındığı için tüm mirasçıların onayı ile devredildiğini, mirasçılar arasında rızai taksim anlaşması yapıldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece,hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine ilişkin olarak verilen kararı Dairece; "...Somut olayda, kadastro tespitinin 15.08.1970 tarihinde yapıldığı, miras bırakanın ise 07.11.1971 tarihinde yani tespitten sonra öldüğü sabittir. Bu durumda, 3402 Sayılı Yasanın 12/3. maddesinde öngörülen hak düşürücü sürenin eldeki dava bakımından uygulanamayacağı açıktır. Hal böyle olunca, işin esasına girilerek gerekli inceleme ve araştırmanın yapılması, tarafların iddia ve savunmalarının değerlendirilmesi ve oluşacak duruma göre uyuşmazlığın bir çözüme kavuşturulması gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir..." gerekçesiyle bozulması üzerine mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda temlikin muvazaalı olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; mirasbırakan ...’in 07.11.1971 tarihinde öldüğü, geriye mirasçıları olarak kızları ...,...,...,...,...,...,...,... oğlu ..., 1996 senesinde ölen kızı ...’nin mirasçıları ...,..,...,...,...,..,...,.... ile 1971 yılında mirasbırakandan sonra ölen kızı Neziha’nın mirasçıları ...ve ...ın kaldıkları, ... mirasçılarının asıl davayı, mirasbırakanın ... dışındaki çocuklarının da birleştirilen davayı açtıkları, davalının mirasbırakanın torunu olduğu, çekişme konusu 2139 parsel sayılı taşınmazın öncesinde mirasbırakana ait iken 23.06.1966 tarihinde oğlu ...’a satış suretiyle temlik edildiği, 15.08.1970 tarihinde yapılan kadastro işlemi ile de ... adına tespit ve tescil edildiği, ... tarafından 27.03.1995 tarihinde dava dışı..."e, ... tarafından da 24.06.1998 tarihinde davalı ..."ye satış yoluyla devredildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 1.4.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu"nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu"nun (TBK) 237., (Borçlar Kanunu"nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu"nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ile durumun aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan, muvazaa iddiasına dayalı davalarda, mirasbırakanın kastının açık bir şekilde saptanması gerekmektedir. Bu kapsamda, 6100 sayılı HMK"nun 190. ve 4721 sayılı TMK"nun 6. maddeleri uyarınca herkes iddiasını ispatla mükelleftir.Bir başka ifade ile temlikin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olduğunu ispat külfeti davacı tarafa aittir.
Somut olaya gelince, dinlenen davacı tanıkları, temlikin muvazaalı olduğu yönünde herhangi bir beyanda bulunmamışlar, aksine mirasbırakanın diğer mirasçıları ile ilişkilerinin iyi olduğunu ve aralarında bir sorun yaşamadıklarını bildirmişlerdir. Bu durumda dosya kapsamındaki tüm olgu ve deliller, özellikle tanık ifadeleri yukarıda değinilen ilkelerle birlikte değerlendirildiğinde; muvazaa iddiası kanıtlanmış değildir.
Hal böyle olunca, asıl ve birleştirilen davaların reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
Asıl ve birleştirilen davanın davalısının yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 04/06/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.