MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitiyle, işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının 01.03.2009 - 25.05.2009 tarihleri arasında davalı işverenlere ait işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti ile alacak, tazminat ve işyerinde kullanılan davacı adına kayıtlı iki adet telefon hattının davacıya ait olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile; davacının, 01.03.2009-25.09.2009 tarihleri arasındaki dönemde, hizmet akdine bağlı olarak ve brüt 1.117,48 TL ücret karşılığında, 01.03.2009-29.03.2009 tarihleri arasındaki kısmı davalı işverenler ... ve ..."ün yanında birlikte istihdam esaslarına göre, 30.03.2009-25.09.2009 tarihleri arasındaki kısmı da sadece davalı ..."ün yanında olmak üzere çalıştığının ve bu süreye ilişkin çalışmalarının..."ya bildirilmesi gerektiğinin tespitine, net 5.440,00 TL ücret alacağının, (davalı ..."ün sorumluluğunun bu miktarın 773,33 TL"si ile sınırlı olması kaydıyla) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle (4857 S.Y"nın 34/1.maddesi gereğince mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı) birlikte, davalı işverenlerden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, net 879,65 TL ihbar tazminatı alacağının, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte, sadece davalı işveren ..."ten tahsili ile davacıya ödenmesine, net 646,40 TL fazla çalışma ücreti alacağının, (davalı ..."ün sorumluluğunun bu miktarın 128,16 TL"si ile sınırlı olması kaydıyla) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle (4857 S.Y"nın 34/1.maddesi gereğince mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı) birlikte, davalı işverenlerden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, net 53,33 ulusal bayram tatili ücreti alacağının, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle (4857 S.Y"nın 34/1.maddesi gereğince mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı) birlikte, sadece davalı işveren ..."den tahsili ile davacıya ödenmesine, davalı işyerinde kullanılan 0 366 215 39 98 ve 0 366 215 36 00 numaralı iki adet sabit telefonun, davacı adına kayıtlı olmakla birlikte davalı işyerine ait oldukları ve davalı işverenlerin işinde kullanıldıklarının tespitine şeklinde karar verilmiş ise de; bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Hükmün; alacak, tazminat ve telefon hatlarının davacıya ait olmadığı şeklindeki bölümleri ile ilgili olarak davacı ve davalı işverenler tarafından usulüne uygun temyiz itirazları olmadığından inceleme konusu yapılmamıştır.
Hizmet tespitine ilişkin kurulan hükme gelince;
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının 05.04.2004 – 15.06.2004 ve 01.07.2008 – 15.03.2009 tarihleri arasında başka işyerlerinden bildirilen çalışmalarının olduğu, ..."e ait 1087312 sicil numaralı işyerinin 02.05.2006 tarihinde, ..."e ait 1131961 sicil numaralı işyerinin 01.04.2010 tarihinde Kanun kapsamına alındığı, ..."e ait ... isimli işyerinin 01.10.2007 tarihinden itibaren vergi kaydı olduğu, dinlenen tanıkların yerleşik Yargıtay içtihatlarında belirtilen nitelikte tanıklar olmadığı, tanık olarak dinlenen davacının annesi ..."nun da aynı işyerinde çalıştığını beyan etmesi ve oğlunu kendisinin işe yerleştirdiğini iddia etmesi karşısında, tanık ..."nin ne şekilde çalıştığının (işçi, temsilci, bayii, alt işveren, vs.) araştırılmadığı, buna ilişkin belgelerin getirtilmediği, işçi olarak çalışmış ise çalışmalarının Kuruma bildirilip bildirilmediği, oğlunun gerçekten hizmet akdi ile mi, yoksa annesinin bir takım işlerini yaparak ona yardım ettiği şeklinde mi çalıştığının araştırılmadığı, davacının çalışmasına ve aldığı ücrete dayanak olarak gösterilen belgelerin davacının annesi tarafından elle yazılmış ve tanzimi her zaman mümkün olan belge niteliğinde olduğu, asgari ücretin üzerinde bir ücrete hükmedilmesine rağmen, ücret yönünden bir araştırma yapılmadığı, buna göre mahkemece hüküm altına alınan şekilde çalışmanın ispat edilemediği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınarak, davalı Kurumdan, davalı işyerlerinin sicil numarası ve tam ismi belirtilerek ihtilaflı döneme ilişkin tüm dönem bordrolarını getirmek ve bu bordrolarda ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde kanıtladıktan sonra, ücret yönünden araştırma yapıp sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Ücret yönünden de HUMK m.288 de (HMK m. 200) yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delil ile ispat edilmesi gerektiğini gözetmek ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek asgari ücretin üzerindeki ücret alma iddiası ile ilgili sonucuna göre karar vermektir.
Kabule göre de; davacının 15.03.2009 tarihine kadar... sicil numaralı başka işyerinden çalışması olmasına rağmen, bu dönem ile çakışacak şekilde 01.03.2009 tarihinden 25.09.2009 tarihine kadar çalışmaya hükmetmek hatalı olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 29/01/2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.