BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2021/549 Esas 2021/1714 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2021/549 Esas
KARAR NO: 2021/1714
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 04/11/2020
NUMARASI: 2019/674 2020/563
DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 07/10/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. Maddesi gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; "Davalı vekili tarafından İstanbul ... İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı dosyası ile ilamsız takip yapıldığını, itiraz hakkının saklı tutularak yetki itirazında bulunulduğunu, icra hukuk mahkemesi tarafından yetki itirazının kaldırılmasına karar verildiğini, kararın taraflarına tebliğ edilmediğini, temyiz haklarını kullanacaklarını, müvekkili şirketin davalı tarafa bir borcunun bulunmadığını, ticari defter ve kayıtların incelenmesinden sonra bu hususun ortaya çıkacağını beyan ederek, davalı şirkete borçlu olunmadığının tespitine karar verilmesini" talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde; "Davacının ödeme emrine itirazının bulunmadığını, İstanbul 6.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2011/533 esas sayılı dosyası üzerinde yapılan yargılama sonucunda davacının 119.563,90 TL borçlu olduğunun tespit edildiğini, davacı tarafça kararın temyiz edilmeyerek kesinleştiğini, davacı tarafça Gebze 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2013/151 esas sayılı dosyası ile müvekkili şirket ve dava dışı ... Ayakkabı şirketine karşı menfi tespit davası açıldığını, bu konuda kararın kesinleştiği dosyaya ilişkin İstanbul ... İcra Müdürlüğününü ... esas sayılı dosyası üzerine tedbir koydurduğunu, Gebze 3. Asliye Hukuk Mahkemesine yapılan itirazın kabul edildiğini, dosyanın İstanbul 11. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/365 esas sayılı dosyasına kaydının yapıldığını, mahkemece müvekkili şirket ve ... şirketi aleyhine açılan menfi tespit davasının reddedildiğini, dosyanın temyiz aşamasında olduğunu, İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin vermiş olduğu karara istinaden 119.563,90 TL alacaktan bakiye kalan 61.340 TL'nin ödenmesi için ihtar çekildiğini, ödenmeyen borç için İstanbul ... İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı dosyası ile icra takibine başlandığını, dosyaya tedbir konularak müvekkilinin zor durumda bırakıldığını, alacağın zamanaşımına uğramadığını, ayrıca zaman aşımı itirazının süresinde yapılmadığını beyan ederek, davanın reddine ve davacı tarafın tazminata hükmedilmesine karar verilmesini" talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI (2014/1434 Esas): İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 22/11/2019 tarih ve 2014/1434 E. - 2017/115 K.sayılı ilamıyla; davanın reddine, davalı tarafın ihtiyati tedbir nedeni ile alacağını geç almaktan kaynaklanan zararının 2004 sayılı İİK 72/4 maddesi gereğince tedbire esas talep ve dava değeri olan 61.340,00 TL nin % 20 si oranında olduğunun tespitine, 12.268,00 TL tekabül eden bu oranın davacıdan alınarak davalıya verilmesine" karar verilmiş ve kararı davacı taraf istinaf etmiştir.
DAİREMİZ KARARI (2017/3223 Esas): İstinaf incelemesi neticesinde Dairemizin 22.11.2019 tarih ve 2017/3223 Esas - 2019/2608 Karar sayılı ilamıyla; ilk derece mahkemesince alınan bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi ve davalı vekilinin beyanının değerlendirilmesi için İstanbul 6.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2011/533 Esas sayılı dosyasının küllen celbi ile yeni bir bilirkişiden rapor alınarak; bilirkişiden defter incelemesi yapmak sureti ile takip tarihi olan 27.05.2014 Tarihi itibarı ile cari hesap ilişkisinin değerlendirilmesi, keza mahkeme kasasına alınan çekler ile karşılıksız kaldığı sabit olan çekler yönünden TTK 90/1-(c) maddesi gereğince değerlendirme yapılması, 4 adet çekin mükerrer olarak kaydedilip edilmediğinin incelenmesi sureti ile denetime elverişli rapor tanzimi istenerek sonuca göre karar verilmesi gerekliyken davanın reddine karar verilmesi yerinde görülmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile, kararın HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince kaldırılmasına, yargılamaya devam olunmak üzere dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI (2019/674 Esas): Dairemizin istinaf kararı sonrasında yapılan yargılama sonucunda İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 04/11/2020 tarih ve 2019/674 E. - 2020/563 K.sayılı kararıyla; "Taraflar arasında ticari ilişki ve cari hesp ilişkisi bulunduğu, bu cari hesap ilişkisinden kaynaklı 65.024.92-TL alacağın tahsili için davalı tarafından İstanbul 8.İcra Müdürlüğü nezdinde ... Esas sayılı takibi başlattıkları, takibe itiraz edilmesi üzerine İstanbul 6.Asliye Ticaret Mahkemesinde 2011/533 Esas sayılı dava ile itirazın iptali davasının açıldığı ve mahkemece davacının 119.563,90-TL borcunun bulunduğunun tespit edilerek, dava konusu 58.222,82-TL yönünden itirazın iptaline karar verildiği, kararın kesinleştiği, davalının kesinleşen bu dosyada tespit edilen tutardan bakiye kalan 61.340-TL alacağın tahsili için dava konusu takibi (İstanbul ... İcra Müdürlüğünün ... Esas) başlattığı, davacının ise iddianın dayanağı olan 7 adet avans çekinin davalı tarafından ödenmediğini belirterek bu dava ile menfi tespit isteminde bulunduğu, İstanbul 6.ATM'nin 2011/363 esas sayılı dosyasında işbu dosyada dava konusu edilen avans çekleri yönünden herhangi bir hüküm kurulmamış olup, ilgili dosyada faturaya dayalı başlatılan takipte itirazın iptali talebinin değerlendirilerek asıl alacak miktarının belirlendiği, bu kapsamda yanlar arasındaki cari hesap alacağının kesinleştiğinden bahsedilemeyeceği, İstinaf kararı sonrası "Her iki taraf ın ticari defterleri üzerinde inceleme yapılarak takip tarihi itibari ile cari hesap ilişkisinin değerlendirilmesi, mahkeme kasasına alınan çekler ile karşılıksız kaldığı sabit olan çekler yönünden TTK 90/1-(c) maddesi gereğince değerlendirme yapılması, 4 adet çekin mükerrer olarak kaydedilip edilmediğinin incelenmesi sureti ile denetime elverişli rapor tanzimi" istenilmiş olup, davalı tarafın ihtar edilmesine rağmen ticari defterlerini inceleme gününe kadar ibraz etmediği, yalnızca davacı ticari defterleri üzerinde yeminli mali müşavir bilirkişi marifeti ile inceleme yapılabildiği, Hükme esas alınan son tarihli (maddi hataların düzeltilmesine yönelik) rapor ile; yanlar arasındaki ticari ilişkinin 2007-2008 arası mal satımına dayalı olup 12 adet faturanın düzenlendiği, 2 adet kapalı fatura kapsamında peşin tahsil işleminden sonra bakiyenin 58.222,82-TL olduğu, davalının davacı tarafa 7 adet olup toplam 61.400-TL bedelli avans çeklerini verdiği, bu çeklerin davacı hesaplarında borç olarak kaydedildiği, ancak çeklerin ödenmediği, mal satışları, iade edilen çek kayıtları kapsamında davacının 72.753,94-TL alacaklı göründüğü, çeklerin ödenmemesi nedeniyle TTK'nın 90/c maddesi kapsamında çeklerin cari hesaba girmesinde geçerli şartın oluşmadığı, huzurdaki davada menfi tespit istemi ileri sürülmekle alacağın varlık ve miktarını ispatla yükümlü olan tarafın davalı olmakla birlikte dosyada mevcut deliller ışığında takibe dayanak alacağın sabit görülemediği, davalı yanın takibi başlatmakta kötüniyetli hareket ettiğini ispata elverişli delil bulunmadığı gerkçesiyle davanın kabulü ile, İstanbul ... İcra Müdürlüğü'nün ... E. Sayılı takip dosyası kapsamında davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, koşulları oluşmadığından davacı yanın kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF İSTEMİ: Davalı vekili süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; "Kararın, istinaf kararına aykırı olduğu, istinaf kararında, "..bilirkişiden...4 adet çekin mükerrer olarak kaydedilip edilmediğinin incelenmesi sureti ile denetime elverişli rapor tanzimi istenerek sonuca göre karar verilmesi..." dendiği halde, bilirkişi raporunda mükerrerlik açısından inceleme yapılmaksızın, davacı tarafından yapılan kayıtları kabul ederek rapor tanzim edildiği, 30.04.2008 vade ... no 8.000.TL bedelli çek ile ilgili ise sadece mükerer değil 3 defa düşümün yapıldığı (davacının çeki ciro etmek sureti ile 3.bir şahsa olan borcunu ödediği, çekin karşılığının çıkmaması ile de davalı hesabına borç kaydedildiği, çekin icraya konulması delil göstererek bu bedelin borçtan mahsubunun mükerrer olarak talep edildiği), İstinaf incelemesinin duruşmalı olarak yapılması ve mükerrer kayıtlar için bilirkişi raporu alınması ile yeni karar verilmesi." beyanıyla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, talepleri gibi karar verilmesi istenmiştir.
GEREKÇE: Dava, İİK'nın 72.maddesi uyarınca açılan menfi tespit davasıdır. Somut uyuşmazlıkta, davalı cari borcun ödenmediği iddiasıyla takip (İstanbul ...İcra Müdürlüğü'nün ... Esas) başlatmış, davacı ise borcunun bulunmadığını beyan ederek menfi tespit istemli bu davayı açmıştır. İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 22/11/2019 tarih ve 2014/1434 E. - 2017/115 K.sayılı ilamıyla davanın reddine karar verilmiştir. Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Dairemizin 22.11.2019 tarih ve 2017/3223 E. - 2019/2608 K.sayılı ilamıyla; "...mahkemece raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesi ve davalı vekilinin beyanının değerlendirilmesi için İstanbul 6.ATM'nin 2011/533 Esas sayılı dosyasının küllen celbi ile yeni bir bilirkişiden rapor alınarak; bilirkişiden defter incelemesi yapmak sureti ile takip tarihi itibarı ile cari hesap ilişkisinin değerlendirilmesi, keza mahkeme kasasına alınan çekler ile karşılıksız kaldığı sabit olan çekler yönünden TTK 90/1-(c) maddesi gereğince değerlendirme yapılması, 4 adet çekin mükerrer olarak kaydedilip edilmediğinin incelenmesi sureti ile denetime elverişli rapor tanzimi istenerek sonuca göre karar verilmesi gerekliyken davanın reddine karar verilmesi gerektiği." gerekçesiyle ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılarak, gereği için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi' tarafından yeniden yapılan yargılamada; İstanbul 6.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2011/533 Esas sayılı dosyasının celp edilerek, istinaf kararına uygun olarak bilirkişi raporu alınması konusunda ara karar oluşturularak, yeminli mali müşavir ...'den rapor aldırıldığı görülmüştür. İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 04/11/2020 tarih ve 2019/674 E. - 2020/563 K.sayılı ilamıyla; "...davalı tarafın yapılan ihtarata rağmen defterlerini sunmaması nedeniyle bilirkişi incelemesinin sadece davacı defterleri üzerinde yapıldığı, taraflar arasındaki ticari ilişkinin 2007-2008 yılları arası mal satımına dayalı olduğu ve toplam 12 adet faturanın düzenlendiği, 2 adet kapalı fatura kapsamında peşin tahsil işleminden sonra bakiyenin 58.222,82-TL olduğu, davalının davacı tarafa 7 adet olup toplam 61.400-TL bedelli avans çeklerini verdiği, bu çeklerin davacı hesaplarında borç olarak kaydedildiği, ancak çeklerin ödenmediği, TTK'nın 90/c maddesi kapsamında çeklerin cari hesaba girmesinde geçerli şartın oluşmadığı, huzurdaki davada menfi tespit istemi ileri sürülmekle alacağın varlık ve miktarını ispatla yükümlü olan tarafın davalı olmakla birlikte dosyada mevcut deliller ışığında takibe dayanak alacağın sabit görülemediği." gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Bu karara karşı davalı vekili yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. İstinaf kararının ardından yapılan yargılamada İstanbul 6.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2011/533 Esas sayılı dosyanın celp edildiği, Dairemizin 22.11.2019 tarih ve 2017/3223 E. - 2019/2608 K.sayılı ilamında işaret edilen hususlar mahkemece ayrıntılı olarak belirtilmek suretiyle yeni bir bilirkişiden rapor aldırıldığı, alınan rapor ve ek raporda gerekli hususların tartışıldığı ve buna göre sonuca gidildiği anlaşıldığından; davalı vekilinin istinaf talebi yerinde görülmemiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davalı vekilinin istinaf talebinin HMK'nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, 2-Alınması gereken 4.190,14 TL harçtan, peşin alınan 1.047,53 TL harcın mahsubu ile bakiye 3.142,61 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına, 3-Davalı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 4-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.07/10/2021