Danıştay 3. Daire 2019/3652 Esas 2021/1159 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/3652
Karar No : 2021/1159

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Ulaşım Toplu Taşım İşletmeciliği Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusuna ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından ihtirazi kayıtla verilen 2017 yılının Ekim-Aralık dönemine ilişkin geçici vergi beyannamesi üzerinden tahakkuk ettirilen verginin kaldırılması ve ödenen tutarın yasal faizi ile birlikte iadesi istemine ilişkinidir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacı şirketin % 96 hissesinin Bursa Büyükşehir Belediyesine ait olduğu, Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yolcu taşıma işi yaptığı ve meclis kararı ile bu işin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 26. maddesi uyarınca süreli olarak davacı şirkete devredildiği, bu nedenle Kurumlar Vergisi Kanununun 4. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde belirtilen muafiyet şartlarını taşıdığının anlaşıldığı olayda, davacının belediye sınırları içerisinde yolcu taşıma işinden elde ettiği kurum kazancı üzerinden geçici vergi tahsil edilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu tahakkukun kaldırılmasına ve ödenen verginin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Sayıştay'ca düzenlenmiş denetim raporunda, davacı şirketin Büyükşehir Belediyesince ortak olunan şirketler ve iştirakler arasında sayıldığı, davacının büyükşehir belediye sınırlarını aşan şekilde deniz yoluyla yolcu taşıma işini de yaptığı, ihtilaf konusu faaliyet bakımından ise 5520 sayılı Yasanın 4. fıkrasının (ı) bendindeki düzenlemede belirtilen belediye sınırları içinde faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmelerinden olsa da Bursa Büyükşehir Belediyesinin bağlı kuruluşu olmadığı, mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanması bakımından sağladığı fayda benzer olsa da hukuken farklı kuruluş, yönetim, denetim şekil ve usullerine tabi olan bağlı kuruluş gibi addedilmesine hukuken olanak da bulunmadığı nedenleriyle belediyeye tanınmış muafiyetin benzetme ve yorum yoluyla belediyenin ortak olduğu bir sermaye şirketine de tanınması açık yasa hükmüne aykırılık teşkil edeceğinden, davacının ihtirazi kaydı kabul edilmeksizin yapılan tahakkuk işleminde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile isteme konu kararın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından şehir içi yolcu taşıma faaliyeti için kurulduğu, toplu taşıma işinin mevzuat hükümleri uyarınca belediyelerin görevi olduğu ve belediyelerin kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında şirket kurabileceği, belediye sınırları içinde faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmelerinin ise kurumlar vergisinden muaf tutulduğu, şirketlerinin Bursa Büyükşehir Belediyesi bağlı ortaklığı niteliğinde olduğu ve Belediye meclis kararı ile belediye sınırları içerisinde yolcu taşıma işinin kendilerine devredildiği, söz konusu taşıma işinden elde edilen tüm gelirin belediye hizmetinde kullanıldığı ve kamu hukuku gereklerine göre faaliyette bulunduğundan, elde edilen gelirin vergilendirilmesinde hukuki yarar bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile davacının belediye sınırları içerisinde yolcu taşıma işinden elde ettiği kurum kazancı üzerinden kurum geçici vergisi tahsil edilmesinde hukuka uyarlık görülmediğinden, davanın reddine ilişkin Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı tarafından, ihtirazi kayıtla verilen 2017 yılının Ekim-Aralık dönemine ilişkin geçici vergi beyannamesi üzerinden tahakkuk ettirilen verginin kaldırılması ile ödenen tutarın yasal faizi ile birlikte iadesi istemiyle açılan davada; davacı şirketin, Bursa Büyükşehir Belediyesi, … Un Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, …, … ve … tarafından raylı/raysız yeraltı ve yer üstü her türlü kara, deniz göl ve hava ulaşımı gibi taşımacılık hizmetlerini yapmak, yaptırmak, işletmek ve işlettirmek veya bu hizmetlere katkıda bulunmak amacıyla anonim şirket şeklinde kurulduğu, şirketin sermayesinin 100 paya ayrıldığı ve 96 payın Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne, birer payın ise yine belediyenin ortağı olduğu diğer şirketlere ait olduğu, Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin … tarih ve E…. K…. sayılı meclis kararı uyarınca Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde toplu taşıma araçlarının işletim hakkının 10 yıllığına davacı şirkete verildiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 4. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ı) bendinde, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen belediye sınırları içinde faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmelerinin kurumlar vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmıştır.

Söz konusu maddenin gerekçesinde; (ı) bendine göre, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen, belediye sınırları içinde yolcu taşıma faaliyetinde bulunan işletmeler için kurumlar vergisi muafiyeti öngörüldüğü, taşıma faaliyetinin belediye sınırlarını aşacak şekilde yapılması halinde muafiyet uygulanmayacağı belirtilmiştir.
5393 sayılı Belediyeler Kanunu'nun "Belediyenin görev ve sorumlulukları" başlıklı 14. maddesinde; "Belediyelerin, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı (...) hizmetlerini yapacağı veya yaptıracağı" hükmüne yer verilmiş, "Belediyenin yetkileri ve imtiyazları" başlıklı 15. maddesinin (f) bendinde ise toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı şirketin, belediyenin görev alanına giren bir faaliyetin yürütülmesi maksadıyla belediye tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda kurulan ve ortak olunan, bağımsız bütçeye sahip bir belediye şirketi olduğu, özel hukuk tüzel kişisi oldukları hususunda ihtilaf bulunmayan belediye şirketlerinin, belediye tarafından yönetilmesi ve çalışma düzeni ile ilgili emir ve talimat verme yetkisinin belediyenin elinde olması, bunların herhangi bir şirket olmadıklarını gösterdiği gibi bu vasfa haiz olduğu anlaşılan davacı şirketin; idare hukukunun şematik yapılanmasında yer alan bağlı kuruluş tanımı kapsamında olmasa da yukarıda yer verilen 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 4. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ı) bendinde belirtilen belediyelere bağlı kuruluşlar tanımı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Yine, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 4. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ı) bendi hükmüne göre, belediye sınırları içinde faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmelerinin muafiyetten yararlanacağı belirtildiğinden, aynı zamanda belediye sınırlarını aşan yolcu taşıma faaliyeti de bulunan davacı şirketin; büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde başlayan ya da biten ve yine mahalli müşterek ihtiyacın karşılanması kapsamında hemşerilere verilen bir hizmet niteliğinde olan söz konusu faaliyeti nedeniyle, muafiyet hükümlerinden yararlanmayacağının kabulü de Kanunun amacına uygun düşmemektedir.
Bu durumda, % 96 hissesinin Bursa Büyükşehir Belediyesine, diğer hisselerin de yine Belediyenin ortağı olan diğer şirketlere ait olduğu görülen davacı şirketin; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 26. maddesi uyarınca meclis kararı ile süreli olarak kendisine devredilen Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yapmış olduğu yolcu taşıma işi nedeniyle, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 4 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ı) bendinde yer alan muafiyetten yararlanmasına bir engel bulunmadığından, dolayısıyla davacının belediye sınırları içerisinde yolcu taşıma işinden elde ettiği kurum kazancı üzerinden geçici vergi tahsil edilmesinde hukuka uyarlık görülmediğinden, ulaşılan aksi yöndeki yargı uyarınca istinaf başvurunun kabulü ile isteme konu Vergi Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddine ilişkin Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 03/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar bozulması istenen Vergi Dava Dairesi kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında istemin kabulünü gerektirecek durumda bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile isteme konu yapılan kararın onanması gerektiği oyuyla Karar'a katılmıyoruz.