MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Asıl davada davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 18/05/2007, birleştirilen davada davacı vekili tarafından davalı aleyhine 25/02/2008 gününde verilen dilekçe ile alacak talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 03/07/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi asıl ve birleştirilen davacılar vekili ve davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Dava ve birleştirilen davalar, mirasta denkleştirme, olmadığı takdirde tenkis istemine ilişkindir.
Asıl ve birleştirilen davalarda davacılar vekili; muris ...’nın 08.02.2006 tarihinde vefat ederek geriye mirasçı olarak eşi ..., çocukları ..., ... ve ...’ı bıraktığını, murisin vefatından önce hesabından farklı tarihlerde 38.000,00 ve 348.000,00YTL olmak üzere toplamda 386.000,00TL çekildiğini ayrıca murise ait ... plakalı aracın muris tarafından davalıya satış gösterilerek muvazalı olarak devredildiğinden beyanla davalıya yapılan kazandırmaların öncelikle mirasta denkleştirme hükümleri gereğince terekeye aynen iadesi olmazsa bedelinin iadesini, denkleştirme hükümlerinin mümkün olmadığı takdirde kazandırmaların tenkisini talep ve dava etmişlerdir.
Davalı vekili, hak düşürücü sürenin geçtiğini, dava konusu bankadan çekilen bedellerin aslında davalıya ait olduğunu, murisin ileride sorun çıkmaması için davalıya iade ettiğini, yine murisin hesabından çekilen 38.000,00YTL’nin davalıyla ilgisinin bulunmadığını, murisin tedavi giderleri için 50.000,00TL’nin üzerinde masraf yapıldığını, kaldı ki davalının tüm mirasçılara 40.000,00TL gönderdiğini buna rağmen davacıların kötü niyetli olarak bu davayı açtıklarından bahisle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmü, asıl ve birleşen davacılar vekili ve davalı vekili temyiz etmiştir.
Mirasta denkleştirme mirasçıların murisin sağlığında muristen karşılıksız olarak aldığı mal ve kıymetlerin geri alınarak miras taksiminde tereke içerisinde yer almasıdır. TMK’nın 669. maddesi gereğince “Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler. Murisin sağlığında karşılıksız olarak yaptığı kazanımı elde eden yasal mirasçılara karşı dava açılabilir.
Denkleştirme, denkleştirme anındaki değere göre yapılır. Denkleştirmede sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. Islah olmadıkça ya da terditli dava açılmamışsa kendiliğinden tenkis davasına dönüşmez.
Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (tebberru) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul;miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma dışı terekenin tümü ile bilinmesiyle mümkündür. Tereke miras bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu mameleki kıymetler ile, iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur. Miras bırakanın borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 743 sayılı Yasa uygulanacaksa bir aylık 4721 sayılı Yasa uygulanacaksa 3 aylık nafakası, terekenin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler de pasifidir. Aktiften belirtilen borçların indirilmesi net terekeyi oluşturur. Tereke bu şekilde tesbit edildikten sonra mirasın açıldığı tarihteki fiyatlara göre değerlendirilmesi yapılarak parasal olarak miktarının tesbiti gerekir. (MK.565) Miras bırakanın Medeni Kanunun 564. maddesinde belirlenen saklı paya tecavüz edip etmediği bulunan bu rakam üzerinden hesaplanır. Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve subjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedelenen kastının varlığından söz edilemez.
Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya Medeni Kanunun 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken Medeni Kanunun 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir. Bu işlem sırasında dava edilmeyen kişi veya tasarrufların tenkisi gerekeceği sonucu çıkarsa davacının onlardaki hakkını dava etmemesinin davalıyı etkilemeyeceği ve birden çok kişiye yapılan teberru tenkise tabi olursa 563. maddede yer alan, alınanla mütenasip sorumluluk kuralı gözetilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, muris ...’nın ölümünden önce 17.01.2006 tarihinde, muris tarafından toplamda 348.000,00TL çekildiği ve davalının hesabına gönderildiği, yine davalı ... tarafından ise davacılar ... ve ...’a ayrı ayrı 40.000,00TL gönderildiği dosya içerisinde bulunan ... Taksim Şubesinin 22.01.2008 tarihli cevabi yazılarıyla anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle bahsi geçen ödeme belgelerinin değerlendirilmeden hüküm kurulması doğru görülmemiş bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
Kabule göre de, mahkemece talep kısmen kabul edildiğinden davanın kısmen kabul edilmesine dair hüküm kurulmaması ve yargılama giderlerinin kabul ve red oranı dikkate alınmadan hesaplanması da doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 31/05/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.