19. Hukuk Dairesi 2018/2026 E. , 2019/5308 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı ... İşletmeleri A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü:
- K A R A R -
Davacı vekili, demir ticareti ile iştigal eden davacının, davalı ... Metal A.Ş.nin Sivas ilinde demir üretimi yapan firmasından 8.227 ton demir alım satımı konusunda protokol yapıldığını, protokol gereği teslimi gereken demirlerin kısmi teslimatının yapıldığını, bu aşamadan sonra Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu"nun her iki şirketin yönetimine kayyum olarak atandığını, kayyum eliyle yönetilen şirketlerle mal teslimi konusunda yapılan görüşmelerin sonuçsuz kaldığını iddia ederek fazlaya ilişkin hakların saklı kalmak kaydıyla sözleşmenin aynen ifası amacıyla 467,3 ton demir alacağının davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya teslimine, aynen teslim mümkün olmadığı takdirde ödeme günündeki değer üzerinden 467,3 ton demir bedelinin faizi ile tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 14.03.2013 tarihli dilekçesi ile davayı kamilen ıslah ederek müvekkilinden fazla tahsil edilen 1.703,716 TL"nin faizi ile tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Metal Demir Çelik San.Tic. A.Ş. Aliağa mahkemelerinde dava açılması gerektiğini, protokolün yetkili kişilerce imzalanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... A.Ş. vekili, dava konusu alacağın dayanağı olan protokolde taraf olmayan müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkili şirketin davacıya hiçbir borcu bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna göre davalı ... Şirketi tarafından davacıya toplam 9.177,040 kg demir verildiği, davacının demir alacağının kalmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 2014/10178 Esas, 2015/7208 Karar sayılı, 14/05/2015 tarihli ilamı ile “Davacı vekili tarafından verilen 14.03.2013 tarihli dilekçe ile ıslah talebinde bulunulmuş ve talep sonucu değiştirilmiştir. Mahkemece ıslah dilekçesi yönünden olumlu ya da olumsuz bir karar verilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davacının davalılardan 1.174.944,37 TL alacaklı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüyle 1.174.944,37 TL’nin, 264.000,00 TL’sine 10.05.2005 tarihinden, 500.000,00 TL’sine 11.05.2005 tarihinden, 60.000,00 TL’sine 11.05.2005 tarihinden, 250.000,00 TL’sine 20.05.2005 tarihinden, 100.000,00 TL’sine 25.05.2005 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı ... Demir Çelik İşletmeleri A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre, davalı ... Demir Çelik A.Ş. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Mahkemece verilen ilk karar Dairemizce bozulmuş, bozma ilamında davacının 14.03.2013 tarihli ıslah dilekçesi ile dava dilekçesindeki talep sonucunu değiştirdiği, davanın bu şekilde incelenmesi gerektiği belirtilmiş, mahkemece bozma ilamına uyularak bozma doğrultusunda bilirkişi raporu alındıktan sonra ıslah edilen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı ıslah dilekçesinde davasını tamamen ıslah etmiş ve kendisine imzalanan 03.10.2005 tarihli protokol ile belirlenen miktarda demir verilmiş ise de birim fiyatın aşılarak fazla tahsilat yapıldığını belirterek 1.703,716 TL’nin davalılardan tahsilini istemiştir. Mahkemece davacının dayandığı 03.10.2005 tarihli protokolde davacı ... Demir Çelik A.Ş.’nin imzası olmadığı halde bu şirketin ne şekilde sorumlu olduğu, aleyhine ne şekilde hüküm kurulduğu hususunda herhangi bir gerekçe gösterilmemiş, bu konuda bilirkişi incelemesi yapılmadan, eksik tahkikata dayalı olarak hüküm kurulmuştur. Anayasanın 141/III hükmüne göre, “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.” HMK"nun 297. maddesinde de mahkeme kararının içeriğinde bulunması gereken öğeler açıklanmıştır. Gerekçe, kararının denetiminin yapılabilmesi ve tarafların kararın doğruluğu veya yanlışlığı konusunda fikir sahibi olmasını sağlayarak kanun yollarına başvurma konusundaki tutumlarının belirlenebilmesi açısından önemli bir işlev görür. Bu Anayasal ve yasal zorunluluklara rağmen, mahkemece verilen kararda HMK"nun 297. maddesine aykırı davranılarak kararın gerekçesinde davalıların sorumluğu irdelenmeden, mahkemece eksik gerekçeye dayalı olarak hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.
Mahkemece yapılması gereken iş, ıslah edilen davada davalılardan ... Demir Çelik A.Ş.’yi hangi hukuki gerekçeyle sorumlu tuttuğu, davalının kendini davada nasıl savunduğu üzerinde durularak icabında bu çekişmenin bilirkişi incelemesini gerektirmesi halinde inceleme yaptırılarak sonucuna göre karar verilmesinden ibarettir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Demir Çelik A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Demir Çelik İşletmeleri A.Ş"ne iadesine, 26/11/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
