Danıştay 7. Daire 2016/12351 Esas 2021/1430 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/12351
Karar No : 2021/1430

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına ... Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli ... ve ... sayılı, serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen eşyaların menşeinin ispatında kullanılan menşe ispat belgelerinin incelenmesinin istenildiği, beyannameler muhteviyatı 70.13 pozisyonunda Çin menşeli olarak beyan edilen eşyanın menşeinin ispatının, tercihli menşe statüsünde menşe ispatı için kullanılan Form A belgesi ile değil, tercihli olmayan menşe statüsünde menşe ispatına yarayan ve ilgili ülkenin sanayi/ticaret odalarınca düzenlenen menşe şahadetnamesi ile ispat olunması gerektiğinden bahisle davacı adına tahakkuk ettirilen ek mali yükümlülük ve ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacı adına dava konusu ek tahakkukların yapılabilmesi için, söz konusu eşyaların İran menşeli olmasının zorunlu olduğu, zira hem mülga 2008/13711 sayılı hem de 2011/2014 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarında bu durumun düzenlendiği, ek tahakkuk ve ek mali yükümlülük işleminin dayanağı cevaplı raporda; 39 farklı beyanname ile ilgili olarak eki Form A belgelerinin doğruluğunun tespiti ve ithalat yapılan firmaların faal olup olmadığı noktasında Çin makamları nezdinde yurt dışı araştırmasına gidildiği, ancak araştırma sonucunun dahi beklenmeden dava konusu işlemin dayanağı raporun hazırlandığı, anılan raporda; beyanname muhteviyatı Çin menşeli eşyaların genelde doğrudan ülkemize gelmediği, İran üzerinden İranlı alıcılar tarafından teslim alınarak Türkiye'ye gönderildiği, yine beyanname muhteviyatı eşyaya ait Form A belgelerinde açıklayıcı ticari ibareler yerine genel ticari tanımlamaların bulunduğu yolunda genel ifadelere yer verilerek, 2008/13711 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ithal konusu 70.13 pozisyonundaki eşyaların İran menşeli olduğunun kabul edildiği, bunun dışında, söz konusu eşyanın İran menşeli olduğunun ispatına yönelik herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulan belgeler arasında bulunmadığının anlaşıldığı, her ne kadar davalı idarece, 70.13 GTİP pozisyonundaki Çin menşeli olarak beyan edilen eşyanın menşeinin tespiti için sunulan belgenin tercihli olmayan rejimde ispat belgesi olarak kullanılamayacağından hareketle eşyanın İran menşeli olduğu kabul edilerek işlem tesis edildiği ifade edilse de; ithal edilen ürünün menşeine ilişkin olarak sunulan belgenin tercihli olmayan tarifede kullanılacak menşe belgesi olarak kabul edilmemesinin, ithal edilen ürünün başka bir ülke menşeli olduğunu ispata yeterli olmadığı, eşyanın menşeine ilişkin yurt dışı araştırması, ithalat yapılan firmalar nezdinde sorgulama gibi sonuçlanmış ve somut veri elde edilebilecek herhangi bir incelemenin yapılmadığı, bu durumda, söz konusu emtiaların İran menşeli olduğunun davalı idare tarafından somut bir şekilde ispatlanamadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu beyanname üzerinde her ne kadar beyanname muhteviyatı eşyaların gönderici kısmında Çin Halk Cumhuriyeti ve 720 kodu bulunsa da, çıkış ülkesinin İran İslam Cumhuriyeti olarak beyan edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/03/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY:
Davacı adına tescilli ... ve ... sayılı, serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ithal edilen eşyaların menşeinin ispatında kullanılan menşe ispat belgelerinin incelenmesinin istenildiği, beyannameler muhteviyatı 70.13 pozisyonunda Çin menşeli olarak beyan edilen eşyanın menşeinin ispatının, tercihli menşe statüsünde menşe ispatı için kullanılan Form A belgesi ile değil, tercihli olmayan menşe statüsünde menşe ispatına yarayan ve ilgili ülkenin sanayi/ticaret odalarınca düzenlenen menşe şahadetnamesi ile ispat olunması gerektiğinden bahisle davacı adına tahakkuk ettirilen ek mali yükümlülük ve ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun "Gümrük Tarifesi ve Eşyanın Tarife Pozisyonlarına Ayrılması" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında; Gümrük vergilerinin gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanacağı, 2. fıkrasında; eşya ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş diğer önlemlerin gerektiği takdirde söz konusu eşyanın tarife pozisyonununa göre uygulanacağı, 3. fıkrasına göre gümrük tarifesinin Cumhurbaşkanınca kabul edilen Türk Gümrük Cetvelini, (d) bendine göre, Türkiye'nin bazı ülkeler veya ülke grupları ile yaptığı tercihli bir tarife uygulaması gerektiren anlaşmalarda yer alan tercihli tarife uygulamalarını, (e) bendine göre ise, Türkiye tarafından tek taraflı olarak bazı ülkeler, ülke grupları veya toprak parçaları için tanınan tercihli tarife uygulamalarını kapsayacağı düzenlenmiştir.
Aynı Kanun'un "Eşyanın Tercihli Menşei" başlıklı 22. maddesinde ise; 15. maddede belirtilen tercihli tarife uygulamalarından yararlandırılmak istenen eşyanın tercihli menşe kurallarının 15. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde belirtilen anlaşmalar kapsamı eşya için bu anlaşmalar ile, 15. maddenin 3. fıkrasının (e) bendinde belirtilen tercihli tarife uygulamalarından yararlanan eşya için Cumhurbaşkanı Kararı ile belirleneceği düzenlenmiştir.
Menşe Şehadetnamesi ya da ürün kimliği, uluslararası ticarete konu olan ürünlerin menşeini belirten belgelerdir. 4458 sayılı Kanun'un 18. maddesinde yer alan, tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşyanın o ülke menşeli olduğuna ilişkin düzenleme ile menşe tanımı yapılmıştır.
Uluslararası ticarette karşılıklı anlaşmalar ile tercihli tarife uygulamaları yapılmakta olup, belli oranlarda avantajlar ve muafiyetler sağlanmaktadır. Bu anlaşmalar dahilinde de çeşitli adlar altında menşe ispat belgelerinin varlığı kabul edilmiştir. Yine 149 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinde de menşe ispat belgeleri sınırlı sayıda belirlenerek tanımlanmıştır.
Buna göre menşe ispat belgeleri; eşyanın tercihli menşeini gösteren ve ikinci maddede belirtilen mevzuat ile belirlenen şekle uygun olarak düzenlenen EUR.1 ve EUR-MED Dolaşım Belgelerini, Form A Belgelerini, İran Menşe İspat Belgelerini, Malezya Menşe Belgelerini, D-8 Menşe İspat Belgelerini ve tercihli olmayan menşeini gösteren Menşe Şehadetnamelerini kapsadığı belirtilmiştir.
Form A Özel Menşe Şehadetnamesi, Genelleştirilmiş tercihler (Preferanslar) Sistemi (GPS) çerçevesinde gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelerden ithal ettikleri mallar üzerindeki vergilerin tek taraflı olarak indirilmesi veya sıfırlanması amacıyla düzenlenen menşe ispat belgesi olup, Kanun'un 22. maddesinin (b) bendi gereğince 2014/7064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile (2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 126. maddesinin (e) bendiyle, bu bentte yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir)
şekli içeriği şartları düzenlenen menşe ispat belgesidir.
Dava konusu olayda ise İran ülkesi ile ülkemiz arasında imzalanan ikili anlaşma kapsamında menşe ispat belgesi aranmakta olup, Kanun'un 22. maddesinin (a) bendi gereğince ikili anlaşmalar çerçevesinde düzenlenmesi kabul edilen menşe şehadetnamesi söz konusudur. Özel ikili anlaşma çerçevesinde düzenlenmesi gereken belge olmaksızın tercihli tarifeden yararlandırılmama tabii olup, davalı idarenin menşe araştırma gibi bir ispat yükü yasal olarak bulunmadığından ve menşe ispat belgelerinin birbirinin yerine kullanılması mümkün olmamakla işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu sebeple, genelleştirilmiş tercihli sistemde kullanılan Form A belgesinin ikili anlaşma çerçevesinde kabulü gerektiği, bunun şekil noksanlığı olarak kabulü gerekçesiyle işlemin iptali hukuka uygun olmadığından, kararın bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyorum