Danıştay 5. Daire 2019/2231 Esas 2021/548 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/2231
Karar No : 2021/548

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … / …
2- … Bakanlığı / …
VEKİLİ: Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kara Harp Okulunda askeri öğrenci olan davacı tarafından, 669 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 104. ve 105. maddeleri uyarınca askeri okulların kapatılması suretiyle askeri öğrenciliğinin sonlandırılarak astsubaylığa nasbının yapılmaması işleminin iptali ile yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faziyle birlikte iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacı tarafından, Kara Harp Okulu bünyesinde askeri öğrenci olarak öğrenimini bitirerek 30/08/2016 tarihi itibariyle subaylığa nasbedilecek iken, 31/07/2016 tarihli ve 29787 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 669 sayılı Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararname'nin 104. ve 105. maddeleri uyarınca askeri okulların kapatılması ile askeri öğrenciliğinin sonlandırılarak nasbının yapılmaması işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmış ise de, 685 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin geçici 1. maddesinin 3. fıkrası uyarınca dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, dava dosyasının Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu'na gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının kamu görevinden başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan Kanun Hükmünde Kararname gereği çıkarılmış olması nedeniyle mahkemece yasal düzenleme uyarınca dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ve dosyanın incelenmek üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna gönderilmesine 685 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 1. maddesi uyarınca kesin olarak karar verilmiş olduğundan, istinaf başvurusunun incelenmesi olanağı bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle, istinaf başvurusunun incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, FETÖ/PDY terör örgütü ile ilgisinin bulunmadığı, Olağanüstü Hal KHK'ları ile olağanüstü halin süresi dışında uygulaması sürecek kurallar konulamayacağı, 669 sayılı KHK ile olağanüstü halin gerekli kıldığı konular dışında kalıcı düzenlemeler yapıldığı, dava konusu kararın açıkça sebepten yoksun olduğu, astsubaylığa nasbı yapılmayan kişilerin Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuru hakkı olmadığı, bu sebeplerle mahkemece verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğu belirtilerek bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. Öte yandan, dava konusu işlemin dayanağı olan 669 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 104 ve 105. maddelerinin Anayasa'ya aykırı olduğu iddia edilerek, anılan hükümlerin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması talep edilmiştir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Davalı idare tarafından; Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kabulü ile … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, davalı Başbakanlık hasım mevkiinden çıkarılarak 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 219/1. maddesi gereğince Cumhurbaşkanlığı hasım mevkiine alındıktan, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davacının 669 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 104 ve 105. maddeleri ile ilgili Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi görülmediğinden işin esasına geçildi, gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Davacı, Kara Harp Okulunda askeri öğrenci statüsünde öğrenim görmekte iken, 669 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 104. maddesi uyarınca harp akademileri, askeri liseler ve astsubay hazırlama okulları kapatılmış, anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin 105. maddesinde, "Harp okulları, fakülte ve yüksekokullar ile astsubay meslek yüksekokullarında (Jandarma dahil) öğrenimine devam eden öğrenciler ile Yükseköğretim Kurulunca, üniversite sınavının yapıldığı tarihte aldıkları yerleştirme puanları dikkate alınarak durumlarına uygun fakülte ve yüksekokullara, naklen kaydedilirler. 30 Ağustos itibariyle mezun olacak askeri öğrencilerin subay ve astsubaylığa nasbı yapılmaz. Bunlara üniversite sınavının yapıldığı tarihte aldıkları yerleştirme puanları dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek durumlarına uygun fakülte ve yüksekokullarca diploma verilir." hükmüne yer verildiğinden bahisle davacının askeri öğrencilik statüsüne son verilerek astsubaylığa nasbı yapılmamıştır.
Bunun üzerine, davacının askeri öğrenciliğinin sonlandırılarak astsubaylığa nasbının yapılmamasına ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksul kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
669 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 104. maddesinin 1. fıkrasında Harp Akademileri, askeri liseler ve astsubay hazırlama okullarının kapatıldığı düzenlenmiştir. Anılan Kararname'nin 105. maddesinin 1. fıkrasının (c) alt bendinde ise 30 Ağustos itibariyle mezun olacak askeri öğrencilerin subay ve astsubaylığa nasbının yapılmayacağı, bunlara üniversite sınavının yapıldığı tarihte aldıkları yerleştirme puanları dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek durumlarına uygun fakülte ve yüksek okullarca diploma verileceği hükmüne yer verilmiştir.
01/02/2018 tarih ve 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un 1. maddesinde "Anayasanın 120 nci maddesi kapsamında ilan edilen ve 21.7.2016 tarihli ve 1116 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararıyla onaylanan olağanüstü hal kapsamında, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulmuştur." hükmü yer almış; anılan Kanun'un 2. maddesinde Komisyona verilen görevler düzenlenmiş, maddenin birinci fıkrasında, Komisyonun, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen;
a) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi,
b) Öğrencilikle ilişiğin kesilmesi,
c) Dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması,
ç) Emekli personelin rütbelerinin alınması konularındaki başvuruları değerlendirip karar vereceği; ikinci fıkrasında, Olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerle gerçek veya tüzel kişilerin hukuki statülerine ilişkin olarak doğrudan düzenlenen ve birinci fıkra kapsamına girmeyen işlemlerin de Komisyonun görev alanında olduğu belirtilmiş; üçüncü fıkrasında ise, maddede belirtilen işlemlere bağlı olarak olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerde yer alan ilave tedbirler ile kanun yollarının açık olduğu işlemler hakkında ayrıca başvuru yapılamayacağı kuralına yer verilmiştir.
Yine aynı Kanunun "Geçiş hükümleri" başlıklı geçici 1. maddesinin 3. fıkrasında, "Komisyonun görev alanına giren konularda daha önce herhangi bir yargı merciine başvurmuş veya dava açmış olanlar için de 7. maddedeki usul ve süreler uygulanır. Bu dosyalar hakkında yargı mercilerince karar verilmesine yer olmadığına ve tarafların yaptıkları masrafların üzerlerinde bırakılmasına dosya üzerinden kesin olarak karar verilir, vekâlet ücretine hükmedilmez. Bu dosyalar, yeni bir başvuru şartı aranmaksızın incelenmek üzere komisyona gönderilir." hükmüne; 7. maddesinde de, Komisyona başvuru usulleri ve sürelerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesinden; davacının öğrenim gördüğü okulun kapatılması nedeniyle askeri öğrenci statüsü sona erdirilerek astsubaylığa nasbının yapılmamasına ilişkin işlemin Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonunun görev alanına girmediği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda uyuşmazlığın anılan Komisyonun görevine girdiği gerekçesiyle ve kesin olarak dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun incelenmeksizin reddine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı, dosyanın incelenmek üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna gönderilmesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun incelenmeksizin reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge Mahkemesi …. İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 08/03/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.