Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1518 Esas 2021/422 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1518
Karar No : 2021/422

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) :1- …
2- …
3- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Samsun ili, … ilçesi, … Mahallesinde bulunan ve mülkiyeti davacıya ait … ada, … parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Samsun Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu kamulaştırma kararının dayanağının, Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planları değişikliği olduğu, anılan Belediye Meclisi kararıyla; dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alanın, "ticaret alanı" olan fonksiyonunun "meydan alanı" olarak değiştirildiği, bahse konu Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davalarda yapılan tespitlerden; ticaret alanı kullanımlarının meydan kullanımına eklenmesi hususunun genel anlamda olumlu bir planlama yaklaşımı olmakla beraber, 1992 yılı Samsun Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planında koruma etki alanı olarak tanımlı alan içerisindeki alanın meydan alanına katılmasının Samsun kentinde arastalardan oluşan ve büyük ölçüde kaybedilen geleneksel çarşı dokusunu tamamen ortadan kaldıracağı, koruma amaçlı imar planı değişikliğine konu alan içerisinde ve koruma etki alanı içerisinde kalan mahallin bir arasta olduğu ve bu niteliğinin korunması gerektiği, alanın geleneksel dokusuna uygun şekilde yapılaşma koşulları oluşturulması halinde koruma etki alanındaki arasta niteliğindeki yapılaşmanın meydanda bulunan tescilli yapıların algılanabilirliğine olumsuz etkisinin olmayacağı sonucuna varıldığından, dava konusu taşınmazın meydan kullanımına dahil edilmek üzere kamulaştırılmasına ilişkin dava konusu encümen kararında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle anılan encümen kararının iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 11/09/2018 tarih ve E:2016/7561, K:2018/6657 sayılı kararıyla;
Dava konusu kamulaştırma işleminin dayanağını teşkil eden koruma amaçlı imar planı değişikliklerinin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Dairelerinin 10/10/2017 tarih ve E:2016/6973, K:2017/7361 sayılı kararıyla bozulduğu,
Bu durumda, söz konusu bozma kararı üzerine verilecek İdare Mahkemesi kararı dikkate alınarak, oluşacak yeni hukuki duruma göre bakılmakta olan davada yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, ... İdare Mahkemesinin temyize konu edilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Dava konusu kamulaştırma işleminin dayanağı olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planı değişikliği ile koruma amaçlı imar planlarının kabulüne ilişkin … tarih ve … sayılı Samsun Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davada, Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla anılan işlemin (dayanak planların) iptaline ilişkin kararın, Danıştay Altıncı Dairesinin 17/05/2018 tarih ve E:2016/1143, K:2018/4871 sayılı kararıyla bozulması üzerine Mahkemelerince yeniden yapılan yargılama neticesinde Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında ısrar edilerek dava konusu kamulaştırma kararının dayanağı olan imar planı değişikliklerinin iptaline karar verildiği,
Bu durumda, dava konusu kamulaştırma kararının dayanağı olan imar planı değişikliklerine ilişkin … tarih ve … sayılı Samsun Büyükşehir Belediye Meclis kararının iptal edilmesi karşısında, dayanağı ortadan kalkan dava konusu kamulaştırma kararında da hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, uyuşmazlığın esasına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile ... İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planıyla; "ticaret alanı" olan kullanım kararı "meydan alanı" olarak değiştirilen, mülkiyeti davacılara ait … ada, … parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına yönelik alınan Samsun Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 3. maddesinin 1. fıkrasında, "İdareler, kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak veya aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler."; 6. maddesinde, “Onaylı imar planına veya ilgili bakanlıklarca onaylı özel plan ve projesine göre yapılacak hizmetler için ayrıca kamu yararı kararı alınmasına ve onaylanmasına gerek yoktur. Bu durumlarda yetkili icra organınca kamulaştırma işlemine başlanıldığını gösteren bir karar alınır.”; 7. maddesinde ise, “Kamulaştırmayı yapacak idare, kamulaştırma veya kamulaştırma yolu ile üzerinde irtifak hakkı kurulacak taşınmaz malların veya kaynakların sınırını, yüzölçümünü ve cinsini gösterir ölçekli planını yapar veya yaptırır; kamulaştırılan taşınmaz malın sahiplerini, tapu kaydı yoksa zilyetlerini ve bunların adreslerini, tapu, vergi ve nüfus kayıtları üzerinden veya ayrıca haricen yaptıracağı araştırma ile belgelere bağlamak suretiyle tespit ettirir.” hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla; "meydan alanı" düzenlemesine ilişkin hem 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı, hem de aynı amaca yönelik 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı düzenlenmiş olup, dava konusu kamulaştırma işlemine konu olan taşınmaz, 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı sınırları içerisinde kalmaktadır.
Samsun Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararıyla dava konusu taşınmazın kamulaştırılmasına karar verilmiş, bu işlemin iptali istemiyle açılan davada; ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dayanağı koruma amaçlı imar planları iptal edildiğinden dava konusu kamulaştırma işleminde de hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anılan kararın temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Altıncı Dairesince; dava konusu kamulaştırma işleminin dayanağını teşkil eden koruma amaçlı imar planı değişikliklerinin iptali yolunda verilen ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Dairelerinin 10/10/2017 tarih ve E:2016/6973, K:2017/7361 sayılı kararıyla bozulduğu, bu durumda, söz konusu bozma kararı üzerine verilecek İdare Mahkemesi kararı dikkate alınarak, oluşacak yeni hukuki duruma göre bakılmakta olan davada yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bu kez, … İdare Mahkemesince, temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın planlanmadığı Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerince verilen iptal kararı Danıştay Altıncı Dairesinin 17/05/2018 tarih ve E:2016/1143, K:2018/4871 sayılı kararı ile bozulmasına rağmen, bozma kararına uyulmayarak dava konusu imar planlarının iptali yolundaki ilk kararında ısrar eden Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı esas alınarak, dava konusu kamulaştırma kararının dayanağı imar planları hakkında iptal kararı verildiği gerekçesiyle kamulaştırma kararının iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
Ancak, ... İdare Mahkemesince, temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararıyla; Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve dava konusu taşınmazın da planlandığı 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planlarının iptali istemiyle açılan ve Danıştay Altıncı Dairesinin 10/10/2017 tarih ve E:2016/6973, K:2017/7361 sayılı bozma kararına uyularak ... İdare Mahkemesince davanın reddi yönünde verilen … tarih ve E:.., K:… sayılı karar esas alınarak bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu taşınmazın düzenlenmediği Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının iptali istemiyle açılan davada hükmolunan karar dayanak alınarak verilen temyize konu ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:.., K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.