Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş
olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin olup mahkemece davanın kabulüne dair verilen karar, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı davasında 22.11.2010 tarihli sözleşme ile ... Hükümet Konağı Yapımı işini üstlendiklerini, işin tamamlanarak teslim edildiğini, kesin hakediş konusunda taraflar arasında farklılık oluştuğunu, davalı kurumdan alacaklı olmalarına rağmen davalı kurum hesaplarında 113.969,48 TL fazla ödeme yapıldığı şeklinde tespit olduğunu, idarenin aldığı kesin hakedişte miktarların yanlış hesaplandığını ve ilave yapılan imalâtların dikkate alınmadığını, proje üzerinden ihale bedelinin belirlenmesi gerektiğini, minha edilmesi gereken imalâtlar içinde aynı şeyin geçerli olduğunu, saha imalâtlarına ilişkin proje plan ve kesitlerinde imalât tutarının belli olmadığını, projede belirtilmeyen imalâtın yaklaşık maliyetle hesap edilmesinin doğru sayılamayacağını, minha edilecek işler listesinde bulunan 1 ve 2. bodrum işlerinin davalının bilgisi dahilinde değiştirilerek yapıldığını, imalât değişikliğinin davalının bilgisi dahilinde olduğunu, bu sebeple kesinti yapılmak istenmesinin kabul edilemeyeceğini, ihale projesinde bulunmayan daha sonra 1. ... Elektrik Projesine işlenerek onaylanan ve imalâtı yerinde buna göre tamamlanan zemin kat ve 1. katta dikili tip priz gruplarının hesaplamada dikkate alınmadığını, ihale projesinde bulunmayan ancak daha sonra revize ve as-built mimari projelere eklenerek yapılan zemin kat makam girişi parlak granit seramiklerle motifli döşeme kaplamasının hesaplamalarda dikkate alınmadığını belirterek fazla haklarını saklı tutarak 10.000,00 TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, yargılama sırasında talebini 119.468,53 TL olarak ıslah etmiştir.
Davalı savunmasında idarenin sözleşme eki uygulama projesi ve mahal listesine göre minha işler anlamında kesin hesap ve hakediş raporu hazırladığını, yüklenici firmanın
idarenin yazılı izni ve onayı olmadan yerine getirmiş olduğu imalâtlar anlamında Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri doğrultusunda kesin hesap ve hakediş raporu hazırlamanın mümkün olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece bilirkişi raporu dikkate alınarak taraflar arasında götürü bedel üzerinden sözleşme yapıldığı, davacı tarafa verilen projelerin davalı idarenin oluru ve bilgisi dahilinde revize edildiği, revize edilen proje ile sözleşme dışı işler yapıldığı, sözleşme dışı yapılan işler anlamında sözleşme bedeli + %10 keşif artışı kapsamı dışında kalan kısmın sözleşme hükümlerine göre değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, davacının davalı tarafın bilgisi dahilinde sözleşme dışı işler yaptığı, buna yönelik kesin hesap ve hakediş düzenlemesi sırasında herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, her halükarda davalı tarafın talepleri ile ve bilgileri dahilinde yapılan sözleşme dışı işlerin bedelinin ödenmesi gerektiği, bilirkişi heyetinin vekâletsiz iş görmeden kaynaklı yapılan iş bedeli anlamında piyasa rayiçlerine göre %15 bedel tenzili sureti ile hesaplanan 119.468,53 TL üzerinden kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında düzenlendiği ihtilâfsız olan sözleşmenin 8.2.1 maddesinde sözleşme ekleri sayılmış olup sayılan ekler arasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi de bulunmaktadır. Bu şartname 6100 sayılı HMK"nın 193. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemelerce görevi gereği kendiliğinden gözetilmesi gerekir. Yüklenicinin sözleşme kapsamında yaptığı imalâtlarla ilgili olarak talepte bulunabilmesi için yine sözleşme tarihinde yürürlükte olan sözkonusu şartnamenin 40 ve 41. maddelerine göre hakediş raporunun "idareye verilen ... dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla" cümlesini yazarak imzalaması gerekir. Yüklenicinin itirazını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı hükmü bulunmakta olup bu şekilde itiraz yapılmadığı takdirde ara hakediş yüklenici açısından kesinleşir. Sözleşme dışı olan ve hakedişe girmeyen imalâtlar ile ara hakedişlerdeki metrajlar yönünden için ise bu şekilde bir itirazın bulunmasına gerek yoktur. Aynı şartnamenin 21. maddesinde götürü bedelli işlerde sözleşme kapsamında kalması halinde %10 fazla imalâtın sözleşme fiyatlarıyla yaptırılacağı hükmü bulunmaktadır. Bu nedenle sözleşme dışı imalâtlar yönünden inceleme yapılırken sözleşmenin ilgili hükümleri ile şartname hükümlerinin dikkate alınması zorunludur. Yapılacak incelemede %10"u aşan imalâtın tespiti halinde ise bedelinin sözleşme tarihinde yürürlükte olan 818 sayılı BK"nın 410 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle belirlenmesi gerekir.
Somut olayda mahkemece alınan bilirkişi raporunda sözleşme kapsamında ve dışında kalan imalâtların denetime açık olarak karşılaştırılması yapılmaksızın, işin devamı sırasında davalı idare tarafından projelerin revize edildiği, yine idarenin bilgisi dahilinde ilave imalâtların yapıldığı, kesin hesap aşamasında bazı imalâtlarda metrajların da kesintiler yapıldığı, davacının birim fiyat hesabına göre alacağının 140.551,21 TL olduğu bu bedelden vekâletsiz iş görme kurallarına göre %15 kesinti yapılarak davacı alacağının 119.468,53 TL olduğu açıklanmış, davalı bu rapora teknik itirazlarda bulunmuş, bu itirazlar cevapladırılmaksızın davanın belirlenen bu miktar üzerinden kabulüne karar verilmiştir. Bu hali ile bilirkişi raporunda yapılan açıklamaların yukarıda açıklanan ilkelere uygun ve
denetlenebilir nitelikte olmadığı açıktır. Mahkemece bilirkişi kurulundan alınacak ek rapor ile davalının rapora yönelik teknik itirazlarının da cevaplandırılacak şekilde öncelikle sözleşme kapsamında yapılan imalâtlar ile sözleşme dışı imalâtların karşılaştırılarak denetime açık olarak belirlenmesi, çıkarılacak kesin hesapta ara hakedişlere giren ve itiraza uğramayarak kesinleşen imalâtların bedellerinin belirlenmesi, ihtilâflı metrajlar yönünden ara hakedişlerde itiraza gerek olmadığından metrajların projeler, mahal listeleri, pursantajlarda dikkate alınarak gerektiğinde keşifte yapılarak kesin hesaba esas miktarlarının belirlenmesi, yine sözleşme kapsamı dışında olan imalâtlar yönünden Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 21. maddesine göre işin götürü bedelli olduğundan %10 artış oranındaki imalâtların bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla bu oranı aşan imalâtların ise yapıldığı yıl piyasa fiyatlarıyla bedellerinin hesaplattırılması, ödemelerin mahsubu ile davacı alacağının hesaplattırılması gerekir. Açıklanan bu gerekçeye göre eksik incelemeye dayalı kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 14.05.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.