Danıştay 13. Daire 2016/1752 Esas 2021/836 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/1752
Karar No:2021/836

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- … Özel Güvenlik Koruma Güvenlik Eğitim Ltd. Şti.
2- … Özel Güvenlik Koruma ve Güvenlik Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti.
3- … Özel Güvenlik Koruma ve Güvenlik Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti.
4- …
VEKİLİ : Av. …


İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Yurtkur Antalya Bölge Müdürlüğü'nce 2011 yılında gerçekleştirilen "Antalya Bölge Müdürlüğü ve Bağlı Yurt Müdürlüklerinin 2012-2014 Yılları Arasındaki Özel Güvenlik Hizmeti" alım ihalesi üzerinde kalan ve sözleşme imzalanan davacı … Özel Güvenlik Koruma ve Güvenlik Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti. (… Özel Güvenlik) ve …Özel Güvenlik Koruma ve Güvenlik Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti. (… Özel Güvenlik) iş ortaklığının; sözleşme eki teknik şartname hükümlerine göre özel güvenlik personeline teslim edilmesi gereken teçhizat ve malzemeleri eksik veya hiç teslim etmeyerek 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu'nun 25/f maddesinde, "Mücbir sebepler dışında ihale doküman ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek" şeklinde yer verilen yasak fiil ve davranışlarda bulunduğu tespit edildiğinden bahisle davacı iş ortaklığının ve sermayesinin yarısından fazlası oranında hisseye sahip ortakları olan diğer davacılar …Özel Güvenlik Koruma Güvenlik Eğitim Ltd. Şti. (… Özel Güvenlik) ile …'un 1 (bir) yıl süreyle kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 17/06/2015 tarih ve 29389 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; yetki kurallarının dar ve özel anlamda kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle, idarenin yetki kurallarına sıkı bir şekilde uymak zorunda olduğunun idare hukukunun bilinen ilkelerinden olduğu, dar anlamda yetki unsuru denilen karar alma yeteneğinin, konu, yer ve zaman itibarıyla Anayasa ve yasalarla belli bir organ, makam ve kamu görevlilerine tanınmış bir güç olduğu, yetkinin kimin tarafından kullanılacağını belirleyen kuralların varlığı halinde bu yetkinin devri ve paylaşımı konusunda da açık bir düzenlemenin bulunması gerektiği, imza yetkisinin devrinde ise yetkili makamın yetkili olduğu işlemlerden bir kısmının imzalanması yetkisini, astlarına devrettiği, imza yetkisini devralan kişinin ise, vekaleten görevlendirmeden farklı olarak, imza yetkisini devreden amirin görevi başında olduğu zamanlarda da bu yetkiyi kullandığı, ancak imza devrinde yetki devrinden farklı olarak karar alma yetkisi imza yetkisini devreden makamda kaldığı,
İhale işlemlerinin tamamlanmasından sonra sözleşmenin uygulama safhatında kamu yararını sağlamayı amaçlayan anılan yasal düzenlemede ihale üzerinde kalan isteklilerin bağdaşmayan eylem ve davranışlarının 25. maddenin birinci fıkrasında beş bent halinde düzenlenmiş olup, bahse konu eylem ve davranışlardan dolayı ihaleden yasaklama kararının şekil ve süreci ile hangi makamların yetkili olduğu ve bu şekilde kanun ile yürütme organına tanınan yetkinin sınırı net ve açık bir şekilde düzenlendiği, bu bakımdan, 4735 sayılı Kanun'un 26. maddesi uyarınca, bir bakanlığa bağlı kurumlar tarafından yapılan ihalelerde, ihalelere katılmaktan yasaklama kararının bakan tarafından verilmesi gerektiğinin açık olduğu,
Uyuşmazlıkta, davalı idarede en üst düzey kamu görevlisi olan Bakan tarafından yazılı bir şekilde ve sınırları açık ve net bir şekilde belirtilmek suretiyle ihalelerden yasaklama kararı verilebilmesine ilişkin olarak bir yetki devri yapılmadığı, anlaşıldığından, dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kararın haksız ve hukuka aykırı olduğu, davacıların 1 (bir) yıl süre ile ihalelere katılmaktan yasaklanmalarına ilişkin kararın Bakanlık Müsteşarı tarafından “Bakan adına” imzalanan "Olur" ile tesis edildiği, nitekim, Gençlik ve Spor Bakanlığı İmza Yetkileri Yönergesi'nin “Müsteşar Tarafından İmzalanacak Yazılar” başlığını taşıyan 10. maddesinin 10. bendine göre ihalelere katılmaktan yasaklamaya ilişkin onayların Müsteşar tarafından imzalanacağının öngörüldüğü ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, 4735 sayılı Kanun'un 26. maddesi uyarınca, bir Bakanlığa bağlı kurumlar tarafından yapılan ihalelerde, ihalelere katılmaktan yasaklama kararının bakan tarafından verilmesi gerektiğinin açık olduğu, uyuşmazlık konusu olayda 1 (bir) yıl süreyle kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin işlemin, Bakanlık Müsteşarı Olur'u ile tesis edildiği, davalı idarede en üst düzey kamu görevlisi olan Bakan tarafından yazılı bir şekilde ve sınırları açık ve net bir şekilde belirtilmek suretiyle ihalelerden yasaklama kararı verilebilmesine ilişkin olarak bir yetki devri yapılmadığının sabit olduğu; ayrıca sözleşme konusu işin, sözleşme ve ihale dokümanlarına uygun olarak yerine getirilerek, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan ilişiksiz belgesinin de idareye sunulduğu, davalı idarenin vermiş olduğu … tarih ve … sayılı kesin kabul raporları ve ekindeki hizmet işleri kabul tutanaklarında, muayene ve kabul komisyonu tarafından, yüklenici tarafından yapılan işlerin incelendiği, yapılan işin sözleşme ve eklerine uygun olduğu, kabule engel olabilecek eksik, kusur ve arıza bulunmadığının saptandığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Yurtkur Antalya Bölge Müdürlüğünce 2011 yılında gerçekleştirilen "Antalya Bölge Müdürlüğü ve Bağlı Yurt Müdürlüklerinin 2012-2014 yılları arasındaki Özel Güvenlik Hizmeti" alım ihalesi üzerinde kalan ve sözleşme imzalanan davacı … Özel Güvenlik ve … Özel Güvenlik iş ortaklığının; sözleşme eki teknik şartname hükümlerine göre özel güvenlik personeline teslim edilmesi gereken teçhizat ve malzemeleri eksik veya hiç teslim etmeyerek 4735 sayılı Kanun'un 25/f maddesinde düzenlenen yasak fiil ve davranışlarda bulunduğu tespit edildiğinden bahisle davacı iş ortaklığı ile sermayesinin yarısından fazlası oranında hisseye sahip ortağı olan diğer davacıların 1 (bir) yıl süreyle kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin 17/06/2015 tarih ve 29389 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlık Müsteşarı Olur'u ile tesis edilen işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İhalelere katılmaktan yasaklama" başlıklı 58'inci maddesi ile 4735 sayılı Kanun'un "İhalelere Katılmaktan Yasaklama" başlıklı 26. maddesinde katılma yasaklarının, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verileceği düzenlenmiştir.
3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında 174 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 13/12/1983 Gün ve 174 Sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Kaldırılması ve Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında 202 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan "Bakanların görev, yetki ve sorumlulukları" başlıklı 21. maddesinde ''Bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiridir. Bakanlar, bakanlık hizmetlerini mevzuata, Hükümetin genel siyasetine, milli güvenlik siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve bakanlığın faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarda işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla, görevli ve Başbakana karşı sorumludur. Her bakan, ayrıca emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden de sorumlu olup, bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir." kuralına, "Müsteşarın görev ve sorumlulukları" başlıklı 22. maddesinde; ''Müsteşar, bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup bakanlık hizmetlerini bakan adına ve bakanın direktif ve emirleri yönünde, bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla bakanlık teftiş kurulu hariç bakanlık kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar. Müsteşar yukarıda belirtilen hizmetlerin yürütülmesinden bakana karşı sorumludur'' kuralına, "Yetki devri" başlıklı 38. maddesinde ise; "Bakan, müsteşar ve her kademedeki bakanlık ve kuruluş yöneticileri, gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak açıkça belirtmek şartıyla yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilir. Ancak yetki devri yetki devreden amirin sorumluluğunu kaldırmaz." kuralına yer verilmiştir.
638 sayılı Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan "Müsteşar ve Müsteşar Yardımcıları" başlıklı 5. maddesinde; "Müsteşar, Bakandan sonra gelen en üst düzey kamu görevlisi olup Bakanlık hizmetlerini, Bakan adına ve onun emir ve yönlendirmesi doğrultusunda, mevzuat hükümlerine, Bakanlığın amaç ve politikalarına, stratejik planına uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla, Bakanlık kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar. Müsteşar bu hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumludur." kuralı, "Yöneticilerin sorumlulukları" başlıklı 21. maddesinde ise; "Bakanlığın her kademedeki yöneticileri, görevlerini mevzuata, stratejik plan ve programlara, performans ölçülerini ve hizmet kalite standartlarına uygun olarak yürütmekten üst kademelere karşı sorumludur kuralına yetki devrine ilişkin 22. maddesinde "Bakan, Müsteşar ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak şartıyla yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur.", "Düzenleme yetkisi" başlıklı 24. maddesinde ise "Bakanlık; görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve önceden kanunla düzenlenmiş konularda idarî düzenlemeler yapabilir." kuralı öngörülmüştür.
638 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin yetki devrine ilişkin 22. ve idari düzenlemelere ilişkin 24. maddesine dayanılarak hazırlanan, Gençlik ve Spor Bakanlığı İmza Yetkileri Yönergesi'nin "Usul, Esas ve İlkeler" başlıklı 5. maddesinde "Yönergede kapsama özel olarak belirtilenler dışındaki yetkiler, çerçevesi açık bir biçimde belirtilmek kaydıyla devredilebilir. Ancak yetki devrinde, muhatap olunacak makam ve merci ile konunun kapsamı ve önemi göz önünde bulundurulur ve yetki devirleri bu yönergeye aykırı olamaz. Yetkinin devredilmiş olması, devredenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. İmza yetkisi verilenler, yasal bir mazeret olmadıkça bu yetkilerini kullanmakta kaçınamaz ve başkasına devredemez." kuralına yer verilmiş, 7. maddesinde "Bakan tarafından imzalanacak yazılar", 8. maddesinde "Bakan tarafından onaylanacak yazılar", 9. maddesinde "Müsteşar tarafından imzalanacak yazılar", 10. maddesinde ise "Müsteşar tarafından onaylanacak yazılar" düzenlenmiş, bu kapsamda 10. maddenin 10. fıkrası ile "İhalelere katılmakta yasaklanmaya ilişkin onaylar" Müsteşar tarafından onaylanacak yazılar arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4734 sayılı Kanun'un 58. maddesi uyarınca, bir bakanlığa bağlı kurumlar tarafından yapılan ihalelerde, ihalelere katılmaktan yasaklama kararının ilgili Bakan tarafından verilmesi gerektiği açıktır.
Diğer taraftan, bakanlıklarda yetki devrine ilişkin kurallar çerçevesinde, ihalelere katılmaktan yasaklamaya ilişkin işlemin müsteşar tarafından tesis edilmesine imkân sağlayan Bakan tarafından müsteşarlık makamına yazılı bir yetki devri veya müsteşar adına bir imza devri yapılmış olması halinin müsteşar tarafından tesis edilen yasaklama işlemini de yetki yönünden hukuka uygun kılacağı açıktır.
Dava konusu uyuşmazlıkta davalı idarece dosyaya sunulan 638 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin yetki devrine ilişkin 22. ve idari düzenlemelere ilişkin 24. maddesine dayanılarak hazırlanan, Bakan onaylı, Gençlik ve Spor Bakanlığı İmza Yetkileri Yönergesi'nin "Müsteşar tarafından onaylanacak yazılar" başlıklı 10. maddesinin 10. fıkrası ile "İhalelere katılmakta yasaklanmaya ilişkin onaylar"ın Müsteşar tarafından onaylanacak yazılar arasında sayılarak bu konuda müsteşara açıkça yetki devri yapılmış olması karşısında Bakanlık Müsteşarı tarafından “Bakan adına” imzalanan "Olur" ile tesis edilen dava konusu yasaklama işleminde yetki yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin yetki yönünden iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.