Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2013/869 Esas 2013/3030 Karar Sayılı İlamı

• GEÇİT HAKKI KURULMASI
• TARAF TEŞKİLİ
• DÜRÜSTLÜK KURALI

• TÜRK MEDENİ KANUNU (TMK) (4721) Madde 747
• HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU (HMK) (6100) Madde 124

Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davalı 1471 sayılı parselin 1/2 paylı maliki H.. T.. davayı kabul etmiştir. Diğer davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı vekilinin temyizi üzerine karar Dairemizin 30.05.2011 tarihli ilamıyla ve ilamda belirtilen nedenlerle bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyulmuş, 1466 parsel sayılı taşınmaz yararına, 619 ve 620 sayılı parseller üzerinden geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü davalı M.. T.. temyiz etmiştir.
Ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi geçit davalarının nedenidir. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine mutlak geçit ihtiyaç veya geçit yoksunluğu, ikincisine de nisbi geçit ihtiyacı ya da geçit yetersizliği denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit ihtiyacı olan kişi davasını öncelikle taşınmazların mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun taşınmaz malikine karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana yöneltmelidir.
Somut olaya gelince; davacı dava dilekçesi ile 1469 ve 1471 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit hakkı talebinde bulunmuş, yargılama sırasında 619 sayılı parsel maliklerinin davaya dahil edilmesini istemiştir. Mahkemece, 619 ve 620 parsel sayılı taşınmazlar üzerinden geçit tesis edilmiştir. Aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunlu olmasına rağmen, aleyhine geçit kurulan 620 parsel sayılı taşınmaz malikleri davada yer almadıklarından taraf teşkilinin tamamlanmadığı anlaşılmıştır.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nun 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilerek 620 parsel sayılı taşınmazların paydaşlarına tebligat çıkartılarak davadan haberdar olmaları sağlanmalı, taraf teşkili tamamladıktan sonra hüküm kurulmalıdır. Bu husus gözetilmeden hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı M.. T.."un temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 04.03.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.